Spór powstał na tle zmniejszenia pensum nauczycielskiego dwóch nauczycielek Małgorzaty K. i Heleny M. Jednak na rozstrzygnięcie tego problemu czeka ponad 100 spraw w Sądzie Okręgowym w Opolu, a w Sądzie Najwyższym – jest ich kilkanaście.
Wygrana przed sądem
Halina M i Małgorzata K. domagały się wynagrodzenia za lata 2014-2017. Pierwsza z nich wniosła o zasądzenie 22 720 zł z odsetkami, zaś Małgorzata K. – 13 200 zł z odsetkami.
Zobacz komentarz w LEX: Wynagrodzenie nauczyciela za godziny ponadwymiarowe>
Sąd Rejonowy w Opolu 27 września 2020 r. zasądził od szkoły na rzecz Haliny M. 11 375 zł i 1914 zł za godziny specjalistyczne oraz odsetki, a na rzecz Małgorzaty K. – 9 tys. zł z dodatkami. Mimo że nie wypełniły pensum, otrzymały wynagrodzenie za godziny ponadnormatywne.
Obniżenie pensum
Apelację od tego wyroku złożyły wszystkie strony i interwenient uboczny – gmina. Sąd Okręgowy w Opolu 18 maja 2023 r. oddalił apelację gminy i pozwanej oraz powódek.
Zespół szkół złożył skargę kasacyjną, w której powołał się na art. 35 i art. 42 ust. 5b Karty Nauczyciela oraz art. 16 Konstytucji. Bogusław Dziadkiewicz, radca prawny, pełnomocnik, wskazał, że nie można obniżać pensum w dni wolne od pracy.
Według Karty Nauczyciela nauczyciel, który realizuje tygodniowy, obowiązkowy wymiar zajęć, i dla którego ustalony plan zajęć w pewnych okresach roku szkolnego nie wyczerpuje obowiązującego tego nauczyciela tygodniowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, powinien nauczać odpowiednio większą liczbę godzin w innych okresach danego roku szkolnego. Praca wykonywana zgodnie z tak ustalonym planem zajęć nie jest pracą w godzinach ponadwymiarowych. Wynika to z art. 42.
Skarżący kasacyjnie pełnomocnik pozwanej szkoły powołał się na wyrok Sądu Najwyższego Izby Pracy z 18 października 2023 r. (sygnatura I PSKP 26/23). Według tego orzeczenia, gdy w danym tygodniu występują dni ustawowo wolne od pracy, bądź zajęcia rozpoczynają się lub kończą w środku tygodnia oraz kiedy przypadają dni szczególne jak rozpoczęcie, zakończenie roku szkolnego, 1 listopada itp., nie ma podstaw do obniżenia obowiązkowego pensum. Należy zwrócić uwagę, że ustawodawca tego rodzaju obniżenia nie przewidział w Karcie Nauczyciela.
Zobacz wzór w LEX: Decyzja organu prowadzącego o uzupełnieniu pensum nauczyciela>
Specyfika czasu pracy nauczyciela
Sąd Najwyższy w wyroku z 2023 r. zwrócił uwagę, że w przepisach Karty Nauczyciela brakuje zarówno instytucji „okresu rozliczeniowego”, jak i instytucji "dobowej normy" czasu pracy, jakimi posługuje się ustawodawca w art. 129 par. 1 kodeksu pracy. Karta Nauczyciela określa jedynie tygodniowy wymiar zajęć nauczyciela. Stanowi, że czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. Normy dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz wynikają z art. 42 ust. 3 Karty Nauczyciela albo z art. 42 ust. 4a tego aktu prawnego w zależności od stanowiska i rodzaju szkoły (placówki) wynoszą one od 18-tu do 30-tu godzin tygodniowo.
W Karcie Nauczyciela brakuje także instytucji godzin nadliczbowych. Akt ten posługuje się odrębną instytucją godzin ponadwymiarowych, które pozostają w relacji wyłącznie do tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych (art. 35 ust. 2 Karty Nauczyciela). Instytucja godzin ponadwymiarowych nie występuje w kodeksie pracy. Godziny ponadwymiarowe inaczej niż godziny nadliczbowe są wcześniej ustalane - wynikają z planu zajęć.
Sąd Najwyższy w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1 kwietnia wysłuchał argumentów skarżącego i postanowił odroczyć wydanie orzeczenia do 15 kwietnia br. z uwagi na brak uzasadnienia uchwały tej Izby III PZP 3/24. Według niej do pracy nauczyciela w godzinach nadliczbowych mają zastosowanie przepisy kodeksu pracy.
Zobacz również: SN: Nauczyciel ma prawo do wynagrodzenia za godziny nadliczbowe
Sygnatura akt III PSKP 25/24
Cena promocyjna: 71.28 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 74.26 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
