Świadomość zagrożeń i umiejętność ochrony przed nimi uzyskane dzięki szkoleniom należą do podstawowych warunków zapobiegania wypadkom przy pracy i schorzeniom związanym z warunkami środowiska pracy. Niestety, nie wszyscy pracodawcy mają tego świadomość. Z danych PIP wynika, że 17% pracowników w zakładach objętych kontrolą, zostało dopuszczonych do pracy bez instruktażu stanowiskowego, a szkoleń bhp w przepisowych terminach nie przeszło 34% pracowników. Co czwarty kontrolowany pracodawca nie miał aktualnego przeszkolenia w dziedzinie bhp, co trzeci nie opracował szczegółowych programów szkoleń dostosowanych do specyfiki zakładu pracy oraz zagrożeń istniejących na stanowiskach pracy. Dotyczyło to zwłaszcza sytuacji, gdy szkolenie przeprowadzała firma zewnętrzna.
Wyniki kontroli przeprowadzonych przez inspektorów pracy wskazują również, że niemal co czwarty skontrolowany pracodawca, organizujący szkolenie okresowe dla swoich pracowników we własnym zakresie, nie spełniał wymagań stawianych organizatorom szkoleń. Główne zastrzeżenia dotyczyły braku odpowiedniej dokumentacji, np. dzienników zajęć, protokołów z przebiegu egzaminów, rejestru wydanych zaświadczeń, programów szczegółowych dostosowanych do specyfiki pracy szkolonych pracowników.
Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest bagatelizowanie lub brak zainteresowania szkoleniami oraz traktowanie ich jak uciążliwej konieczności. Powszechne stało się ujmowanie szkoleń wyłącznie w kategoriach kosztów, co przekłada się na wybór najtańszych usług i w konsekwencji złą ich jakość oraz łączenie dużej liczby pracowników z różnorodnych stanowisk pracy w jedną grupę i prowadzenie dla niej szkolenia według jednego ogólnikowego programu. Niestety, również wśród pracowników i ich reprezentacji związkowych panuje przyzwolenie na omijanie przepisów dotyczących szkoleń.
Najwięcej nieprawidłowości dotyczyło programów szkolenia oraz dokumentacji ich przebiegu. Podczas kontroli inspektorzy pracy zwracali szczególną uwagę na jakość szkoleń bhp, a poziom przestrzegania przepisów prawa w tym zakresie był oceniany w skali czterostopniowej. Pozwoliło to na zgromadzenie danych charakteryzujących sposób podejścia, tak pracodawców jak i pracowników, do kwestii bezpieczeństwa pracy, którego nieodłącznym elementem jest właściwe przeszkolenie.
Zgodnie z art. 2373 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracodawca ma obowiązek zapewnienia przeszkolenia pracownika w dziedzinie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenia okresowych szkoleń w tym zakresie. Również sam pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie bhp w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków i okresowo je powtarzać. Zasady szkolenia określone są w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.).