Związkowcy krytykują podział subwencji na 2022 r. - jest już rozporządzenie

Weszły w życie przepisy dotyczące naliczania subwencji oświatowej na 2022 roku. Zmiany obejmą m.in. finansowanie oddziałów przygotowania wojskowego i domów wczasów dziecięcych. Podział krytykowali związkowcy, wskazując m.in., że subwencja nie pokryje kosztów wynagrodzeń nauczycieli na urlopach oraz zajęć pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

W 2022 roku tzw. standard A, czyli kwota na jednego ucznia wykorzystywana w algorytmie podziału subwencji oświatowej wyniesie 6.118 zł. W 2021 r. wynosił on ok. 6069 zł.

Subwencja oświatowa wyższa w 2021, ale budżet bez kolejnych podwyżek dla nauczycieli>>

Większa subwencja dla mniej zamożnych szkół

Powiązano dotychczasową wagę P1 z tzw. wskaźnikiem zamożności JST. W zakresie JST, dla których wskaźnik zamożności jest mniejszy lub równy 1,4 lub które otrzymują część wyrównawczą subwencji ogólnej, proponuje się, aby wartość wagi wynosiła 0,4. Zastosowanie kryterium dotyczącego otrzymywania części wyrównawczej subwencji ogólnej jest uzasadnione, gdyż część wyrównawcza subwencji ogólnej jest przekazywana dla gmin, powiatów i województw, które charakteryzują się niższym poziom dochodów podatkowych na 1 mieszkańca w porównaniu do średniej krajowej.

W zakresie JST, dla których wskaźnik zamożności jest większy niż 1,4 i które nie otrzymują części wyrównawczej subwencji ogólnej, proponuje się, aby wartość wagi wynosiła 0,2. Zmiana ta ma na celu zmniejszenie środków naliczanych z tytułu położenia szkoły na terenach wiejskich lub miastach do 5 tys. mieszkańców dla tych samorządów, których dochody są znacznie powyżej średniej krajowej i nie otrzymują części wyrównawczej subwencji ogólnej.

Podwyższenie wartości wagi P3 przełoży się na wzrost subwencji oświatowej na ucznia z poziomu ok. 988 zł do 1650 zł. Celem tych zmian jest dalsze wzmocnienie wsparcia szkół w zależności od zamożności JST i wielkości szkoły. Obecnie duże wsparcie w subwencji oświatowej jest kierowane do szkół położonych na terenach wiejskich i w miastach do 5 tys. mieszkańców.

Zmiany wag subwencji dla domów wczasów dziecięcych i podmiotów leczniczych

W zakresie podmiotów leczniczych z racji ograniczeń związanych ze stanem epidemii do podziału subwencji na rok 2021 stosowane były dane za okres od dnia 1 marca 2019 r. do dnia 29 lutego 2020 r., tj. z okresu przed wystąpieniem stanu epidemii. W związku z tym, że podmioty lecznicze, a zatem również i szkoły przy tych podmiotach, w okresie stanu epidemii prowadziły ograniczoną działalność, przyjęto dane do podziału subwencji na rok 2022 takie jakie były przyjmowane do podziału subwencji na rok 2021.
W przypadku przyjęcia danych za okres od dnia 1 września 2020 r. do dnia 31 sierpnia 2021 r. liczba uczniów w podmiotach leczniczych w zakresie wagi P39 zmniejszyłaby się o ok. 30 proc. W przypadku wagi P40 i P57 występuje podobny, znaczny trend,

 
Mając na uwadze działania podjęte w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 dane o pobytach w DWD zostaną uwzględnione za okres od dnia 1 marca 2019 r. do dnia 29 lutego 2020 r. W przypadku zastosowania danych za rok szkolny 2020/2021 wystąpiłby spadek liczby wychowanków o ok. 50 proc. Dodatkowo w zakresie DWD do wyliczenia liczby wychowanków zostanie zastosowane rozwiązanie, które ogranicza długość pobytu wychowanka w DWD do okresu od 6 dni do 12 tygodni. Zmiany te wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2021 r. i wynikają z rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 11 maja 2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie publicznych placówek oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych, ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych oraz placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania (Dz. U. poz. 911).

Zwiększenie wartości wagi dla uczniów oddziałów przygotowawczych i klas wojskowych

Zwiększone mają być środki naliczane na ucznia w oddziale przygotowawczym o ok. 589 zł na ucznia. Szacuje się, że po zwiększeniu wartości wagi na uczniów oddziałów przygotowawczych zostaną naliczone środki w wysokości ok. 3,3 mln zł.

Zmianie ulegną też wagi dla uczniów oddziałów przygotowania wojskowego w liceach ogólnokształcących przewiduje się wagę P₄₃ o wartości 0,06, a dla uczniów oddziałów przygotowania wojskowego w technikach wagę P₄₄ o wartości 0,05 (przy złożeniu że w oddziale uczy się średnio 22 uczniów). Należy jednak wziąć pod uwagę, że naliczanie subwencji oświatowej na rok 2022 odbywa się na uczniów wykazanych według danych systemu informacji oświatowej na dzień 30 września 2021 r., zatem nie uwzględnia się uczniów nowych oddziałów klas I, którzy rozpoczną kształcenie w roku szkolnym 2022/2023. Dlatego proponuje się liczbę uczniów klas I wykazanych w przedmiotowych oddziałach, wykazanych na dzień 30 września 2021 r., powiększyć wskaźnikiem 1,33. Ponadto zakłada się, że 40 dodatkowych zezwoleń na utworzenie oddziałów przygotowania wojskowego w roku szkolnym 2022/2023 (ze względu na to, że nieznane jest, w których samorządach się utworzą), zostanie sfinansowane z rezerwy subwencji oświatowej.

Nauczyciele przygotowania zawodowego uwzględnieni przy naliczaniu etatów

Do etatów subwencyjnych (nauczyciel dyplomowany) wliczone zostały osoby niebędące nauczycielami zatrudnione na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082), posiadające przygotowanie zawodowe uznane przez dyrektora szkoły lub placówki za odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego. Zastosowanie takiego rozwiązania wynika z faktu, że osoby te często są wysokiej klasy specjalistami i ich wynagrodzenie jest zbliżone do wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego. Liczba etatów osób zatrudnionych na podstawie art. 15 ust. 6 ww. ustawy wynosi ok. 1 tys. etatów.

Śladowy wzrost standardu A, przemilczana podwyżka

Zdaniem Związku Nauczycielstwa Polskiego podwyższenie finansowego standardu A w roku 2022 do kwoty 6.118 nie gwarantuje prawidłowego zabezpieczenia finansowania zadań oświatowych w sposób umożliwiający zabezpieczenie prawidłowej ich realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego.

- Treść uzasadnienia w zakresie zwiększenia wysokości finansowego standardu A całkowitym milczeniem pomija kwestię zabezpieczenia środków na podwyższenie wynagrodzeń nauczycieli w roku 2022. Rozporządzenie w ogóle nie odnosi się do kwestii podwyżki wynagrodzeń nauczycieli w roku 2022, tak więc uznać należy, że resort edukacji nie planuje żadnych podwyżek wynagrodzeń w kolejnym roku - podkreśla ZNP w opinii do zmian. Podobnie nie znajduje zabezpieczenia koszt, jaki samorządy będą musiały ewentualnie ponieść na pokrycie skutków planowanej przez Ministra Czarnka reformy zatrudnienia nauczycieli (koszty odpraw związanych z rozwiązaniem stosunków pracy, odpraw emerytalnych, etc.).

Urlopy bez pokrycia w subwencji

Związkowcy zwracają też uwagę, że przepisy odnoszą się do etatów nauczycielskich, z której to wyłączono liczbę nauczycieli przebywających na urlopach wychowawczych, macierzyńskich, rodzicielskich, ojcowskich i urlopach na warunkach urlopu macierzyńskiego.

- Norma ta wyłącza ww. etaty nauczycielskie spod zabezpieczenia finansowania ze środków subwencji oświatowej, niezależnie od tego, czy urlopy te obejmują cały rok kalendarzowy, czy też jedynie jego część. Oznacza to, że wynagrodzenie nauczyciela korzystającego z ww. urlopów przez część roku, a przez część roku pobierającego wynagrodzenie z tytułu świadczenia pracy w szkole, stanie się kosztem nieuwzględnionym w kwocie subwencji oświatowej, a więc kosztem finansowanym w konsekwencji przez organ prowadzący - podkreślają.

Zajęcia dodatkowe bez finansowania

Podobne wątpliwości związkowcy zgłaszają w kwestii dodatku uzupełniającego i wynagrodzeń za zajęcia dodatkowe.

- Należy także przypomnieć, że od 1 września 2017 r. zgodnie z dyspozycją art. 42 ust. 2d ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762 z późn. zm.) – dalej KN, nauczyciel nie prowadzi w ramach zajęć i czynności statutowych (art. 42 ust. 2 pkt 2 KN) zajęć świetlicowych oraz zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Oznacza to, że zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia rozwijające umiejętności uczenia się oraz zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze są obecnie zajęciami płatnymi, wchodzącymi w skład obowiązkowego pensum. Wydaje się, że wobec zaplanowanej kwoty wzrostu kwoty subwencji oświatowej, także i ten koszt nie został uwzględniony w ramach zadań finansowanych z tejże subwencji, skoro nie wymienia się tego zadania wśród celów finansowanych z subwencji - czytamy w opinii. - Należy zauważyć, że wśród zadań finansowanych z subwencji oświatowej nie została wymieniona kwestia finansowania nowej kategorii płatnych zajęć, które wcześniej zaliczane były do kategorii zajęć statutowych. W związku z tym powstaje kluczowe pytanie w jakim zakresie ww. zadania zostaną sfinansowane z części oświatowej subwencji ogólnej, w jakiej części z 0,4 proc. rezerwy subwencji oświatowej, a jaką część sfinansować będą musiały samorządy terytorialne z własnych dochodów - zastanawiają się związkowcy.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.