Osoba prowadząca działalność od maja 2009 r. zatrudniła pierwszych pracowników w lipcu 2009 r., co miesiąc zmieniała się liczba zatrudnionych, w dniu 31 listopada przedsiębiorca zatrudniał 15 pracowników. Od początku zatrudnienia pracodawca stosuje stawkę w wysokości 1,67%.
Do kiedy pracodawca ma prawo stosować stawkę tej wysokości?
Czy i kiedy podatnik prowadzący działalność gospodarczą (usługi budowlane) ma obowiązek ustalić wysokość stawki na ubezpieczenie wypadkowe?

Według stopy procentowej w wysokości 1,67% płatnik składek, o którym mowa w pytaniu, ma prawo opłacać składki na ubezpieczenie wypadkowe do 31 marca 2010 r. Płatnik składek, który za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowego nie składał w ZUS Informacji ZUS IWA, samodzielnie oblicza obowiązującą go w roku składkowym rozpoczynającym się 1 kwietnia 2010 r. stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe. W zależności od liczby ubezpieczonych, która płatnik składek zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego w 2009 r. w roku składkowym rozpoczynającym się 1 kwietnia 2010 r. powinien opłacać składki na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej stanowiącej 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności albo według stopy procentowej określonej dla grupy działalności, do której należy.
Zgodnie z art. 27 w związku z art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322) - dalej u.u.w., stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na rok składkowy, który trwa od 1 kwietnia danego roku do 31 marca następnego roku. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności (art. 28 ust. 1 u.u.w.). Liczbę ubezpieczony ustala się jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS co najmniej 1 dzień jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe (art. 2 pkt 4 i art. 28 ust. 3 u.u.w.). Z tym, że jeżeli płatnik składek zgłasza się do ZUS jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe w okresie od dnia 1 stycznia danego roku do dnia 31 marca następnego roku, liczbę ubezpieczonych ustala się w oparciu o liczbę ubezpieczonych podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu kalendarzowym, od którego płatnik składek został zgłoszony w ZUS (art. 2 pkt 4 i art. 28 ust. 4 u.u.w.). Tym samym, jeżeli przedsiębiorca, o którym mowa w pytaniu, zgłosił się do ZUS jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe w maju 2009 r. i w tym miesiącu zgłaszał do tego ubezpieczenia nie więcej niż 9 ubezpieczonych do 31 marca 2010 r. powinien opłacać składki na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej w wysokości 1,67%.

Z art. 32 u.u.w. wynika, że do 30 kwietnia danego roku ZUS zawiadamia o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym wyłącznie tych płatników składek, którzy za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe złożył w ZUS Informację ZUS IWA. W konsekwencji przedsiębiorca, o którym mowa w pytaniu, obowiązującą go w roku składkowym rozpoczynającym się 1 kwietnia 2010 r. stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe powinien ustalić samodzielnie. Jeżeli liczba ubezpieczonych zgłaszanych przez tego przedsiębiorcę do ubezpieczenia wypadkowego w 2009 r., ustalona w sposób określony w art. 28 ust. 3 u.u.w., nie będzie przekraczała 9 ubezpieczonych, będzie on opłacał składkę na to ubezpieczenie według stopy procentowej wynoszącej 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności. Stopy procentowe dla grup działalności i grupy działalności dla płatników składek zgłoszonych w ZUS do dnia 31 grudnia 2009 r. zostały określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz. U. Nr 200, poz. 1692, z późn. zm.) - dalej r.r.s.p. Natomiast, jeżeli liczba ubezpieczonych zgłaszana do ubezpieczenia wypadkowego w 2009 r. będzie przekraczała 9 ubezpieczonych, przedsiębiorca będzie w roku składkowy rozpoczynającym się 1 kwietnia 2010 r. opłacał składki na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej określonej dla grupy działalności, do której należy (art. 33 ust. 1 u.u.w.).

Przynależność płatnika składek do grupy działalności ustala się na podstawie jego aktualnego na dzień 31 grudnia poprzedniego roku rodzaju przeważającej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności oznaczonego kodem PKD, który figuruje na wydanym mu przez urząd statystyczny zaświadczeniu o numerze identyfikacyjnym REGON (art. 29 ust. 1 u.u.w.). W przypadku płatnika składek zgłoszonego do ZUS jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe przed 1 stycznia 2010 r., w celu określenia właściwej grupy działalności, należy na podstawie dwóch pierwszych cyfr kodu PKD ustalić do jakiej sekcji lub podsekcji określonej w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. Nr 33, poz. 289, z późn. zm.) - dalej r.p.k.d., ten płatnik składek należy. Grupy działalności dla takich płatników składek zostały bowiem ustalone na podstawie sekcji i podsekcji określonych w r.p.k.d.

Magdalena Kostrzewa