Czytelniczka zwróciła się do redakcji Prawo.pl z pytaniem, czy jeśli umowa o dzieło jest zawarta z przedsiębiorcą zagranicznym (np. z firmą mającą siedzibę w Stanach Zjednoczonych, nie mającą w Polsce żadnego biura itd.), to czy takie umowy o dzieło także trzeba zgłaszać do ZUS. A jeśli tak, to kto ma to zrobić. Odpowiedzi na nie szuka zapewne nie tylko ona, bo – jak twierdzą prawnicy, z którymi rozmawiał serwis Prawo.pl – bardzo wielu Polaków uzyskuje dochody z umów o dzieło zlecanych im przez zagraniczne przedsiębiorstwa.
Czytaj w LEX: Zgłoszenie do ZUS umowy o dzieło - nowy obowiązek płatników składek >
Kogo dotyczy nowy obowiązek zgłaszania umów o dzieło
Zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia 2021 roku art. 36 ust. 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło, informuje Zakład o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy.
Sprawdź w LEX: Czy można zawrzeć umowę o dzieło na napisanie 10 artykułów i dokonanie płatności po odebraniu każdego z tekstów? >
- O tym, czy spółka zagraniczna powinna zgłaszać do ZUS zawarte przez nią umowy o dzieło, decyduje przede wszystkim fakt, czy taka spółka posiada status płatnika składek w rozumieniu polskich przepisów – mówi Agnieszka Godusławska, adwokat z praktyki prawa pracy w kancelarii Wardyński i Wspólnicy. Przypomina, że obowiązek raportowania umów o dzieło do ZUS dotyczy tych podmiotów, które zleciły wykonanie dzieła, będąc płatnikiem składek lub osobą fizyczną. - Przedsiębiorca zagraniczny, który nie ma w Polsce siedziby, jest zobowiązany zgłosić fakt zawarcia umowy o dzieło, o ile posiada w Polsce status płatnika składek. Przy czym status płatnika składek może wynikać z jakiegokolwiek tytułu prawnego – podkreśla mec. Godusławska. Przykładowo przedsiębiorca zagraniczny, który zatrudnia w Polsce pracowników podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i z tego tytułu ma status płatnika składek na ubezpieczenia społeczne w Polsce powinien zgłosić zawarcie umowy o dzieło.
Sprawdź w LEX: Czy jeżeli umowa o dzieło jest nieodpłatna to także istnieje obowiązek zgłoszenia w ZUS? >
Zdaniem mec. Agnieszki Godusławskiej, dla określenia, czy przedsiębiorca zagraniczny ma status płatnika składek istotne jest to, w którym kraju ma swoją siedzibę. - Przedsiębiorcy zagraniczni posiadający siedzibę w Unii Europejskiej, Szwajcarii, Europejskim Obszarze Gospodarczym mogą mieć status płatnika składek na ubezpieczenia społeczne w Polsce, w szczególności jeśli bezpośrednio zatrudniają w Polsce pracowników. Przykładowo, spółka z siedzibą w Niemczech zatrudniająca pracownika w Polsce, jest z tego tytułu płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne. Zawarta przez taką spółkę z inną osobą umowa o dzieło powinna zatem podlegać zgłoszeniu do ZUS – zaznacza.
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 2/2021 >>
Płatnik składek, czyli kto?
Zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnikiem składek jest pracodawca - w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi, w tym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca Zakład.
Czytaj również: Dzięki orzeczeniom sądów ZUS kwestionuje umowy o dzieło i żąda składek
- Definicja płatnika składek określona jest w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Podmiot zagraniczny, żeby był płatnikiem składek w Polsce, musi spełniać tę definicję. Innymi słowy musi zatrudniać pracowników, za których odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne. Nie wystarczy, że taka firma jest płatnikiem składek w Wielkiej Brytanii czy w Stanach Zjednoczonych – mówi serwisowi Prawo.pl Łukasz Kuczkowski, radca prawny, partner w kancelarii Raczkowski. I dodaje: - Jeżeli taka firma nie jest płatnikiem składek w Polsce, to nie ma obowiązku raportowania do ZUS umów o dzieło. Takie obowiązku nie mają też osoby fizyczne, które w ramach takiej umowy z zagranicznym podmiotem to dzieło wykonują.
Sprawdź w LEX: Czy obowiązkiem zgłoszenia do ZUS umów o dzieło objęte są umowy ramowe, które zostały zawarte przed 2021 r.? >
Także Józef Banach, radca prawny, partner w kancelarii InCorpore Banach Szczypiński Partnerzy, jest zdania, że podmiot zagraniczny, który nie jest w Polsce płatnikiem składek, nie ma obowiązku raportowania umów o dzieło do ZUS. - Osoba wykonująca w Polsce dzieło na zlecenie tego podmiotu ma natomiast obowiązek zapłacenia do 20. dnia następnego miesiąca zaliczki na podatek dochodowy od dochodów uzyskanych z takiej umowy – podkreśla mec. Józef Banach.
