Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów, zamiar koncentracji podlega obowiązkowi zgłoszenia, jeżeli łączny światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1 mld euro na świecie lub 50 mln euro na terytorium Polski. UOKiK uprawniony jest do badania rynkowych skutków fuzji i przejęć, a nawet blokowania transakcji, które mogą trwale zakłócić konkurencję na rynku. Oceniając koncentrację, Prezes Urzędu może wydać zgodę na jej dokonanie, uzależnić ją od spełnienia przez przedsiębiorcę dodatkowych warunków bądź też zakazać transakcji.
Prezes UOKiK ma możliwość zakazania określonej koncentracji jeżeli uzna, że w jej wyniku konkurencja zostanie istotnie ograniczona, w szczególności poprzez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku. Pod tym pojęciem rozumie się taką pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku przez stworzenie możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów. O istotnym ograniczeniu konkurencji mogą świadczyć takie czynniki, jak np. nieproporcjonalnie mała siła rynkowa pozostałych konkurentów lub odbiorców, brak wolnych mocy produkcyjnych w posiadaniu innych uczestników rynku niż uczestnicy koncentracji, istniejące bariery wejścia na rynek (ograniczenia prawne, zawierane powszechnie kontrakty długoterminowe, szczególne przyzwyczajenia konsumentów).
Z istotnym ograniczeniem konkurencji związane są dwie transakcje rozpatrywane przez UOKiK w ostatnich tygodniach. W pierwszej z nich Kolejowe Zakłady Nawierzchniowe Cogifer Polska złożyły wniosek o przejęcie kontroli nad spółką Koltram. Podstawowym przedmiotem działalności przedsiębiorców jest produkcja rozjazdów torowych – są to urządzenia służące do zmiany kierunku przejazdu pojazdu szynowego z jednego toru na inny.
Po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego Prezes Urzędu uznała, że w wyniku przejęcia przez Cogifer kontroli nad Koltram konkurencja na krajowym rynku sprzedaży rozjazdów kolejowych oraz bocznicowych, w tym części do tych rozjazdów, zostanie istotnie ograniczona. Prezes UOKiK wzięła pod uwagę przede wszystkim strukturę rynku. Obecnie działają na nim trzy liczące się podmioty. Po dokonaniu koncentracji pozostałyby dwa, z dużą przewagą połączonych Cogifer i Koltram. Ponadto wysoki koszt wejścia na rynek oraz bariery prawne w istotny sposób ograniczają pojawienie się ewentualnych konkurentów. Ograniczenie konkurencji, do jakiego doszłoby po dokonaniu koncentracji, w istotny sposób utrudniłoby odbiorcom rozjazdów możliwości negocjowania warunków zamówień. Stąd też Prezes UOKiK wydała decyzję zakazującą przejęcia przez Kolejowe Zakłady Nawierzchniowe Cogifer Polska kontroli nad spółką Koltram.
Drugie postępowanie prowadzone przez Urząd dotyczyło przejęcia przez Rieber Foods Polska kontroli nad działalnością FoodCare związanej z produkcją wyrobów marki Gellwe. Przedsiębiorcy działają w branży spożywczej. Pierwszy z nich wchodzi w skład norweskiej grupy kapitałowej Rieber&Son i prowadzi w Polsce działalność pod marką Delecta. Z kolei do FoodCare należą marki Gellwe, Tiger oraz Fitella. Analizując zgłoszoną koncentrację Prezes UOKiK uznała, że wydanie zgody na transakcję doprowadziłoby do istotnego ograniczenia konkurencji na krajowych rynkach wprowadzania do obrotu bitej śmietany w proszku, ciast w proszku, polew do deserów, proszku do pieczenia, cukru wanilinowego, sody oczyszczonej oraz aromatów do ciast – każdy z tych produktów traktowany jest jako oddzielny rynek właściwy. Na każdym z tych rynków Rieber uzyskałby pozycję dominującą. Wydając decyzję zakazującą koncentracji Prezes Urzędu wzięła także pod uwagę istniejące bariery ograniczające wejście na ten rynek. Wysokie koszty z tym związane oraz przywiązanie konsumentów do marki w znaczący sposób ograniczają pojawienie się ewentualnych konkurentów.
Ponadto we wrześniu br. Prezes UOKiK wydała sześć zgód na dokonanie transakcji. Jedna z nich dotyczy przejęcia przez Farmacol kontroli nad Cefarm Białystok. Przedsiębiorcy działają w branży farmaceutycznej. Przejmujący Farmacol zajmuje się sprzedażą detaliczną, hurtową i przedhurtową wyrobów farmaceutycznych. Odbiorcami leków są apteki, szpitale i hurtownie. Farmacol posiada bezpośrednio lub pośrednio kilkanaście spółek zależnych. Spółka przejmowana posiada własną sieć aptek, współpracuje także z niezależnymi aptekami na terenie całego kraju. Zgodnie z decyzją Prezes UOKiK Farmacol będzie mógł przejąć działający w tej samej branży Cefarm Białystok – spółkę należącą do Skarbu Państwa.
66 decyzji UOKiK od początku roku
Prezes UOKiK zakazała dwóch transakcji: Cogifer Polska nie może przejąć spółki Koltram a Rieber Foods Polska marki Gellwe od FoodCare. W tym roku Urząd wydał już 66 decyzji w sprawie koncentracji przedsiębiorców