Celem urlopu powinno być albo odbycie zaleconego leczenia albo leczenia lub rehabilitacji w uzdrowisku. W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych.

 

Warunki formalne udzielenia urlopu bada dyrektor szkoły

Urlop dla poratowania zdrowia przysługuje co do zasady wszystkim nauczycielom zatrudnionym w przedszkolach, szkołach i placówkach oraz innych jednostkach organizacyjnych, których funkcjonowanie regulują przepisy ustawy o systemie oświaty i ustawy – Prawo oświatowe.

 

Procedura udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia jest uruchamiana na wniosek nauczyciela aktualnie zatrudnionego w szkole. Nie ma możliwości udzielenia nauczycielowi urlopu, jeżeli w momencie wystąpienia z wnioskiem stosunek pracy z nim jest już rozwiązany. Po złożeniu wniosku, który nie musi zawierać uzasadnienia, dyrektor szkoły ustala, czy wnioskującemu przysługuje prawo do urlopu dla poratowania zdrowia. Postępowanie może zatem zakończyć się już na tym etapie, gdy okaże się, że nauczyciel nie spełnia warunków określonych w przepisach art. 73 ustawy - Karta Nauczyciela (dalej jako ustawa). Prawo do urlopu dla poratowania zdrowia posiada nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony na podstawie mianowania (art. 10 ust. 5 ustawy) lub nauczyciel kontraktowy zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (art. 10 ust. 4 ustawy) – pod warunkiem zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć.

 

Wynika to z faktu, że art. 73 ust. 1 ustawy przyznaje prawo do urlopu dla poratowania zdrowia wyłącznie nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony. Pozostali nauczyciele, niezależnie od stopnia awansu zawodowego, zatrudnieni na czas określony albo w niepełnym wymiarze zajęć, prawa do tego urlopu nie mają i muszą, jeżeli jest to niezbędne korzystać w takiej sytuacji z urlopu bezpłatnego. Od nauczyciela wymaga się ponadto okresu nieprzerwanej, co najmniej 7-letniej pracy w szkole w wymiarze nie niższym niż ½ obowiązkowego wymiaru zajęć. W razie przerwy w zatrudnieniu, ustawa wymaga, by nauczyciel podjął zatrudnienie w szkole nie później niż w ciągu 3 miesięcy po ustaniu poprzedniego stosunku pracy w tej samej lub innej szkole (art. 73 ust. 1a). Dłuższa niż 3-miesięczna przerwa w zatrudnieniu, uniemożliwia zaliczenie okresu sprzed przerwy do wymaganego stażu pracy. Ponadto, jeżeli w okresie zatrudnienia w szkole nauczyciel przebywał na zwolnieniach lekarskich albo urlopach innych niż wypoczynkowe (np. urlopach bezpłatnych, urlopach na kształcenie się), okresy te zalicza się do wymaganego stażu, pod warunkiem, że nie trwały łącznie dłużej niż 6 miesięcy. Gdy przekraczają ten okres, wymagany do udzielenia urlopu dla

poratowania zdrowia okres zatrudnienia, przedłuża się o ten, ponad 6-miesięczny okres. Należy podkreślić, że nauczyciel musi legitymować się 7-letnim stażem pracy w oświacie na dzień udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia. Natomiast, warunek pracy na czas nieokreślony jest związany z chwilą składania wniosku o urlop dla poratowania zdrowia.

Spełnienie warunków formalnych oznacza, że dyrektor w ciągu 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku, kieruje pracownika na badanie lekarskie przeprowadzane przez lekarza medycyny pracy. Nauczyciel nie ponosi kosztów badań lekarskich.

 

O konieczności udzielenia urlopu decyduje lekarz

Orzeczenie lekarskie jest podstawą udzielenia przez dyrektora szkoły urlopu dla poratowania zdrowia. Podstawą udzielenia urlopu jest wystąpienie „choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej” lub „choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy odgrywają istotną rolę”. Orzeczenie wydaje lekarz medycyny pracy, który określa jednocześnie czas potrzebny na przeprowadzenie zalecanego leczenia. Orzeczenie jest wydawane na podstawie.

