Monika Sewastianowicz:  W tym roku Dzień Edukacji Prawnej de facto stał się miesiącem edukacji prawnej. Skąd taki pomysł?

Elżbieta Piotrowska-Albin, wiceprezeska Fundacji Edukacji Prawnej Iustitia: Związane jest to zarówno z olbrzymim zainteresowaniem szkół, jak też niezwykłą aktywnością regionalnych ośrodków organizacji prawniczych. Tegoroczna eksplozja aktywności to efekt koordynacji informacji przez Ministerstwo Sprawiedliwości poprzez platformy do zapisów na lekcje oraz zgłoszeń wydarzeń. Jest to efekt porozumienia pomiędzy organizacjami prawniczymi, w tym Fundacją Edukacji Prawnej IUSTITIA, i ministerstwem. Wspólnie opracowaliśmy dwa scenariusze lekcji oraz ustaliliśmy zbudowanie przez ministerstwo platform do komunikacji na temat wydarzeń i zapotrzebowania na uczestnictwo w lekcjach i spotkaniach.

W ramach współpracy opracowaliśmy dwa scenariusze lekcji oraz uzgodniliśmy stworzenie systemu komunikacji, który ułatwia organizowanie spotkań i odpowiadanie na zapotrzebowanie szkół. To jednak tylko część działań. Każda z organizacji podejmuje własne inicjatywy, często przy wsparciu i współpracy z innymi. Nasza Fundacja koordynuje blisko 200 wydarzeń w całym kraju – realizowanych we współpracy z sędziami, adwokatami, notariuszami i prokuratorami. A zaangażowanych organizacji jest jeszcze więcej. Dla Fundacji Edukacji Prawnej IUSTITIA, którą reprezentuję, to już dziewiąta edycja obchodów Dnia Edukacji Prawnej. To właśnie nasza Fundacja jako pierwsza zaczęła celebrować ten dzień, a dziś z radością obserwujemy, jak wiele instytucji i osób dołącza do tej inicjatywy.

Gry, symulacje rozpraw - IX Dzień Edukacji Prawnej > >

 

Dlaczego wybrano hasło „Sprawczy Obywatel”?

Naszym celem jest kształtowanie postaw młodzieży gotowej do działania, opartego na zrozumieniu prawa i jego instytucji. Znajomość prawa to fundament świadomej aktywności obywatelskiej. A aktywni, odpowiedzialni obywatele są niezbędni dla istnienia demokratycznego państwa prawa. Dla młodych ludzi prawo bywa pojęciem abstrakcyjnym i odległym. My pokazujemy, że jest ono obecne w każdej sferze życia – prywatnej, zawodowej i społecznej. Poprzez edukację prawną chcemy uświadomić młodzieży, że znajomość przepisów pozwala korzystać z praw, chronić własne interesy i brać udział w kształtowaniu rzeczywistości. To wiedza, która pomaga zrozumieć świat i staje się podstawą dojrzałego, odpowiedzialnego obywatelstwa – opartego na działaniu na rzecz wspólnego dobra.

 

W jaki sposób edukacja prawna i obywatelska może realnie wpływać na większą aktywność społeczną i zaangażowanie obywateli w życie publiczne?

Edukacja prawna pomaga młodzieży zrozumieć, co znaczy być obywatelem - jakie wiążą się z tym prawa i obowiązki. Przybliża działanie instytucji oraz procesy, które wpływają na kształt prawa. Pokazuje, że prawo nie jest abstrakcyjne – przeciwnie, służy realizacji fundamentalnych wartości społecznych, takich jak równość wobec prawa, sprawiedliwość czy prymat praw człowieka, i funkcjonuje według określonych zasad.

Taka edukacja uczy także, że każdy z nas ma realny wpływ na rzeczywistość społeczną – na przykład poprzez udział w wyborach, działania na rzecz frekwencji wyborczej, inicjatywy związane z ochroną środowiska, oddziaływanie na programy edukacyjne, politykę zdrowotną czy nawet kształtowanie układu sił politycznych.
Co ważne, edukacja prawna i obywatelska „oswaja” prawo – sprawia, że przestaje być postrzegane jako hermetyczny, niezrozumiały system, a staje się narzędziem do świadomego i sprawczego uczestnictwa w życiu publicznym.

 

Jakie są największe bariery w popularyzacji wiedzy o prawie wśród różnych grup społecznych? Jakie działania mogłyby to zmienić?

Szczerze mówiąc – nie widzę obecnie istotnych barier. Obserwując tegoroczne obchody Dnia Edukacji Prawnej, widzę ogromne zainteresowanie zarówno ze strony szkół, uczniów i nauczycieli, jak i osób dorosłych, które zakończyły już edukację formalną. Jednocześnie obserwujemy bardzo dużą gotowość ekspertów – przedstawicieli różnych zawodów prawniczych – do dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem.

 

Jakie materiały można polecić nauczycielom lub rodzicom?

Na rynku jest także coraz więcej dostępnych materiałów edukacyjnych. Przykładowo, we współpracy z naszą Fundacją ukazały się publikacje skierowane do młodzieży, takie jak Apteczka prawna. Lex bez łez czy Elementy prawa. Podręcznik z ćwiczeniami, wydane przez wydawnictwo Wolters Kluwer Polska. Dla młodszych odbiorców powstały bajki i filmy edukacyjne dostępne na naszej stronie internetowej i YouTube, np. Bajka o królewnie, która zniosła wszystkie prawa czy spektakl Proces wilka, oparty na znanej historii o Czerwonym Kapturku.

Oferujemy też webinaria i podcasty, z których można korzystać bez ograniczeń. Z okazji tegorocznego Dnia Edukacji Prawnej przygotowaliśmy trzy nowe webinaria:

  • Jak mieć przyjaciół w erze szklanych ekranów,
  • Prawo karne w serialach dokumentalnych HBO i Netflix,
  • Na gwałt – rozmowa o zapobieganiu przemocy seksualnej i wtórnej wiktymizacji.

Wszystkie materiały dostępne są bezpłatnie na stronie: www.edukacja.iustitia.prawo.pl. A to przecież tylko fragment zasobów, które są dostępne – również dzięki innym organizacjom i instytucjom. Ważnym krokiem w stronę popularyzacji edukacji prawnej jest również zaangażowanie rządu. Trwa obecnie procedowanie programu „Edukacja Obywatelska” dla szkół średnich. To bardzo potrzebna inicjatywa, która – mamy nadzieję – zostanie uzupełniona i wzbogacona o działania prowadzone przez środowiska prawnicze, w tym w ramach Dnia Edukacji Prawnej. Bezpośredni kontakt uczniów z „żywym prawem” – o których opowiadają przedstawiciele zawodów prawniczych – to najbardziej wartościowa i skuteczna forma nauki. Nic nie zastąpi rozmowy z sędzią, adwokatem czy prokuratorem, który opowiada o realnych sytuacjach, wyjaśnia procesy i inspiruje do świadomego uczestnictwa w społeczeństwie obywatelskim.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.