Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 239 § 3 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy z:

1) art. 59 ust. 2 i ust. 4 konstytucji,

2) art. 1 i art. 7 Konwencji nr 151 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej ochrony prawa organizowania się i procedury określania warunków zatrudnienia w służbie publicznej, przyjętej w Genewie dnia 27 czerwca 1978 roku,

3) art. 4 Konwencji nr 98 dotyczącej stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych, przyjętej w Genewie dnia 1 lipca 1949 roku,

4) art. 11 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 roku, zmienionej następnie Protokołami nr 3. 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2,

5) art. 6 ust. 2 Europejskiej Karty Społecznej sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 roku.

Polecamy: PG: wyłączenie służby cywilnej z układów pracy jest niekonstytucyjne

W ocenie Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" art. 239 § 3 pkt 1 kodeksu pracy pozbawiając prawa do rokowań zbiorowych wszystkich członków korpusu służby cywilnej narusza konstytucję. Celem rokowań zbiorowych jest rozwiązywanie sporów zbiorowych, zawieranie układów zbiorowych pracy oraz innych porozumień. Konstytucja preferuje układową metodę kształtowania stosunków pracy. Kwestionowany przepis wyłącza natomiast z zakresu metody układowej ustalanie warunków pracy i płacy członków korpusu służby cywilnej, w tym również tych zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę. Związki zawodowe mogą podejmować inne niż układ zbiorowy pracy działania w obronie interesów osób zatrudnionych w służbie cywilnej, zwłaszcza różnego rodzaju konsultacje i uzgodnienia, jednak to układ zbiorowy pracy zapewnia najdalej idący wpływ na warunki zatrudnienia.

Według wnioskodawcy, kwestionowany przepis jest również niezgodny z art. 7 Konwencji nr 151 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej ochrony prawa organizowania się i procedury określania warunków zatrudnienia w służbie publicznej. Wprowadza bowiem szersze ograniczenie swobody układowej niż przewidują to umowy międzynarodowe, przy jednoczesnym braku zapewnienia innej metody pozwalającej na uczestnictwo osób zatrudnionych w służbie publicznej w ustalaniu ich warunków pracy i płacy.

Wnioskodawca wskazuje, że art. 4 Konwencji nr 98 dotyczącej stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych, nie przewiduje żadnych wyłączeń prawa do rokowań zbiorowych, co pozostaje w sprzeczności z kwestionowaną regulacją.

W ocenie wnioskodawcy, art. 239 § 3 pkt 1 kodeksu pracy jest także niezgodny z art. 11 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zgodnie z którym członkowie administracji państwowej podlegają jego ochronie. Ponadto Europejski Trybunał Praw Człowieka szeroko zinterpretował prawo do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych, włączając w ramy tego prawa także prawo do rokowań zbiorowych.

Zdaniem wnioskodawcy, kwestionowany przepis narusza również art. 6 ust. 2 Europejskiej Karty Społecznej. Zapisane tam prawo do rokowań zbiorowych ma charakter powszechny. Jeżeli ze względu na podleganie przez pracowników publicznych regulacjom ustawowym zawieranie umów zbiorowych nie jest możliwe, to jednak art. 6 ust. 2 EKS nakłada obowiązek zorganizowania im uczestnictwa, za pośrednictwem swoich przedstawicieli, w opracowaniu przepisów prawnych, które mają ich obowiązywać.

Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Leon Kieres, sprawozdawcą będzie sędzia TK Piotr Tuleja.