  1.  wyników badania lekarskiego, które obejmuje badanie podmiotowe oraz przedmiotowe z uwzględnieniem ogólnego stanu zdrowia, oceny układu krążenia, układu ruchu, układu nerwowego, układu oddechowego oraz narządu mowy;
  2. - wyników badań dodatkowych lub konsultacji specjalistycznych, których przeprowadzenie lekarz medycyny pracy uzna za niezbędne;
  3. - dokumentacji medycznej z przebiegu dotychczasowego leczenia.

 

Nauczycielowi i dyrektorowi szkoły przysługuje odwołanie od orzeczenia lekarskiego, do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela lub ze względu na siedzibę szkoły. W przypadku gdy orzeczenie lekarskie zostało wydane przez uprawnionego lekarza zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy, odwołanie od tego orzeczenia wnosi się do instytutu badawczego w dziedzinie medycyny pracy najbliższego ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela lub ze względu na siedzibę szkoły. Odwołanie wraz z uzasadnieniem wnosi się na piśmie w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarskiego, za pośrednictwem uprawnionego lekarza, który wydał to orzeczenie. Uprawniony lekarz przekazuje odwołanie wraz z kopią dokumentacji badań podmiotowi właściwemu do rozpatrzenia odwołania w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania. Podmiot właściwy do rozpatrzenia odwołania, w terminie 30 dni od dnia otrzymania odwołania, wydaje orzeczenie lekarskie po przeprowadzeniu badań lekarskich. Orzeczenie to jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu.

 

Wymiar urlopu zależy od stanu zdrowia nauczyciela

Wymiar urlopu dla poratowania zdrowia zależy od stanu zdrowia konkretnego nauczyciela i związany jest ze schorzeniem, którego leczeniu ma służyć urlop. Ustawa zakreśla maksymalny, jednorazowy roczny wymiar urlopu dla poratowania zdrowia. Nie zakreśla natomiast minimalnego wymiaru tego urlopu.

 

Trzeba przy tym mieć na względzie, że łączny wymiar urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciela w okresie całego zatrudnienia nie może przekraczać 3 lat. Nie oznacza to oczywiście, że nauczycielowi przysługuje jednorazowo urlop dla poratowania zdrowia w łącznym wymiarze 3 lat. Między kolejnymi okresami urlopu musi występować przerwa. Nauczycielowi można bowiem udzielić kolejnego urlopu dla poratowania zdrowia nie wcześniej niż po upływie roku od dnia zakończenia poprzedniego urlopu dla poratowania zdrowia (art. 73 ust. 8). Całkowity wymiar urlopu dla poratowania zdrowia musi się zatem składać się z kilku mniejszych urlopów (tj. urlopów udzielonych na okres krótszy niż rok, np. urlopu miesięcznego). Udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia w wymiarze dłuższym niż 30 dni wiąże się następnie z koniecznością przeprowadzenia kontrolnych badań lekarskich, w celu ustalenia zdolności nauczyciela do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku (art. 73 ust. 6 ustawy i art. 229 § 2 k.p.).

Udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia jest możliwe także w związku ze skierowaniem na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową, na podstawie potwierdzonego skierowania, o którym mowa w art. 33 ust .1 i 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, na okres ustalony w tym skierowaniu.

 

Dyrektor może odwołać nauczyciela z urlopu

W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel nie może nawiązać nowego stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej, w której osobiście wykonuje pracę (tak wyrok SN z dn. 07.11.2019 r. I PK 238/18). Sankcją za nieprzestrzeganie tych zakazów jest odwołanie nauczyciela z urlopu. Podstawą odwołania nauczyciela z urlopu dla poratowania zdrowia może być także kontynuowanie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy lub wykonywanie innej działalności zarobkowej rozpoczętych przed udzieleniem tego urlopu (uchwała SN z dn. 07.07.2005 r. II PZP 5/05).

 

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela (t.jedn. Dz.U. 2021 poz. 1762)
  • Ustawa z dn. 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (t.jedn. Dz.U. 2021 r. poz. 1930)
  • Ustawa z dn. 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.jedn. Dz.U. 2021 r. poz. 1285)
  • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 19.01.2018 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia. określono zakres badań lekarskich (Dz.U. 2018 r. poz. 190)