1. Umowa Europejska ADR
Transport drogowy materiałów niebezpiecznych podlega międzynarodowym przepisom, które obowiązują we wszystkich państwach Europy. Jest to Umowa Europejska ADR (The European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road), (Umowa ADR), sporządzona w Genewie dnia 30 września 1957 r. i od tego czasu wielokrotnie nowelizowana. Jednolity tekst wskazanej wyżej umowy, ogłoszony został w załączniku do oświadczenia rządowego z dnia 28 maja 2013 r. w sprawie wejścia w życie zmian do załączników A i B Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (Dz. U. poz. 815) – dalej Umowa ADR. Dodatkowo w Polsce obowiązuje ustawa z dnia 11 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 227, poz. 1367 z późn. zm.). Umowa ADR jest wieloletnim dorobkiem międzynarodowej grupy ekspertów z różnych dziedzin nauki i techniki (transport samochodowy, chemia, fizyka itp). Umowa ta, podlega stałej nowelizacji (co dwa lata) na forum Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych. Umowa ADR stanowi powszechnie stosowany standard, a jej przepisy techniczne powołane są w ustawodawstwach większości krajów europejskich, w tym również Irlandii, która nie jest stroną tej umowy.
Celem tych przepisów jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa przewozów poprzez zastosowanie najlepszych, zharmonizowanych w skali światowej standardów technicznych, stworzenie spójnego systemu regulacji w formie przyjaznej dla użytkownika, pozbawionego różnic między wymaganiami krajowymi i międzynarodowymi i dzięki temu łatwiejszego do zastosowania w praktyce, wdrożenie mechanizmu stałego doskonalenia przepisów w miarę postępu nauki i techniki, wyeliminowanie lub ograniczenie ryzyka związanego z transportem towarów niebezpiecznych poprzez zmniejszenie prawdopodobieństwa zaistnienia wypadku oraz rozmiaru ewentualnych szkód. Działania takie, nie powinny skutkować zakazami przewozu, ale sam przewóz podlega szeregowi wymogów i ograniczeń prawnych. Przepisy ADR składają się z właściwej Umowy (przepisy wprowadzające) oraz z dwóch załączników (A i B). Załączniki podzielone są na 9 części tematycznych, przy czym stanowią one szczegółowe zalecenia dla każdego z etapów transportu (klasyfikacja ADR, opakowania, załadunek i rozładunek, przewóz).
@page_break@
2. Towary niebezpieczne
Towary niebezpieczne to takie materiały i przedmioty, których przewóz jest albo zabroniony, albo dopuszczony jedynie na warunkach określonych prawem. Wykaz towarów niebezpiecznych dopuszczonych i niedopuszczonych do przewozu znajduje się w Tabeli A Umowy ADR. W tej tabeli znajdują się między innymi numery rozpoznawcze UN materiału lub przedmiotu niebezpiecznego, nazwy i opisy materiałów lub przedmiotów. Towarami niebezpiecznymi niedopuszczonymi do przewozu są towary stwarzające bardzo duże zagrożenie podczas transportu np.: UN 2186 CHLOROWODÓR, SKROPLONY, SCHŁODZONY; UN 2455 AZOTYN METYLU; UN 1798 WODA KRÓLEWSKA (mieszanina stężonych kwasów azotowego i solnego).
Towarami niebezpiecznymi dopuszczonymi do przewozu zgodnie z ADR są np.: UN 0334 OGNIE SZTUCZNE; UN 1090 ACETON; UN 1263 FARBY; UN 3090 AKUMULATORY LITOWE. Niektóre towary niebezpieczne są zwolnione z ADR np.:
Alkohol etylowy w roztworze wodnym powyżej 24% jest materiałem niebezpiecznym UN 1170 ETANOL W ROZTWORZE, ale już roztwory wodne alkoholu etylowego zawierające nie więcej niż 24% objętościowych alkoholu nie podlegają przepisom ADR. Towarami niebezpiecznymi w aspekcie ADR mogą być więc substancje, preparaty o właściwościach palnych, wybuchowych, żrących, trujących, utleniających, samozapalnych, promieniotwórczych czy zagrażających środowisku. Mogą być to ściśle zdefiniowane grupy towarów np. farby, ognie sztuczne, granaty, akumulatory. Towarami niebezpiecznymi mogą być grupy towarów o podobnych uściślonych właściwościach np.: UN 1987 ALKOHOLE I.N.O. (alkohole inaczej nie określone), lub grupy towarów o podobnych właściwościach ogólnych np.: UN 1992 MATERIAŁ ZAPALNY, CIEKŁY, TRUJĄCY I.N.O.
3. Sposób przewozu
Towary niebezpieczne w transporcie drogowym ADR mogą być przewożone w cysternach, w sztukach przesyłki, luzem.
W sztukach przesyłki – tzn. w opakowaniach transportowych (bębny, skrzynie, butle, kanistry, naczynia, pojemniki) lub bez opakowań (akumulatory). Luzem – tzn. bez opakowania, bezpośrednio w skrzyni ładunkowej pojazdu. W cysternach - tzn. dużych zbiornikach transportowych (cysterna stała > 1000 l, odejmowalna > 450 l).
Transport towaru niebezpiecznego cysterną.
Transport materiału niebezpiecznego. Bębny z materiałem niebezpiecznym w sztukach przesyłki jako sztuki przesyłki (duże pojemniki do przewozu luzem).
Tir przewożący towary niebezpieczne.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP