W jaki sposób oznakować butle z gazami technicznymi?

Każda butlapowinna posiadać m.in.następujące oznaczenia trwałe: a) znak wytwórcy, b) numer fabryczny butli, c) pojemność zbiornika, d) pełną nazwę gazu lub mieszaniny gazowej i wzór chemiczny.

Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Każda butla zgodnie z prawodawstwem polskim powinna posiadać następujące oznaczenia trwałe: a) znak wytwórcy, b) numer fabryczny butli, c) pojemność zbiornika w dm³, d) nadciśnienie próbne w MPa, e) pełną nazwę gazu lub mieszaniny gazowej i wzór chemiczny, f) znak kontroli technicznej wytwórcy, g) datę przeprowadzonego i wyznaczonego następnego badania zbiornika oraz znak rzeczoznawcy dozoru technicznego, h) tarę w kg (masa próżnego zbiornika bez zaworu i kołpaka), i) masę brutto zbiornika (masa zbiornika z najwyższą dopuszczalną masą płynu – bez kołpaka), j) masę netto ładunku zbiornika (najwyższa dopuszczalna masa zawartego w zbiorniku płynu równa iloczynowi pojemności zbiornika w dm³ przez dopuszczalne napełnianie właściwe).
Sposób znakowania barwnego butli z gazami technicznymi opisany jest w normie PN-EN 1089-3:1999, która została zastąpiona przez PN-EN 1089-3:2011E Butle do gazów -- Znakowanie butli (z wyłączeniem LPG) -- Część 3: Kod barwny. Przykładowy sposób znakowania: a) tlen – barwa butli niebieska u góry biała, napisy czarne b) wodór, metan, propan – barwa butli szara z częścią górną czerwoną, napisy czarne c) azot – barwa butli szara, napisy czarne d) amoniak, chlor, chlorowodór – barwa butli szara u góry żółta, napisy czarne e) argon – barwa butli szara u góry ciemnozielona, napisy czarne f) hel – barwa butli szara u góry brązowa, napisy czarn eg) acetylen – barwa butli kasztanowa, napisy białe h) ditlenek węgla – barwa butli szara.

Zobacz także: Czy kontenery z 11 kg butlami propan-butan ustawianymi na stacji paliw należy traktować jako magazyn?>>

Zgodnie z § 1 ust. 1 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. poz. 1468) zbiorniki przenośne – zmieniające miejsce między napełnieniem a opróżnieniem – o pojemności większej niż 0,35 dm³ i nadciśnieniu wyższym niż 0,5 bara, przeznaczone do magazynowania lub transportowania cieczy lub gazów, z wyjątkiem pojemników aerozolowych jednorazowego użytku i pojemników przeznaczonych do transportu i dystrybucji napojów gazowanych, dla których iloczyn nadciśnienia i pojemności jest nie większy niż 500 barów x dm³, a nadciśnienie jest nie wyższe niż 7 barów. Powyższe zbiorniki przenośne w fazie ich wytwarzania objęte są dyrektywą PED 97/23/WE dotyczącą urządzeń ciśnieniowych, wdrożoną do polskiego prawa rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych (Dz. U. Nr 263, poz. 2200). Natomiast badania eksploatacyjne tych zbiorników, wytworzonych zgodnie z dyrektywą i oznakowanych CE, przeprowadza UDT jako organ dozoru technicznego na mocy ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 963) - dalej u.d.t. Obecnie nie ma rozporządzenia w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego dotyczących eksploatacji tych zbiorników, wydanego na mocy art. 8 u.d.t. Oznacza to, że nie ma obecnie aktu prawnego regulującego praktyczne aspekty wykonywania dozoru w tym zakresie. Jednakże u.d.t. nakazuje Urzędowi Dozoru Technicznego sprawowanie dozoru nad powyższymi zbiornikami ciśnieniowymi. W związku z tym sposób przeprowadzania badań tych zbiorników został zawarty w procedurach wdrożonego w UDT systemu jakości i oparty jest on na dobrej praktyce inżynierskiej, w której wykorzystywane są mające zastosowanie aktualne normy europejskie.

Zobacz także: Jaka musi być minimalna odległość stanowiska przepalacza gazowego od butli z gazami technicznymi i kontenera z butlami?>>

Uwzględnione zostało także stanowisko odnośnie badań okresowych zbiorników gaśnic przenośnych , zawarte w piśmie Departamentu Regulacji Gospodarczych Ministerstwa Gospodarki z dnia 6 listopada 2009 r. znak DRE-IV-078-1-MS/09. Terminy badań butli oparte są na wymaganiach norm: 1) PN-EN 1968:2002, Butle do gazów – Okresowa kontrola i badania stalowych butli do gazów bez szwu, 2) PN-EN 1802:2002, Butle do gazów – Okresowa kontrola i badania butli do gazów bez szwu ze stopu aluminium, 3) PN-EN 1803:2002, Butle do gazów – Okresowa kontrola i badania butli spawanych do gazów ze stali węglowej, 4) PN-EN - ISO 11623:2002, Butle do gazów – Okresowa kontrola i badania butli do gazów wykonanych z kompozytów. Przykładowe terminy badań:- Ar, N2 -, He, H2, O2, CO2, powietrze - co 10 lat,- CO - wg EN 1968 - co 5 lat, wg EN 1802 - co 10 lat, gazy korozyjne - co 3 lata. Po badaniu zbiornika przenośnego z wynikiem pozytywnym nanosi się na nim następujące oznaczenie Orr/mm RR, gdzie: 1) O – cecha inspektora, 2) rr/mm – data badania [rok (dwie ostatnie cyfry), miesiąc (dwie cyfry), oddzielone ukośną kreską "/"], 3) RR – data następnego badania [dwie ostatnie cyfry roku]. Przy nanoszeniu oznaczenia zachowuje się odstęp pomiędzy "rr/mm" i "RR" co najmniej 12 mm, który zapewni umieszczenie cechy inspektora w przyszłym kolejnym badaniu. W przypadkach, które uzasadniają techniczne trudności nanoszenia oznakowania (np. ograniczone miejsce do naniesienia oznakowania) Orr/mm RR określonego powyżej, może być stosowane alternatywne znakowanie, które nanosi się w sposób następujący: Orr /mmRRgdzie ostatnie dwie cyfry roku następnego badania RR są naniesione dokładnie pod ostatnimi dwiema cyframi roku badania rr.

Zobacz także: Butlę z gazem należy zabezpieczyć przed uszkodzeniami mechanicznymi>>

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.