- Przedsiębiorcy zagraniczni, którzy nie mają w Polsce statusu płatnika składek na ubezpieczenia społeczne nie są zobowiązani do zgłaszania umów o dzieło zawartych z polskimi wykonawcami. Obowiązek zgłoszenia umów o dzieło nie ciąży w takim przypadku również na wykonawcy dzieła. Ponieważ umowa o dzieło nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne, na wykonawcy dzieła nie ciążą obowiązki związane z rozliczaniem przedmiotowych składek. Wykonawca dzieła pozostaje zobowiązany do terminowego rozliczania i wpłaty zaliczek na podatek dochodowy – potwierdza mec. Agnieszka Godusławska.
Sprawdź w LEX: Czy spółka, która zawiera sporadycznie umowy o dzieło, powinna zgłaszać je do ZUS? >
Z kolei Joanna Prokurat, doradca podatkowy, praktyka podatkowa w kancelarii Wardyński i Wspólnicy przypomina, że pomimo Brexitu, negocjowana Umowa o handlu i współpracy pomiędzy UE a Wielką Brytanią ma potwierdzać kontynuację dotychczasowych zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym. - Idea jest więc taka, aby opisane tu zasady obowiązujące przedsiębiorców z Unii Europejskiej, Szwajcarii, Europejskim Obszarze Gospodarczym miały zastosowanie również do przedsiębiorców z Wielkiej Brytanii – mówi.
Czytaj w LEX: Jak złożyć dokument RUD (zgłoszenie umowy o dzieło) >
Niezależnie od powyższego, zgłoszeniu nie podlegają umowy o dzieło, które:
- zostały zawarte z własnym pracownikiem (wykonawca dzieła jest jednocześnie pracownikiem przedsiębiorcy, dla którego dzieło ma zostać wykonane);
- są wykonywane na rzecz własnego pracodawcy, ale zawarte z innym podmiotem (wykonawca dzieła jest pracownikiem przedsiębiorstwa, dla którego ma wykonać dzieło, nawet jeśli umowa o dzieło została zawarta z innym podmiotem);
- zostały zawarte z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie przez nie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności (z drugiej strony, podlegają zgłoszeniu umowy o dzieło zawarte z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie przez nie dzieła lub dzieł, które nie są objęte taką działalnością gospodarczą).
Cena promocyjna: 63.74 zł
|Cena regularna: 85 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 63.74 zł
Uwaga na „przekazanie” statusu płatnika składek
Joanna Prokurat zwraca przy tym uwagę na fakt, że przedsiębiorcy posiadający siedzibę w Unii Europejskiej, Szwajcarii, Europejskim Obszarze Gospodarczym mogą jednak „przekazać” status płatnika składek zatrudnionym przez nich osobom. Taka sytuacja nastąpi, jeżeli zawrą z osobą zatrudnioną z Polski umowę o przejęciu obowiązków płatnika składek. - Możliwość taką daje art. 21 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Jeśli więc np. ta sama spółka z siedzibą w Niemczech będąca stroną umowy o pracę z osobą fizyczną z Polski zawarła ze wszystkimi zatrudnionymi umowy o przejęciu obowiązków płatnika składek, to nie będzie miała statusu płatnika składek. W takim przypadku status płatnika składek mają wspomniane osoby fizyczne. Oznacza to, że zawarta przez taką spółkę umowa o dzieło nie podlega zgłoszeniu do ZUS – tłumaczy mec. Joanna Prokurat. I dodaje: - Obowiązku raportowania umów o dzieło nie będą mieli również przedsiębiorcy z tzw. krajów trzecich (tj. posiadających siedzibę poza Unią Europejską, Szwajcarią, Europejskim Obszarem Gospodarczym) i to bez względu na to, czy zatrudniają w Polsce pracowników czy nie. Tacy przedsiębiorcy nie mają bowiem statusu płatnika składek, nawet jeżeli zatrudniają pracowników. Zatrudnieni w takim przypadku podlegają bowiem wyłącznie dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym i w przypadku zgłoszenia do ubezpieczeń oni sami pełnią rolę płatnika składek. Przykładowo spółka z siedzibą w Stanach Zjednoczonych nie będzie miała więc obowiązku zgłoszenia zawartej umowy o dzieło do ZUS.
Czytaj również: Obowiązek raportowania umów o dzieło nie da ZUS rzetelnej wiedzy o ich liczbie
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
