Podczas spotkania pracownicy Wolters Kluwer wraz z Maciejem Jakubowiakiem, doktorantem z Uniwersytetu Jagiellońskiego, starali się odpowiedzieć na pytanie, czy istnieje jedno właściwe odczytanie tekstu aktu prawnego.

Warsztaty były jednym z elementów trwającej do 21 sierpnia br. wystawy "Tekst i jego wykonanie", której celem jest pokazanie tekstu prawnego w ruchu, czytania go w różny sposób, inny niż podpowiada konwencja. Zespół wydawnictwa prawniczego Wolters Kluwer starał się przybliżyć uczestnikom spotkania charakter swojej pracy, która jest nierozerwalnie związania z tematyką krakowskiej wystawy.

- Oprócz wydawania książek jednym z podstawowych zakresów działalności naszego wydawnictwa jest tworzenie serwisów oferujących informację prawną. Podstawową rolą serwisów takich jak nasze, jest wspieranie nie tylko procesów stosowania, ale i tworzenia prawa. Informacje tam zgromadzone służą zarówno prawnikom, czyli osobom, które profesjonalnie uczestniczą w obrocie prawnym, jak również osobom, które np. z racji wykonywanego zawodu potrzebują informacji o prawie tylko w określonych sytuacjach lub wręcz incydentalnie. Celem tych serwisów jest, aby użytkownik niezależnie od poziomu swojej wiedzy prawniczej, miał szybki dostęp do aktualnej i kompletnej informacji na temat interesującego go zagadnienia prawnego - mówił w trakcie warsztatów Daniel Wojtczak, wydawca Jednolitego Indeksu Wolters Kluwer.

Jednak praca redakcyjna z tekstem prawnym jest niełatwym zadaniem, nawet dla osób z wykształceniem prawniczym. - Stąd potrzeba bycia w stałym zespołowym kontakcie, podejmowaniu dialogu, wyciągania wniosków i ucierania stanowiska. Proces decyzyjny w takich przypadkach to pytania i dyskusje ludzi stanowiących zespół redakcyjny. Dojście do ostatecznych wniosków nie zawsze jest proste, ale z pewnością jest ciekawe i żywe, a to wynika z tej szczególnej specyfiki tekstu prawnego - podkreślała Małgorzata Sowa-Grajewska, wydawca Jednolitego Indeksu Wolters Kluwer.

W trakcie warsztatów pracownicy Wolters Kluwer podjęli z uczestnikami wydarzenia wyzwanie dotyczące konfrontacji z konkretnym tekstem – Ustawą o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, powszechnie zwaną w mediach „ustawą o bestiach”. Odczytując artykuł pierwszy tej ustawy, w sposób praktyczny podjęto próbę zmierzenia się z tym, jakie prawo stawia zarówno przed profesjonalistami, jak laikami przeszkody na drodze do jego zrozumienia. Również opracowane przez wydawcę Małgorzatę Sowę-Grajewską, rozbiory logiczne przepisów ustawy "o bestiach" miały pomóc uczestnikom w znalezieniu trzonu danego artykułu ustawy.

Wśród uczestników spotkania padło pytanie, czy istnieje jeden właściwy sposób odczytania tekstu ustawy oraz jeden właściwy sposób jego interpretacji. Warsztaty pokazały w praktyce, że nie, co zdaniem ich uczestników tylko potwierdza, jak trudne i skomplikowane jest prawo.

W dyskusji brał także udział dr hab. Wojciech Cyrul z Katedry Filozofii Prawa i Etyki prawniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

- Fascynujące wprowadzenie w relacje pomiędzy tekstem prawnym, informacją o nim i jej statusem w erze cyfrowego przekazywania - podsumował wydarzenie jeden z jego uczestników, Piotr Mierzwa, niezależny poeta i eseista.

Krakowska wystawa „Tekst i jego wykonanie” dotyczy różnych modeli czytania prawa, wychodzących poza jego literalne brzmienie i utartą mechanikę pracy z tekstem, która oparta jest na inżynierii i gramatyce. Pokazuje raczej pewną modalność, rozmaite rodzaje społecznych uwarunkowań czytania tekstu, który wykonywany jest po wielokroć i na różnorakie sposoby. Przejmowany przez rozliczne głosy - modyfikuje swój tembr. Wystawa odsłania narracyjność tej przemiany. Jest ona zawarta w wielości odczytań, procesie wynajdywania prawa i uzasadniania decyzji interpretacyjnych, za którymi stoją przecież różne przekonania i motywy. Celem wystawy jest pokazanie tekstu w ruchu, czytania go w różny sposób – na pewno inny niż podpowiada konwencja. Poszerzone od-czytanie tekstów i stawianie pytań otwartych, np. „jakiego rodzaju pojęciem jest obywatel/autor”, ma znaczenie dla naszej każdorazowo stwarzającej się pozycji: rozumienia siebie, swoich praw, a w końcu także sprawczości. Wystawa nie jest pisana z perspektywy wyczerpującej i rozwiązującej ad hoc problemy tworzenia i stosowania prawa. Prezentowane prace, a także stanowiąca część wystawy przestrzeń warsztatowa, mają odsłonić potencjał „innej wrażliwości poznawczej”, której źródło znajduje się w empatycznym czytaniu prawa i ćwiczeniu myślenia w poprzek przyjętych struktur. Rozwija się ona w czasie, a integralną jej częścią jest program towarzyszący.

Wydawnictwo Wolters Kluwer SA będące partnerem wystawy, a także jej opiekunem merytorycznym, serdecznie zaprasza wszystkich zainteresowanych do Galerii Bunkier Sztuki w Krakowie.

Magdalena Sowula

Redakcja Publikacji Elektronicznych WK