Umowy szkoły z kościołem muszą być jawne

W październiku 2023 r. mieszkaniec gminy złożył za pośrednictwem platformy ePUAP wniosek do dyrektora miejscowej szkoły o udostępnienie informacji publicznej. Chciał przesłania mu:

Wszystkich umów jakie szkoła zawierała z kościołami i związkami wyznaniowymi lub kościelnymi osobami prawnymi;
Wszystkich faktur lub rachunków jakie zostały szkole wystawione i jakie szkoła wystawiła w związku z realizacją umów z kościołami i związkami wyznaniowymi lub kościelnymi osobami prawnymi;
Kopii korespondencji z wymienionymi kościołami (w tym email, tradycyjna poczta, fax, sms) za rok 2022 i 2023.

Skarżący wniósł o "przesłanie w formacie PDF za pośrednictwem systemu ePUAP odpowiedzi. Skarżący stwierdził, że pomimo upływu 14-dniowego terminu, podmiot zobowiązany nie udzielił jakiejkolwiek odpowiedzi.

Skarga do WSA: łamanie Konstytucji

Skarżący wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skargę na bezczynność dyrektora szkoły w sprawie udostępnienia informacji publicznej. Zarzucił naruszenie:

art. 61 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie, w jakim przepis ten stanowi podstawę prawa do uzyskiwania informacji publicznej - przez błędne zastosowanie, polegające na nieudostępnieniu informacji publicznej na wniosek,
art. 10 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej w zakresie, w jakim z przepisów tych wynika, że informacja nieudostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej jest udostępniana na wniosek bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku.

Nie ma osoby umiejącej korzystać z ePUAP

W odpowiedzi na skargę dyrektor szkoły, w piśmie z 29 lutego 2024r. wskazała, że nieudzielenie informacji publicznej w terminie nie wynikało z zamierzonej bezczynności. Wyjaśniła, że od 3 do 29 listopada 2023 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim. W tym czasie obowiązki dyrektora pełniła osoba wyznaczona przez organ prowadzący, szkoła nie posiadała osoby przeszkolonej do korzystania z ePUAP.

O wniosku o dostęp do informacji publicznej, jak i skardze na bezczynność organu, dyrektor dowiedziała się 8 stycznia 2024 r., gdy otrzymała pocztą tradycyjną informację od pełnomocnika wnioskodawcy. Po powzięciu informacji niezwłocznie, tj. 9 i 10 stycznia 2024 r., udzielono skarżącemu wyczerpujących odpowiedzi.

Dyrektor jest zobowiązany

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu przyznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

Sąd administracyjny przypomniał, że dyrektorzy szkół są powszechnie uznawani w orzecznictwie sądowym za podmioty obowiązane od udostępnienia informacji publicznej - czy to jako "organy władzy publicznej" - w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. (w znaczeniu funkcjonalnym). Dlatego, że dyrektorzy szkół mają kompetencje do wydawania decyzji administracyjnych w sprawach uczniów. Ale też jako "podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym".

Jak wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny: "dyrektor szkoły jest organem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, skoro szkoła, nawet prowadzona przez osobę fizyczną, realizuje zadania publiczne, państwo ustala warunki jej utworzenia, funkcjonowania, a także kontroluje realizowanie przez nią zadań publicznych. Szkoły, niezależnie od sposobu ich utworzenia i prowadzenia czy to przez jednostkę samorządu terytorialnego, czy inną osobę prawną, czy wreszcie osobę fizyczną wchodzą w skład systemu oświaty i realizują jego cele, które mają ewidentnie wymiar publiczny, wobec czego podlegają obowiązkowi udzielania informacji" (wyrok NSA z 17.03.2023 r., III OSK 2524/21).

Wobec tego dyrektor szkoły jest bez wątpienia podmiotem obowiązanym do udzielania informacji publicznych, będących w jego posiadaniu (art. 4 ust. 3 u.d.i.p.). Wypada zaznaczyć, że kwestia ta nie była sporną pomiędzy stronami.

Nie ma rażącego naruszenia

WSA zaznaczył, że prawo dostępu do informacji publicznej wynika wprost z Konstytucji RP ( art. 61 ust. 1).

Sąd nie miał wątpliwości, że żądane przez skarżącego informacje mieszczą się w zakresie pojęcia informacji publicznej.

A dyrektor szkoły, jako podmiot obowiązany do udostępniania posiadanych informacji publicznych, dopuścił się zarzucanej bezczynności – rozumianej ogólnie jako niezałatwienie sprawy w terminie ustawowym lub terminie przedłużonym przez organ.

Dyrektor na wniosek w ogóle nie zareagował – tj. ani nie poinformował o przedłużeniu terminu do udostępnienia informacji, ani też nie wydał decyzji odmownej. Informacje te udostępnił skarżącemu dopiero 9 i 10 stycznia 2024 r., a więc po dwóch miesiącach po złożeniu wniosku. Skoro zatem wniosek o udostępnienie informacji publicznej jest datowany na 31 października 2023 r., a jej udostępnienie nastąpiło w dniu 9 i 10 stycznia 2024 r., to organ dopuścił się bezczynności. W rozpoznawanej sprawie bezczynność organu w rozpoznaniu wniosku skarżącego nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

Brak wysłania żądanej informacji publicznej w ustawowym terminie nie wynikał z celowego działania organu. Poza tym dyrektor z chwilą powzięcia informacji o złożonej skardze na bezczynność organu, bez zbędnej zwłoki udzieliła odpowiedzi na wniosek w pełnym zakresie.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 16 maja 2024 r., sygnatura IV SAB/Po 43/24.