Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Kiedy należy opracować program zapobiegania wypadkom przy pracy? Czy jest on wymagany tylko przy akredytacji?

Odpowiedź:

Program zapobiegania wypadkom przy pracy nie jest wymagany aktem prawnym. Decyzja o jego opracowaniu należy do pracodawcy. Pracodawca ma obowiązek wynikający z ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm. – dalej k.p.) zastosować odpowiednie środki zapobiegające wypadkom przy pracy. Również polityka bhp wynikająca z PN- N -18001:2004 System zarządzenia bezpieczeństwem i higiena pracy. Wymagania powinna zawierać sposoby zapobiegania wypadkom przy pracy. Program zapobiegania wypadkom może być dokumentem świadczącym o podjęciu takich działań. Pracodawca powinien ocenić, czy liczba wypadków zaistniałych w zakładzie pracy wymaga stosownych działań w celu jej zmniejszenia. Sugestia o podjęciu działań zmniejszających liczbę wypadków może również wynikać z analizy rocznej, którą opracowuje służba bhp.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 234 k.p. w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.

PN - N 18001:2004 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania w pkt 4.2.2 dotyczącym polityki bhp informuje, że ustalona przez najwyższe kierownictwo polityka bhp powinna być udokumentowana i wdrażana w organizacji, powinna w swojej treści zawierać zobowiązania do zapobiegania wypadkom przy pracy.

Parametrem obrazującym liczbę wypadków jest tzw. wskaźnik częstości wypadków przy pracy (nazywany czasami wskaźnikiem wypadkowości), który określa liczbę wypadków przypadających na określoną liczbę pracujących lub zatrudnionych. W Polsce stosuje się wskaźnik częstości wypadków przy pracy, który określa liczbę wypadków przy pracy przypadającą na 1000 pracujących. Obliczyć go można ze wzoru:

W = liczba wypadków (dzielone) przez liczbę pracowników i pomnożone przez 1000

Taki wskaźnik jest najczęściej wykorzystywany do oceny stanu bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach, gdyż może być on łatwo porównany ze średnimi wskaźnikami dla określonej działalności gospodarczej lub wskaźnikami ogólnopolskimi. W 2014 r. wskaźnik ogółem wypadków w Polsce wynosił 7,53.

Wskaźniki wypadków w branżach (według GUS):

  • rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (A) - 10,89
  • górnictwo i wydobywanie (B) - 13, 65
  • przetwórstwo przemysłowe (C) - 11,70
  • wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze układów klimatyzacyjnych (D) - 5,44
  • dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją (E) - 14,37
  • budownictwo (F) - 7,91
  • handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (G) - 5,60
  • transport i gospodarka magazynowa (H) - 8,46
  • działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (I) - 5,05
  • informacja i komunikacja (J) - 1,96
  • działalność finansowa i ubezpieczeniowa (K) - 3,08
  • działalność związana z obsługą rynku nieruchomości (L) - 4,62
  • działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (M) - 2,03
  • działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca (N) - 9,19
  • administracja publiczna i obrona narodowa;
  • obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (O) - 5,84
  • edukacja (P) - 4,25
  • opieka zdrowotna i pomoc społeczna (Q) - 12,48
  • działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (R) - 6,30
  • pozostała działalność usługowa (S, T, U) - 1,50

Roman Majer, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 7 czerwca 2015 r.