Prawo oświatowe przewiduje, że organizacje związkowe biorą udział m.in. w konkursie na dyrektora szkoły (art. 63 PO) oraz w opiniowaniu arkuszy organizacyjnych (art. 110 ust. 2 i 2a). Problemem zgłoszonym przez Czytelnika w ramach akcji "Poprawmy Prawo" jest to, że organizacje te bywają reprezentatywne tylko z nazwy.
Czy to na pewno związek - problemy nie tylko z liczebnością>>
Za wąska definicja
Reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest taka, która działa jako jednostka organizacyjna lub członkowska ponadzakładowej organizacji związkowej uznanej za reprezentatywną zgodnie z ustawą o Radzie Dialogu Społecznego. Organizacja ta musi zrzeszać co najmniej 8 proc. pracowników zatrudnionych u pracodawcy lub minimum 15 proc. osób wykonujących pracę zarobkową. Jeśli żadna z organizacji nie spełnia tych kryteriów, reprezentatywność przypada związkowi, który zrzesza największą liczbę pracowników u danego pracodawcy. Status reprezentatywności ma kluczowe znaczenie, ponieważ determinuje uprawnienia związków zawodowych. Związki niereprezentatywne mogą zapewnić ochronę tylko jednej osobie, podczas gdy związki reprezentatywne mają prawo chronić większą liczbę członków, co zależy od liczebności organizacji.
- Reprezentatywność w tym rozumieniu może być istotna na poziomie opiniowania projektów aktów prawa powszechnego czy powoływania kuratorów oświaty, natomiast na poziomie poszczególnych szkół bardziej istotnym czynnikiem jest to, czy dany związek zawodowy działa w danej szkole, niż to, czy jest reprezentatywny w skali kraju, choć w danej szkole w ogóle może nie działać - zwraca uwagę Czytelnik Prawo.pl. Jego zdaniem w aktualnym stanie przypuszczalnie naruszany jest konstytucyjny zakaz dyskryminacji z uwagi na zróżnicowanie praw organizacji związkowych reprezentatywnych w skali kraju i niereprezentatywnych w skali kraju oraz zrzeszonych w organizacjach reprezentatywnych, w porównaniu do organizacji związkowych niezrzeszonych w organizacjach reprezentatywnych. - Samo zrzeszenie związku w centrali związkowej nie wydaje się czynnikiem aż tak istotnym, by miał wpływać na wykonywanie jednego z podstawowych uprawnień związkowych odnoszących się do danego zakładu pracy, w którym działa związek - zwraca uwagę.
Zobacz w LEX: Procedura wyboru dyrektora gminnej szkoły podstawowej w drodze konkursu > >
Związkowiec powinien znać lokalne uwarunkowania
Jak wskazuje prof. Grzegorz Krawiec z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, organizacje, które spełniają wskazane w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego kryteria, faktycznie lepiej sprawdzają się w przypadku szerszych działań, o skali makro - np. na poziomie krajowym czy też w ramach szerszej kategorii reprezentacji szkół. - Na poziomie mikro (na poziomie poszczególnych szkół) mniejsze organizacje związkowe są bardziej widoczne i "wyraziste", stąd też zasadne jest ich głos był słyszalny. Niewątpliwie zaletą takiego rozwiązania (polegającego na zwiększeniu znaczenia wszystkich organizacji związkowych) byłoby zwiększenie udziału różnych związków zawodowych w opiniowaniu arkuszy organizacyjnych szkoły i konkursach na dyrektora pozwala lepiej reprezentować interesy wszystkich pracowników, niezależnie od zrzeszenia w organizacji reprezentatywnej, a także lepsze dostosowanie do rzeczywistości lokalnej szkół i placówek oświatowych - wskazuje prof. Krawiec.
Cena promocyjna: 47.4 zł
|Cena regularna: 79 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 79 zł
Dodaje, że sprawdziłoby się także wzmocnienie równości i przejrzystości procesów związanych z zarządzaniem szkołami. - Jednak z drugiej strony wadą jest to, iż proponowane rozstrzygnięcie może zwiększyć liczbę opiniujących i wydłużyć procesy decyzyjne, a także osłabić rolę organizacji reprezentatywnych, które posiadają silniejsze struktury i większe doświadczenie na poziomie krajowym - zauważa.
Dwóch członków związku w komisji
Chodzi przede wszystkim o art. 63 ust. 14 PO, który określa skład komisji konkursowej wybierającej dyrektora szkoły - w jej skład wchodzą:
- po trzech przedstawicieli organu prowadzącego szkołę lub placówkę i organu sprawującego nadzór pedagogiczny;
- po dwóch przedstawicieli rady pedagogicznej i rady rodziców;
- jeden przedstawiciel organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego. Przedstawiciel ten jest wyłaniany spośród członków organizacji związkowych obejmujących swoim zakresem działania szkołę lub placówkę, w której odbywa się konkurs.
Również prof. Mateusz Pilich, autor komentarza do prawa oświatowego, podkreśla, że wokół delegowania członka komisji konkursowej przez organizację związkową narosło wiele wątpliwości. - Dominuje jednak wykładnia przepisu, która dopuszcza delegowanie kandydata do komisji nie tylko przez zakładową, lecz również przez międzyzakładową organizację związkową. Osobę tę powinna wskazać właściwa władza statutowa związku zawodowego. Związek może, lecz nie musi skorzystać z przysługującego mu prawa - wskazuje. - Z niezbyt jasnego sformułowania art. 63 ust. 14 pkt 3 płynie wniosek, że faktycznie przedstawiciel związkowy reprezentuje w komisji konkursowej nie zakładową organizację związkową, lecz związek jako taki, gdyż ustawa nie dopuszcza, aby był on osobą zatrudnioną w szkole lub placówce - podkreśla prof. Pilich.
W ramach konkursu "Poprawmy Prawo" zgłoszono postulat, by w skład komisji wchodziło dwóch związkowców. Dodatkowo - odpowiedniej modyfikacji powinna również ulec procedura tworzenia planu finansowego szkoły. Pomysł polega na dodaniu przepisu, według którego projekt planu finansowego szkoły lub placówki będącej jednostką budżetową opiniują reprezentatywne związki zawodowe działające u pracodawcy. Obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują opiniodawczej roli związków w tym zakresie, projekt planu finansowego opiniują:
- rada szkoły lub placówki – na mocy art. 80 ust. 2 pkt 2 u.p.o., rada opiniuje projekt planu finansowego szkoły lub placówki.
- rada pedagogiczna – w przypadku braku rady szkoły, zadania związane z opiniowaniem projektu planu finansowego przejmuje rada pedagogiczna (art. 82 ust. 2 u.p.o.);
- rada rodziców – na podstawie art. 84 ust. 2 pkt 3 u.p.o.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.