Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2004 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 246, poz. 2468 z późn. zm.) osoby zatrudnione w służbie bhp przed 1 lipca 2005 r. i niespełniające podwyższonych wymagań kwalifikacyjnych miały prawo do zatrudnienia w służbie bhp i wykonywania jej zadań bez obowiązku uzupełnienia wykształcenia przez 8 lat, tj. do dnia 30 czerwca 2013 r.
Obecnie, do bycia behapowcem nie wystarczy już tylko ukończenie kursu. Niezbędne jest uzyskanie zawodu technika bezpieczeństwa i higieny pracy lub wyższego wykształcenia o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, a do awansu - odpowiedni staż pracy w tym zawodzie.
Służba bezpieczeństwa i higieny pracy pełni w zakładzie pracy funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bhp. Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp, a także specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań tej służby.
Wymagania te zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2004 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 246, poz. 2468), zgodnie z którym pracownicy służby bhp mogą być zatrudniani na stanowiskach: inspektorów, starszych inspektorów, specjalistów, starszych specjalistów oraz głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracownikami służby bhp mogą być osoby spełniające następujące wymagania kwalifikacyjne:
inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy;
starszym inspektorem do spraw bhp może być osoba posiadająca zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp, lub wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
specjalistą do spraw bhp może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp;
starszym specjalistą ds. bhp może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp;
głównym specjalistą ds. bhp może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w tym zakresie oraz co najmniej 5-letni staż pracy w służbie bhp.
Pracownik kierujący wieloosobową komórką służby bhp musi legitymować się co najmniej następującymi wymaganiami kwalifikacyjnymi: wyższym wykształceniem o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, albo studiami podyplomowymi w tym zakresie oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp. Pracownik zatrudniony w jednoosobowej komórce służby bhp powinien spełniać co najmniej następujące wymagania kwalifikacyjne: zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp, lub wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, albo studia podyplomowe w zakresie bhp.
Zgodnie z art. 23711 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy, którzy spełniają co najmniej następujące wymagania: wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp. Może to być również osoba, która była zatrudniona na stanowisku inspektora pracy w PIP przez okres co najmniej 5 lat.
Pewne wątpliwości budzi pojęcie “stażu pracy”. Tradycyjnie rozumiane jest ono jako zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Tymczasem obecnie wielu behapowców wykonuje ten zawód np. w ramach własnej działalności gospodarczej lub jako dodatkowe obowiązki inspektora bhp zlecone przez pracodawcę (w zakładzie do 100 pracowników), albo na podstawie umowy cywilno-prawnej. W związku z tym organizacje zrzeszające inspektorów bhp, wspierane np. przez Stowarzyszenie Ochrony Pracy, postuluje by pojecie “stażu pracy” w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) zastąpić sformułowaniem "co najmniej rok wykonywania zadań w służbie bhp".
Edward Kołodziejczyk