Ustawa – Prawo oświatowe przyznaje radom rodziców określone kompetencje - należy do nich:
- uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 26;
- opiniowanie programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 56 ust. 2;
- opiniowanie projektu planu finansowego składanego przez dyrektora szkoły.
Status niedoprecyzowany
Rada rodziców wydaje też opinię w sprawie oceny pracy nauczyciela. Mimo powrotu do poprzednich przepisów regulujących kwestię oceniania pedagogów, MEN zdecydował się pozostawić radzie tę kompetencję. Uznał bowiem, że rodzice powinni mieć wpływ na ocenę nauczyciela. Ustawa nie rozstrzyga jednak, jaki status mają rady rodziców, co wielokrotnie rodziło problemy choćby z zakładaniem przez rady rodziców kont lub podpisywaniem umów,, bo rada rodziców nie jest osobą fizyczną, osobą prawną, nie jest także jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną
Jedną kwestię Prawo oświatowe jasno przesądza. Chodzi o to, że składki na funkcjonowanie rady i dokonywane przez nią zakupy mają charakter dobrowolny (art. 84 ust. 6 p.o.). Zatem nie ma możliwości występowania z roszczeniem do sądu o niezapłacone kwoty i to nawet w sytuacji, gdy rodzice zadeklarują, że dokonają wpłat. Niedopuszczalna jest więc jakakolwiek forma zastraszania ich i wmawiania, że brak wpłaty sprowadzi na nich konsekwencje prawne. Wątpliwe jest też żądanie wypełnienia oświadczenia o tym, że rodzic nie zamierza uiścić wymaganej kwoty.
Czytaj w LEX: Środki zgromadzone na rachunku rady rodziców – opodatkowanie odsetek >
Jan Kowalski zalega z wpłatą...
Osoby prowadzące finanse rady powinny też pamiętać, że nie mogą naciskać na "dłużników", tworząc czegoś w rodzaju "listy wstydu" i rozsyłając ją do wszystkich członków rady. Będzie to na bakier z RODO - a konkretnie z art. 5 ust. 1 lit. a, b i c.
Czytaj w LEX: Gospodarka finansowa Rady Rodziców w powiązaniu z gospodarką finansową placówki >
Według tych przepisów dane osobowe muszą być:
- przetwarzane zgodnie z prawem, rzetelnie i w sposób przejrzysty dla osoby, której dane dotyczą ("zgodność z prawem, rzetelność i przejrzystość");
- zbierane w konkretnych, wyraźnych i prawnie uzasadnionych celach i nieprzetwarzane dalej w sposób niezgodny z tymi celami; dalsze przetwarzanie do celów archiwalnych w interesie publicznym, do celów badań naukowych lub historycznych lub do celów statystycznych nie jest uznawane w myśl art. 89 ust. 1 za niezgodne z pierwotnymi celami ("ograniczenie celu");
- adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego, co niezbędne do celów, w których są przetwarzane ("minimalizacja danych").
Każdy rodzic może natomiast zapoznać się ze sprawozdaniem z działalności rady rodziców, jednak obejmować ono powinno przede wszystkim przedsięwzięcia, na które przeznaczono zgromadzone składki - dokumenty księgowe rady rodziców przechowuje się przez okres pięciu lat. Dane o tym, na co rada wydała pieniądze, są informacją publiczną. Wynika to z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 marca 2014 r., I OSK 2352/13, w którym stwierdzono, że rada rodziców nie jest "podmiotem dysponującym zdolnością do czynności prawnych. W istocie stanowi organ placówki. Oznacza to, że wszelkie czynności rady rodziców podejmowane są w imieniu i na rachunek przedszkola. W stosunkach zewnętrznych przedszkole reprezentuje dyrektor, a nie rada rodziców. Finansowanie przedszkoli publicznych, w świetle ustawy o systemie oświaty, co do zasady, zagwarantowane jest w dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Ustawa nie wyklucza jednocześnie gromadzenia przez nie funduszy pochodzących z dobrowolnych składek rodziców. Składki, służące wspieraniu działalności statutowej przedszkola, stanowią w istocie darowiznę, gromadzoną przez organ przedszkola. W związku z powyższym są one dochodem publicznym."
- W świetle powyżej przywołanego wyroku – składki gromadzone przez radę rodziców stanowią darowizny rodziców na rzecz szkoły i są one dochodem publicznym. W konsekwencji to szkoła (działający w jej imieniu dyrektor szkoły) powinna udostępnić wnioskodawcy informację o darowiznach otrzymanych przez szkołę od rady rodziców, bowiem informacja o majątku publicznym stanowi informacje publiczną (art. 6 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p.) - wskazuje Krzysztof Lodziński, specjalista od prawa oświatowego.
Wzory dokumentów - LEX:
- Opinia Rady Rodziców o pracy dyrektora szkoły >
- Plan pracy Rady Rodziców >
- Regulamin Rady Rodziców >
Najważniejsze kwestie rozstrzyga regulamin
Zgodnie z art. 83 ust. 4 Prawa oświatowego rada rodziców uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa w szczególności: wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady oraz szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad oddziałowych oraz przedstawicieli rad oddziałowych do rady rodziców odpowiednio szkoły lub placówki.
- W regulaminie rady rodziców, zgodnie z art. 84 ust. 6 p.o., powinny również zostać ustalone zasady wydatkowania funduszy rady rodziców. Zgodnie z przepisem art. 83 ust. 3 wybory rady rodziców przeprowadza się na pierwszym zebraniu rodziców uczniów danej szkoły - tłumaczy dr Adam Balicki , specjalizujący się w prawie oświatowym. - Dotyczy to również sytuacji, gdy nowo wybrana rada rodziców przyjmuje regulamin rady, która zakończyła swoją kadencję. Rada rodziców powinna zatem uchwalić własny regulamin i nie ma obowiązku stosowania się do regulaminu poprzedniej rady rodziców. W nowym regulaminie może przyjąć odmienne rozwiązania od obowiązujących wcześniej - podkreśla. Uchwalony regulamin musi uwzględniać kwestie, które zostały wskazane wyżej oraz zapisy regulaminu muszą być zgodne ze statutem szkoły oraz przepisami prawa powszechnie obowiązującego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
