Zgodnie z art. 2 u.z.w.z. za wypadek uzasadniający przyznanie świadczeń uważa się:
• zdarzenie nagłe,
• wywołane przyczyną zewnętrzną,
• powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło przy wykonywaniu prac związanych ze spisami powszechnymi.
Powiadomienie o wypadku
O zaistnieniu wypadku – wskazane jest niezwłoczne zawiadomić właściwą terenową jednostkę organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Właściwe udokumentowanie wypadku
Zgodnie z art. 11 u.z.w.z. osoba ubiegająca się o świadczenia z tytułu wypadku w szczególnych okolicznościach, zobowiązana jest dołączyć do wniosku (wniosek w imieniu uprawnionego może zgłosić również jego pełnomocnik) dokumentację wypadku. W tej sytuacji wykazanie jest udokumentowanie zaistnienia wypadku oraz jego skutków. Niezbędne jest zatem podjęcie starania o stworzenie lub pozyskanie dokumentów w szczególności:
• oświadczenia poszkodowanego o okolicznościach i przyczynach wypadku, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,
• informacji od świadka lub świadków wypadku
• dokumentacji lekarskiej opisującej doznane obrażenia i przebieg leczenia oraz ustalenia uszczerbku na zdrowiu,
• dowodów umożliwiających dokonanie kwalifikacji prawnej wypadku w zakresie rodzaju i skutku wypadku,
• dowodów dotyczących wypadku zebranych przez organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie, jeżeli materiały takie zostały zebrane i mogą być udostępnione,
• zebranie innych dowodów dotyczących wypadku, uznanych za niezbędne.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje oceny okoliczności i przyczyn wypadku w szczególnych okolicznościach oraz wydaje decyzję w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie.
Świadczenia
Niezdolność do pracy oraz jej związek z wypadkiem lub chorobą zawodową, a także związek śmierci z wypadkiem ustala lekarz orzecznik albo komisja lekarska ZUS.
Osobom, które stały się niezdolne do pracy na skutek wypadku w szczególnych okolicznościach, przysługuje:
• renta z tytułu niezdolności do pracy,
• jednorazowe odszkodowanie,
• świadczenia opieki zdrowotnej określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w zakresie niezbędnym do leczenia następstw wypadku lub choroby zawodowej, pod warunkiem że osoby te nie są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym.
Renta z tytułu niezdolności do pracy może zostać przyznana:
• na stałe — jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub
• na okres wskazany w decyzji organu rentowego — jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.
Jednorazowe odszkodowanie otrzymuje osoba, która doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem w szczególnych okolicznościach i w wyniku tego wypadku stała się całkowicie niezdolna do pracy.
Osobie, która poniosła koszty pogrzebu osoby poszkodowanej wskutek wypadku lub choroby zawodowej albo osoby pobierającej rentę na podstawie ustawy, przysługuje zasiłek pogrzebowy.
Członkom rodziny osób, które zmarły wskutek choroby zawodowej lub wypadków w szczególnych okolicznościach, przysługują renta rodzinna i jednorazowe odszkodowanie.
Członkami rodziny są:
• małżonek,
• dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione,
• przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej,
• rodzice, osoby przysposabiające, ojczym i macocha, jeżeli spełniają warunki do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). Prawo do jednorazowego odszkodowania przysługuje członkom rodziny spełniającym warunki do uzyskania renty rodzinnej w dniu śmierci osoby, która uległa wypadkowi lub zachorowała na chorobę zawodową.
Odwołanie
Od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.