Odszkodowanie przysługujące pracownikowi z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy – przegląd wybranych orzeczeń Sądu Najwyższego
Przysługujące pracownikowi odszkodowanie z tytułu przestrzegania zakzu konkurencji po ustaniu zatrudnienia nie może być niższe niż 25 % wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji (art. 1012 § 3 k.p.).
Czytaj: Umowa o zakazie konkurencji nie zaszkodzi firmie
Wysokość odszkodowania za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej po ustaniu zatrudnienia jest określona samodzielnie w art. 1012 § 3 k.p. i zależy od realnie otrzymywanego wynagrodzenia, a nie od wynagrodzenia urlopowego (wyrok SN z dnia 2 lutego 2012 r., II PK 130/11).
Minimalne odszkodowanie, o którym mowa w art. 1012 § 3 k.p. oznacza sumę otrzymanych (a nie uśrednionych) składników wynagrodzenia za pracę w okresie równym okresowi obowiązywania zakazu konkurencji (wyr. SN z dnia 2 lutego 2012 r., II PK 130/11).
Obowiązek pracodawcy wypłaty odszkodowania z tytułu powstrzymywania się pracownika od działalności konkurencyjnej aktualizuje się w terminach określonych w umowie, a jeżeli strony nie określiły terminu wypłaty odszkodowania - w okresach miesięcznych. Należy przyjąć, że okresy te powinny być zgodne z terminami wypłaty wynagrodzenia, co odpowiada charakterowi zakazu konkurencji (wyr. SN z dnia 27 lutego 2013 r., II PK 176/12).
Złożenie przez byłego pracownika w każdym miesiącu po rozwiązaniu stosunku pracy, przewidzianego w umowie o zakazie konkurencji, oświadczenia o powstrzymaniu się od prowadzenia działalności konkurencyjnej, może być zakwalifikowane jako warunek (art. 89 k.c.) wypłaty przez pracodawcę odszkodowania z art. 1012 § 1 k.p. (wyr. SN z dnia 12 lutego 2013 r., II PK 166/12).
Odszkodowanie należne na podstawie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy przysługuje pracownikowi niezależnie od wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, orzeczonego w wyroku o przywróceniu do pracy za okres objęty zakazem konkurencji (art. 47 i art. 1012 k.p.) (wyr. SN z dnia 10 marca 2010 r., II PK 265/09).
Zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania(art. 1012 § 2 k.p.).
W razie ustania przyczyny, dla której została zawarta umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, także wówczas, gdy pracodawca po ustaniu stosunku pracy nie obawia się już konkurencji ze strony byłego pracownika, pracodawcę obciąża wzajemne zobowiązanie do zapłaty uzgodnionego odszkodowania. Ustanie obowiązywania zakazu konkurencji dotyczy bowiem tylko zobowiązania, które przyjął na siebie pracownik w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, a nie zobowiązania pracodawcy do wypłaty odszkodowania (wyrok SN z dnia 24 maja 2011 r., II PK 298/10).
Opóźnienie wypłaty odszkodowania należnego pracownikowi z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może oznaczać "niewywiązanie się" z obowiązku wypłaty odszkodowania w rozumieniu art. 1012 § 2 k.p., powodujące ustanie zakazu konkurencji (wyr. SN z dnia 27 maja 2009 r., II PK 300/08).
Naruszenie przez byłego pracownika umowy o zakazie konkurencji upoważnia byłego pracodawcę (niezależnie od domagania się odszkodowania za naruszenie zakazu konkurencji na podstawie art. 471 k.c.) do wstrzymania wypłaty dalszych rat odszkodowania przewidzianego w 1012 § 3 k.p., poczynając od daty powzięcia o tym wiadomości przez pracodawcę, a jeżeli pracodawca wypłacał raty odszkodowania w czasie, gdy doszło już do naruszenia tego zakazu przez byłego pracownika - do żądania ich zwrotu na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 405 i nast. k.c.) (wyr. SN z dnia 3 grudnia 2008 r., I PK 94/08 oraz wyrok SN z dnia 26 czerwca 2012 r., II PK 279/11).