Czy Komisja Rewizyjna Rady Gminy może przeprowadzić kontrolę zatrudnienia i realizacji wynagrodzeń?

Komisja Rewizyjna Rady Gminy przeprowadziła zgodnie ze swoim planem pracy na rok 2009 kontrolę zatrudnienia i realizacji wynagrodzeń za 2009 rok. O zakresie i terminie kontroli dyrektor został powiadomiony pismem wójta gminy. W strukturze organizacyjnej szkoły jest zatrudniona księgowa.

Czy komisja ww. może przeprowadzić taką kontrolę? Jeśli tak, to jak powinny wyglądać jej procedury?

Według mojej opinii komisja rewizyjna może przeprowadzić kontrolę w szkole, gdyż szkoła jest gminną jednostką organizacyjną. Procedurę przeprowadzania kontroli przez komisję rewizyjną ustala rada gminy w drodze uchwały.
Zgodnie z art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) do kompetencji rady gminy należy m.in. kontrolowanie działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy. W tym celu rada gminy powołuje komisję rewizyjną. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni (art. 18a ust. 2). Należy pamiętać, że komisja rewizyjna jest wewnętrznym, pomocniczym organem rady gminy i podlega tylko radzie gminy (art. 21 ust. 3). Oznacza to, że tylko rada gminy może jej udzielać wiążących dyspozycji dotyczących kierunków i sposobów jej działania. Komisja rewizyjna swoje funkcje wykonuje na podstawie planu pracy przełożonego radzie gminy, a ze swojej działalności składa przed nią sprawozdania.

Jak wynika z wyżej przedstawionych przepisów rada gminy, poprzez komisję rewizyjną może kontrolować działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych (np. przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum, urząd gminy, ośrodek opieki społecznej, czy zakład gospodarki komunalnej) oraz jednostek pomocniczych gminy (np. sołectwo). W przypadku opisanym w treści pytania mamy najprawdopodobniej do czynienia z sytuacją, że w planie pracy komisji rewizyjnej było przewidziane przeprowadzenie kontroli zatrudnienia i realizacji wynagrodzeń za 2009 rok, ale nie wyłącznie w tej szkole, lecz we wszystkich gminnych jednostkach organizacyjnych. Zatem w tym przypadku komisja rewizyjna raczej kontrolowała wójta, który jest organem wykonawczym gminy, szczególnie w sferze realizowania przez niego zadań własnych gminy. Z tego też powodu informację o przeprowadzeniu kontroli w określonym zakresie dyrektor szkoły otrzymał od wójta, a nie od przewodniczącego rady gminy. Rada gminy bezpośrednio informuje kierownika gminnej jednostki organizacyjnej o przeprowadzeniu kontroli tylko wtedy, jeżeli w jej planie została przewidziana kontrola w określonym zakresie w konkretnej jednostce, a kontrolowany zakres dotyczy wyłącznie tej jednostki. To, że przeprowadzona przez komisję rewizyjną kontrola zatrudnienia i realizacji wynagrodzeń za 2009 rok odbyła się w szkole wynika z tego, że posiada własną księgowość (informacja autora pytania). W przypadku, gdyby obsługę finansową szkoły prowadził np. gminny zespół ekonomiczno-administracyjny szkół kontrola z tego zakresu zostałaby przeprowadzona właśnie w tej jednostce. Odnośnie procedury przeprowadzenia kontroli przez komisję rewizyjną należy pamiętać, że procedurę przeprowadzania kontroli przez komisję rewizyjną ustala rada gminy w drodze uchwały. Zatem z przyjętą przez daną radę gminy procedurą przeprowadzania kontroli przez komisję rewizyjną dyrektor szkoły, jak każdy mieszkaniec może zapoznać się, np. w biurze obsługi rady gminy. Niemniej należy pamiętać, że komisja rewizyjna realizując zadania z zakresu kontroli zobowiązana jest zachować w tajemnicy wszelkie informacje uzyskane w toku czynności kontrolnych, mając na uwadze konieczność ochrony danych osobowych. Zatem komisja rewizyjna składając sprawozdanie przed radą gminy ze swoich kontroli przedstawia zdarzenia, nie podając do publicznej wiadomości nazwisk, chyba że jawność informacji wyraźnie wynika z przepisów prawa. Ponadto należy pamiętać, że komisja rewizyjna powinna w swojej pracy koncentrować się przede wszystkim na kontroli działalności finansowej gminy, bowiem jej głównym powołaniem jest dyscyplinowanie wykonywania budżetu. Zatem podstawowym zadaniem komisji rewizyjnej jest wykrywanie przypadków niegospodarności i nadużyć, a także ustalać przyczyny i skutki tych zjawisk oraz wskazywać osoby odpowiedzialne za ten stan rzeczy i sposoby usunięcia stwierdzonych w toku kontroli nieprawidłowości. Ustalone przez komisje rewizyjną wyniki z przeprowadzonych kontroli w danym roku budżetowym powinny być traktowane jako jedno ze źródeł wiedzy o wykonaniu budżetu za dany rok budżetowy i wykorzystane przy opiniowaniu wykonania budżetu i przy formułowaniu wniosku do rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia wójtowi absolutorium.