Zwrot środków nienależnie pobranych z PFRON

 Czy PFRON ustalił ostateczne stanowisko co do zwrotu dofinansowania na pracownika zatrudnionego w 2008 r. jako osoba pełnosprawna, która...

 

Czy PFRON ustalił ostateczne stanowisko co do zwrotu dofinansowania na pracownika zatrudnionego w 2008 r. jako osoba pełnosprawna, która w 2009 r. stała się osobą niepełnosprawną i zakład wystąpił o dofinansowanie, mimo nie wystąpienia efektu zachęty? Według wyjaśnień Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych z 6 września 2010 r. pomoc udzielona na tzw. starych pracowników miała nie podlegać zwrotowi do 12 sierpnia 2010 r., jednak 21 września 2010 r. w treści komunikatu PFRON nic się nie mówi o tym, czy należy sporządzić korekty Wn-D i INF-D-P od stwierdzenia faktu zmiany osoby pełnosprawnej na niepełnosprawną i wystąpienia o dofinansowanie.

 

W obecnym stanie prawnym PFRON nie ma kompetencji do przyjęcia prawnie wiążącego i skutecznego stanowiska, w wyniku którego pracodawca nie miałby obowiązku zwrotu nienależnie pobranych środków tego funduszu stanowiących pomoc publiczną. Odnosi się to także do pomocy publicznej uzyskanej w formie dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych normowanego w art. 26a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.) - dalej u.r.o.n.
Pracodawca ma obowiązek zwrotu nienależnie pobranych środków PFRON niezależnie od tego, za jaki okres zostały one pobrane.

 

Ewentualne kompetencje PFRON w omawianym zakresie musiałyby wynikać z konkretnego przepisu u.r.o.n. jako ustawy statuującej ten fundusz i określającej jego uprawnienia. Tymczasem ustawa ta nie przewiduje uprawnień w tym zakresie ani dla PFRON ani dla poszczególnych organów tej instytucji. PFRON natomiast-tak jak każdy organ stosujący prawo - może jednak przyjąć określoną interpretację przepisów, weryfikowaną w ramach nadzoru merytorycznego przez Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, w ramach postępowania odwoławczego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz w postępowaniu skargowym przez sądy administracyjne. Ponadto interpretacje PFRON dotyczące pomocy publicznej mogą być weryfikowane przez Komisję Europejską w zakresie dotyczącym nie przekraczania ramowych warunków udzielania pomocy publicznej (w przypadku dofinansowania warunki te zostały określone wrozporządzeniu Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. WE. L. Nr 214, poz. 3) - dalej rozporządzenie nr 800/2008. W zakresie dotyczącym efektu zachęty na zatrudnionych przed dniem 1 stycznia 2009 r. pracowników w odniesieniu, do których nie zachodzą wyłączenia obowiązku wykazania efektu zachęty wynikające z art. 2 nowelizacji u.r.o.n. z dnia 5 grudnia 2008 r. ani ze wspomnianego rozporządzenia KE - PFRON przyjął interpretację o braku efektu zachęty prezentowaną przez Biuro Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych od I połowy 2009 r., a następnie opublikował ją w swoim serwisie internetowym w sierpniu 2010 r. Skoro w ocenie organu udzielającego pomocy publicznej w odniesieniu do wspomnianych pracowników dofinansowanie do wynagrodzeń stanowiące pomoc publiczną w rozumieniu art. 107 TFUE nie wywoła efektu zachęty, który jest warunkiem koniecznym do tego, by uznać tę pomoc za zgodną z rozporządzeniem nr 800/2008 - to organ ten nie może udzielić tej pomocy (ponieważ jest ona nienależna), a udzieloną pomoc nienależną ma obowiązek odzyskać. Obowiązek zwrotu nienależnie udzielonej pomocy jednoznacznie wynika m.in. z art. 49e ust. 1 i 2 u.r.o.n., zgodnie z którymi środki PFRON podlegają zwrotowi w kwocie pobranej w nadmiernej wysokości wraz z odsetkami naliczonymi od tej kwoty, od dnia jej otrzymania, w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych. Zwrotu dokonuje się w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wezwania do zapłaty lub ujawnienia okoliczności powodujących obowiązek zwrotu. Należy wskazać, że wezwanie do zapłaty nie jest w tym przypadku konieczne do wyznaczenia daty, od której odlicza się 3-miesięczny termin spłaty nienależnie pobranej pomocy, ponieważ art. 49e ust. 2 u.r.o.n. odwołuje się alternatywnie do dnia ujawnienia okoliczności powodujących obowiązek zwrotu środków PFRON. Przepis nie wymaga, by ujawnienia dokonał PFRON ani inny organ. Ujawnić te okoliczności może także pracodawca. Mając na uwadze okoliczności przedstawione w zapytaniu, za datę ujawnienia okoliczności można uznać np. datę publikacji interpretacji PFRON w serwisie internetowym tej instytucji, o ile jednocześnie pracodawca zapoznawszy się z tą interpretacją ustalił, że przypadki omówione w interpretacji dotyczą dofinansowania pobranego przez tego pracodawcę.