Tomasz S. dyrektor szkoły podstawowej w Żaganiu wniósł skargę na zarządzenie burmistrza miasta odwołujące go z tej funkcji w trakcie roku szkolnego. Jego zdaniem wyniki audytu szkoły sprzed kilku lat nie uzasadniały zastosowania takiego środka. W szczególności natychmiastowego przerwania jego czynności nie wymagała ochrona interesu publicznego.
WSA: Odwołanie dyrektora w czasie roku szkolnego tylko w wyjątkowych sytuacjach>>
Tylko rażące uchybienia
Sąd uwzględnił skargę, gdyż nie stwierdził istnienia okoliczności uprawniających burmistrza do odwołania dyrektora szkoły w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Podkreślił, że odwołanie w trybie natychmiastowym nie może nastąpić w przypadku negatywnej oceny pracy lub wykonywania zadań w zakresie działalności finansowej i administracyjnej. Zgodnie bowiem z art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. muszą to być inne, "szczególnie uzasadnione przypadki".
Sprawdź w LEX: Czy dyrektor szkoły może odwołać wicedyrektora, w przypadku likwidacji tego stanowiska przez organ prowadzący? >
W orzecznictwie są one ujmowane wąsko - jako sytuacje, w których doszło do rażących uchybień niepozwalających na dalsze zajmowanie stanowiska i rodzących konieczność natychmiastowego odsunięcia osoby pełniącej funkcję kierowniczą w szkole od pracy na tym stanowisku w trakcie roku szkolnego. Za takie uznano np. kradzież alkoholu w sklepie, błędy organizacyjne, które postawiły placówkę w stan zagrożenia likwidacją, poniżanie, upokarzanie i ignorowanie pracownika oraz wykorzystanie pracowników do przeprowadzenia remontu w mieszkaniu dyrektora, zatrudnienie przez dyrektora swojej siostry w szkole, ale też długotrwałą chorobę uniemożliwiającą wykonywanie funkcji kierowniczej, która negatywnie wpływa na szkołę powodując jej dezorganizację. Ponadto, warunkiem zastosowania tego trybu jest bliskość czasowa między stwierdzeniem naruszeń, a odwołaniem dyrektora ze stanowiska. Organ nie może zatem przesuwać tej decyzji na bliżej nieokreślony czas i wdrożyć ten tryb, gdy jego zdaniem będzie to dla niego wygodne.
Czytaj w LEX: Czy dyrektor może zrezygnować z funkcji, bez zachowania trzymiesięcznego wypowiedzenia? >
Naruszenia były, ale dymisji nie uzasadniały
W sprawie burmistrz powołał się na wyniki kontroli, które miały miejsce w szkole w latach 2015 - 2019. Organ nie wykazał jednak, by stwierdzone wówczas naruszenia przepisów, doprowadziły do destabilizacji pracy kierowanej przez skarżącego szkoły, w szczególności realizacji funkcji oświatowych i wychowawczych. Wskazane w zarządzeniu naruszenia nie miały charakteru nagłego. Były one znane organowi przez dłuższy czas, co jednoznacznie potwierdzały sporządzone po każdej kontroli protokoły. Naruszenia te trwały przez dłuższy czas, a organ po ich stwierdzeniu nie podejmował żadnych działań, za wyjątkiem wydawania zaleceń pokontrolnych. To zdaniem sądu, świadczyło iż burmistrz nie widział wówczas zagrożenia do funkcjonowania szkoły, które uzasadniałoby natychmiastowe odwołanie dyrektora ze stanowiska.
Czytaj w LEX: Przedłużanie kadencji dyrektora szkoły w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania szkół - poradnik na przykładach >
A skoro tak, to nie mogło wchodzić w grę zastosowanie trybu o jakim w art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. po upływie roku od ostatniej kontroli. Ponadto, tylko ogólnie wskazano, że działania dyrektora Tomasza S. narażały kierowaną przez niego jednostkę na straty finansowe oraz że wykorzystywał zajmowane stanowisko przydzielając sobie dużą liczbę płatnych zastępstw. Również zarzuty związane z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, czy wynajmem pomieszczeń nie uzasadniały zwolnienia. Burmistrz nie wykazał bowiem, by naruszenia te wyrządziły placówce konkretną szkodę finansową, prowadzącą do zagrożenia realizacji przez szkołę podstawowych celów jej działalności. Za taką nie można natomiast uznać braku naliczania odsetek za nieterminowe uiszczanie przez najemców ustalonego czynszu.
Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 22 lipca 2020 r. II SA/Go 162/20.