Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa przedstawiło w środę 23 grudnia br. swoje krytyczne stanowisko w sprawie uchwalonej 22 grudnia 2015 r. zmiany ustawy o Trybunale Konstytucyjnym
Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa stwierdza, że przedłożony do zaopiniowania Radzie przez Marszałka Sejmu RP poselski projekt ustawy – o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (druk sejmowy nr 122) diametralnie różni się od projektu ustawy procedowanego następnie przez Sejm, co może skutkować wadliwością całego procesu legislacyjnego.

Dowiedz się więcej z książki
Krajowa Rada Sądownictwa. Komentarz
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł



Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z 7 listopada 2013 r. (sygnatura akt K 31/12) podkreślił, że przebieg procedury ustawodawczej, w której zgłoszona na dalszym etapie procedowania poprawka nie mieści się w zakresie pierwotnej treści projektu może stanowić podstawę do uznania niezgodności ustawy z Konstytucją.
Krajowa Rada Sądownictwa sprzeciwia się wprowadzaniu tak radykalnych zmian w treści projektu ustawy w odniesieniu do projektu przedłożonego Radzie w celu zaopiniowania, bez ponownego przedstawienia zmienionego projektu.
Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa podtrzymuje w całości opinię Krajowej Radzie Sądownictwa z dnia 18 grudnia 2015 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy – o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (druk sejmowy nr 122). Odnosząc się natomiast do nowych rozwiązań wprowadzonych do projektu ustawy przez Komisję Ustawodawczą Sejmu 21 grudnia 2015 r. , a nie przedłożonych uprzednio Radzie,  Prezydium zgłasza następujące uwagi:
Po pierwsze -  zmiana art. 1 ustawy z 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym, w zakresie w jakim ogranicza zadania Trybunału jedynie do wykonywania kompetencji określonych w Konstytucji, pozostaje w sprzeczności z przepisami Konstytucji, która nie przewiduje ograniczeń w tej materii. Skoro ustawa o TK kompleksowo określa ustrój, kompetencje oraz funkcjonowanie Trybunału, zasadnym jest pozostawienie w niej przepisu art. 1 w dotychczasowym w brzmieniu, zwłaszcza, że projektodawca w żaden sposób nie uzasadnił potrzeby wprowadzanej zmiany.
Po drugie - niedopuszczalne w demokratycznym państwie prawnym w świetle zasady podziału władz jest przekazanie organowi władzy ustawodawczej (Sejmowi) kompetencji w zakresie decydowania o złożeniu sędziego Trybunału z urzędu i to niezależnie od tego jaki organ będzie uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o wszczęcie tej procedury. W projekcie ustawy nie określono zasad według jakich będzie prowadzone postępowanie poprzedzające wystąpienie z wnioskiem dotyczącym złożenia sędziego z urzędu. Projektowane rozwiązanie doprowadzi do przejęcia kompetencji władzy sądowniczej przez władzę ustawodawczą.
Po trzecie  rozwiązanie polegające na wyznaczaniu przez Prezesa TK terminów rozpraw albo posiedzeń niejawnych wyłącznie według kolejności wpływu pozbawia Prezesa Trybunału instrumentu umożliwiającego racjonalne i efektywne kierowanie pracami Trybunału Konstytucyjnego.
POnadto projektodawca nie uzasadnił celowości wprowadzenia znacznie dłuższych niż przewidziane w ustawie (trzy i sześciomiesięcznych) terminów, jakie muszą upłynąć pomiędzy zawiadomieniem uczestnika postępowania o terminie rozprawy a terminem wyznaczonej rozprawy. Zmiana ta może doprowadzić do przewlekłości postępowań prowadzonych przed Trybunałem, co będzie miało negatywne skutki dla funkcjonowania władzy sądowniczej i ochrony praw obywatelskich.
KRS negatywnie ocenia także do usunięcia z ustawy o TK rozdziału 10 normującego postępowanie w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta RP. Konstytucja przekazuje w art. 131 do właściwości Trybunału Konstytucyjnego sprawy dotyczące stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta, nie regulując kwestii proceduralnych w tym zakresie. Tryb postępowania w tego rodzaju sprawach, z uwagi na przedmiot rozstrzygnięcia oraz jego fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania państwa, powinien być uregulowany w akcie prawnym rangi ustawowej, albowiem tylko w ten sposób zapewnione zostaną niezbędne gwarancje proceduralne oraz transparentność postępowania.
KRA zaznaczyła, że zasadą jest, że postępowania wszczęte przed wejściem w życie nowych przepisów toczą się na podstawie przepisów dotychczasowych, dlatego negatywnie należy ocenić rozciągnięcie wprowadzanych regulacji w całości na wszystkie postępowania wszczęte przed dniem wejścia ustawy w życie. Spowoduje to zwłokę w rozpoznaniu spraw wszczętych już przed Trybunałem.
KRS ocenia negatywnie brak vacatio legis. Wprowadzane zmiany mają charakter ustrojowy, a ich waga dla sprawnego działania Sądu Konstytucyjnego oraz skutki dla obywateli są na tyle istotne, że obowiązkiem ustawodawcy jest wprowadzenie odpowiedniego terminu vacatio legis.
W związku z poważnymi wątpliwościami co do sposobu procedowania nad ustawa uchwaloną w dniu 22 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy a dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym oraz poważnymi zastrzeżeniami co do konstytucyjności części uchwalonych przepisów zgłaszanymi także przez środowiska prawnicze i organizacje pozarządowe - Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa zwraca się do Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o rozważenie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy przed jej podpisaniem.