Związkowcy protestują, resort pracy obala mity

11 września rozpoczęły się Ogólnopolskie Dni Protestów, które potrwają do 14 września br. Strona związkowa podkreśla, iż akcja jest wyrazem sprzeciwu wobec antyspołecznych działań strony rządzącej. Obowiązujące od 23 sierpnia 2013 r. zmiany dotyczące czasu pracy (obok podniesienia wieku emerytalnego i braku polityki zmierzającej do ograniczenia wzrostu bezrobocia) to główny, podnoszony powód protestów. W odpowiedzi, resort pracy obala mity - tłumaczy, czym jest uelastycznienie czasu pracy.

 1. Uelastycznienie czasu pracy to… „zmuszanie pracowników do pracy po kilkanaście godzin dziennie”?

Gwarancje odpoczynku dla pracowników nie zmieniają się. W dalszym ciągu pracownik ma prawo do nieprzerwanego 11-godzinnego odpoczynku w ciągu doby oraz do 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w ciągu tygodnia. Zachowana zostaje  ochrona kobiet w ciąży czy pracowników młodocianych.

Wydłużenie okresu rozliczeniowego pozwoli jedynie na lepsze dopasowanie czasu pracy pracowników do wielkości zamówień czy liczby zleceń. Gdy dłużej zostaniemy w pracy, innego dnia będziemy mogli pracować krócej lub wręcz wziąć cały dzień wolny.

Pracodawcy mogą wprowadzić zmiany wyłącznie za zgodą działających w firmie związków zawodowych lub (jeśli ich nie ma) w drodze porozumienia z przedstawicielami pracowników - a więc za zgodą pracowników.

2. Uelastycznienie czasu pracy to… „koniec płatnych nadgodzin”?

Zasady dotyczące wynagrodzenia za nadgodziny nie zmieniają się. Pracownikom nadal będzie przysługiwało wynagrodzenie za nadgodziny. Zamiast dodatku do wynagrodzenia pracownik może otrzymać czas wolny. Również do tej pory pracodawca mógł zrekompensować pracownikowi dłuższą pracę czasem wolnym. Wprowadzone w kodeksie zmiany oznaczają jedynie dopasowanie czasu pracy pracowników do wielkości zamówień lub liczby zleceń w firmie.

3. Uelastycznienie czasu pracy to… „rozwiązanie tymczasowe na czas kryzysu i nie powinno znaleźć się na stałe w Kodeksie pracy”?

Rozwiązania zapisane w ustawie antykryzysowej sprawdziły się. Dłuższe okresy rozliczeniowe i ruchomy czas pracy wprowadziło blisko 1100 firm, a zmiany objęły około 100 tysięcy pracowników. Dzięki temu w okresie spowolnienia gospodarczego dziesiątki tysięcy osób zachowało pracę.

Wprowadzenie tych rozwiązań na stałe do Kodeksu pracy daje szansę na poprawę konkurencyjności działających w Polsce firm.

4. Uelastycznienie czasu pracy to… „marginalizacja związków zawodowych”?

Pozycja związków zawodowych nie jest zagrożona, a wręcz przeciwnie. Bez zgody związkowców - o ile działają w firmie - przedsiębiorcy nie będą mogli wprowadzić w firmie ani dłuższych okresów rozliczeniowych czasu pracy, ani ruchomego czasu pracy.

5. Uelastycznienie czasu pracy to… „duże obciążenie dla małych firm, bo oznacza dodatkowe formalności”?

Również do tej pory pracodawcy - zarówno duzi, jak i mniejsi - musieli przygotowywać indywidualny rozkład czasu pracy w przyjętym u siebie okresie rozliczeniowym. Teraz nowe przepisy pozwalają przygotować indywidualny rozkład czasu pracy dla pracownika na okres krótszy niż przyjęty okres rozliczeniowy. Jedyny warunek: musi być rozpisany na co najmniej jeden miesiąc i przekazany na tydzień przed. Pracodawca będzie mógł też zmienić rozkład czasu pracy, jeżeli będzie miał ku temu ważny powód - np. pracownik zachoruje.

6. Uelastycznienie czasu pracy to… „trudności w rozliczaniu urlopów”?

Zasady rozliczania urlopu wypoczynkowego nie zmieniły się. Urlop rozliczany jest, tak jak dotychczas godzinowo. Jeśli pracownik przepracował w ciągu dnia 10 godzin, to dostanie tyle samo godzin urlopu, a nie standardowe 8 godzin. Jeżeli pracował 4 godziny, to również odpoczywać będzie przez 4 godziny.

7. Uelastycznienie czasu to pracy to… „przykład lekceważenia związków zawodowych”?

Na uelastycznienie czasu pracy związki zawodowe już się raz zgodziły - w ustawie antykryzysowej z 2009 roku. Kiedy zapisy ustawy przestały obowiązywać organizacje pracodawców i związkowców wspólnie zdecydowały, że zamiast wydłużać jej działanie np. o rok, lepiej wprowadzić sprawdzone w kryzysie zapisy na stałe do Kodeksu pracy.

Prace nad zmianami w Kodeksie trwały w Komisji Trójstronnej od końca 2011 r. aż do początku 2013 r., czyli ponad rok. Zespół problemowy ds. prawa pracy i układów zbiorowych oraz spotkania robocze odbyły się w tym czasie 10 razy. Dodatkowo w konsultacjach społecznych projektu ustawy wzięła udział zarówno „Solidarność”, jak i OPZZ i Forum Związków Zawodowych.

8. Uelastycznienie czasu pracy to… „złamanie unijnej dyrektywy o czasie pracy”?

Przepisy obowiązywały już w ustawie antykryzysowej i Unia Europejska ich wówczas nie kwestionowała. Unijna dyrektywa dopuszcza wydłużenie okresu rozliczeniowego czasu pracy do maksymalnie 12 miesięcy. Jest to możliwe na podstawie układów zbiorowych lub porozumień zawartych między partnerami społecznymi. Wydłużenie okresu rozliczeniowego musi być jednak uzasadnione profilem działalności firmy. Wszystkie te warunki są spełnione we wprowadzonych zmianach.