Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z 23 czerwca wskazał, iż uniemożliwienie byłym agentom KGB pracy w sektorze prywatnym stanowi dyskryminację i naruszenie prawa do poszanowania życia prywatnego.

Skargi do Trybunału wniosło trzech obywateli Litwy, którzy zarzucili, iż pomimo wcześniejszych wyroków Trybunału w Strasburgu w analogicznych sprawach, Litwa nie uchyliła ustawodawstwa ograniczającego dostęp byłym funkcjonariuszom KGB do określonych zawodów, również w sektorze prywatnym. Skarżący - pracujący wcześniej jako, odpowiednio, inspektor podatkowy, prokurator i prawnik w prywatnej firmie telekomunikacyjnej - zarzucili, iż ten stan rzeczy stanowi dyskryminację zabronioną w art. 14 Konwencji o prawach człowieka oraz narusza ich prawo do poszanowania życia prywatnego z art. 8 Konwencji.

Trybunał uwzględnił argumentację skarżących tylko w odniesieniu do trzeciego skarżącego - pozostali skarżący nie przedstawili wystarczających dowodów na to, iż faktycznie doznali jakiejkolwiek dyskryminacji po wydaniu wcześniejszych wyroków Trybunału uznających zaskarżoną legislację za sprzeczną z Konwencją. Inaczej rzecz się miała z trzecim skarżącym, który dochodził przywrócenia do pracy w charakterze prawnika w przedsiębiorstwie telekomunikacyjnym. Zgodnie z orzeczeniem litewskiego Sądu Najwyższego, powrót trzeciego skarżącego do pracy w przedsiębiorstwie telekomunikacyjnym jest niemożliwy tak długo, jak długo obowiązywać będzie zaskarżona ustawa ograniczająca dostęp byłym agentom KGB do określonych zawodów. Mimo iż rząd litewski, a także sama zainteresowana firma telekomunikacyjna, twierdzili, iż powody nieprzywrócenia skarżącego na jego dawne stanowisko pracy są zupełnie inne (i mają charakter gospodarczy, organizacyjny i technologiczny), to litewski Sąd Najwyższy wskazał, że argumenty te z prawnego punktu widzenia są bez znaczenia: rozstrzygający jest stan obowiązującego prawa krajowego i status skarżącego jako byłego agenta KGB. Tym samym oczywistym się staje, iż to fakt obowiązywania zaskarżonej legislacji jest powodem braku przywrócenia skarżącego do pracy, pomimo wcześniejszych rozstrzygnięć Trybunału w Strasburgu o sprzeczności zakazu pracy byłych agentów KGB w sektorze prywatnym z Konwencją.

Gdyby ustawa litewska została uchylona, argumenty dotyczące niespełnienia przez skarżącego warunków wymaganych od osoby pracującej na jego byłym stanowisku zyskałyby na znaczeniu, a rozstrzygnięcie sprawy przez Trybunał mogłoby być inne. W aktualnym stanie rzeczy znaczenie nadrzędne ciągle ma jednak obowiązująca legislacja. Stąd Trybunał uznał, iż w przypadku trzeciego skarżącego miało miejsce naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) w związku z art. 14 (zakaz dyskryminacji) Konwencji o prawach człowieka.

Sidabras i inni przeciwko Litwie - wyrok ETPC z dnia 23 czerwca 2015 r., skarga nr 50421/08.

Katarzyna Warecka