ZUS odmówił ubezpieczonemu ponownego ustalenia wysokości emerytury - na podstawie art. 110a ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1383, z późn. zm.)*. Wskazał, że nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury ustalony z 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia oraz z 10 kolejnych lat kalendarzowych w okresie od 1995-2014 nie przekracza 250 proc.

Wyrok SO

Sąd okręgowy zmienił decyzję ZUS i stwierdził, że ubezpieczony ma prawo do przeliczenia emerytury na podstawie art. 110a ustawy. SO wskazał, iż decyzją z 1989 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej. Do obliczenia wzrostu górniczej emerytury organ rentowy przyjął 28 lat pracy. Kolejnymi decyzjami organ rentowy przeliczał ubezpieczonemu emeryturę, doliczając nowy staż pracy.

Opinia biegłego

Biegła sądowa z zakresu ubezpieczeń społecznych wyliczyła wynagrodzenie ubezpieczonego z lat 1975-1982. Biegła ustaliła wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Wskaźnik ten przekroczył 250 proc. Wyliczając wysokość wynagrodzenia skarżącego w latach 1975-1982 biegła przyjęła, że ubezpieczony uzyskiwał premię w wysokości 30 proc. wynagrodzenia podstawowego. Układy Zbiorowe Pracy gwarantowały górnikom premię.

 

W ocenie biegłej, przyjęcie premii w wysokości 30 proc. jest prawdopodobne na granicy prawdy. SO zaaprobował to stanowisko i wskazał, że w latach 70-tych i 80-tych osoby zatrudnione w górnictwie otrzymywały premie, których podstawą były przepisy branżowe, a wysokość premii rzędu 30 proc. jest niemal pewne. SO wskazał, że jest mu to wiadome z urzędu. Wobec powyższego, zdaniem SO, zachodziły podstawy do przeliczenia ubezpieczonemu emerytury.

Zasadna apelacja

ZUS wniósł apelację od powyższego wyroku, a SA uznał ją za uzasadnioną. Wobec powyższego SA zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie ubezpieczonego.

SA podkreślił, że spór dotyczył w istocie możliwości zaliczenia do podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonego za lata 1875-1982 wartości nieudokumentowanego świadczenia w postaci premii.Ciężar udowodnienia faktu spoczywa  zaś na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Jednocześnie nie jest możliwe przeliczenie wysokości emerytury w oparciu o jakąś hipotetyczną uśrednioną wielkość premii uzyskiwanej przez ubezpieczonego, wywiedzioną z wysokości premii wypłaconych innym pracownikom. Taki pogląd przedstawił Sąd Najwyższy w wyroku z 4.07.2007 r. w sprawie I UK 36/07 (LEX nr 390123).

„Twarde” dowody

SA podkreślił, że przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych nie zawierają unormowań pozwalających na ustalenie wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Jednocześnie nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. W omawianej sprawie ubezpieczony nie wykazał konkretnych kwot premii otrzymanych przez niego w spornym okresie. Nie wykazał też, że premie te stanowiły podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Dowodu takiego nie stanowi opinia biegłego sądowego, uznająca premię w wysokości 30 proc. wynagrodzenia zasadniczego za prawdopodobną na granicy prawdy. Nie jest też wystarczające odwołanie się przez sąd okręgowy do wiadomej mu z urzędu okoliczności, iż w latach 70-tych i 80-tych górnicy otrzymywali premie, których podstawą były przepisy branżowe.

Zobacz też: Aleksandra Partyk, Tomasz Partyk: Fakty znane sądowi z urzędu jako podstawa ustaleń faktycznych w sprawie* >

Skoro ubezpieczony nie udowodnił dysponowania wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru wyższym niż 250 proc., to rację miał ZUS, odmawiając przeliczenia emerytury. Dlatego SA uznał apelację za zasadną i oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 19.04.2018 r., III AUa 44/18, LEX nr 2505751.

-----------------------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.