Odpowiedź: osoba, która ukończyła studia podyplomowe w zakresie bhp i została zatrudniona na stanowisku pracownika służby bhp w sześcioosobowej firmie, w której pracodawca utworzył służbę bhp, po roku takiej pracy może zostać specjalistą ds. bhp.

Uzasadnienie: zasady tworzenia, organizacji, działania, uprawnień i kwalifikacji służby bezpieczeństwa i higieny pracy określają art. 23711 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. nr 109, poz. 704 z późn. zm.) – dalej r.s.b.h.p.

NSA w wyroku z dnia 13 października 2006 r., I OSK 263/06, LEX nr 281409; stanął na stanowisku, że ustawodawca w sposób wyraźny wyróżnił dwie formy pełnienia funkcji w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pierwsza jest realizowana w formie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, a druga poprzez powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Te dwie formy realizacji obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy nie są tożsame.

Zgodnie z art. 23711 § 1 k.p., obowiązek utworzenia służby bhp (zatrudnienie etatowego pracownika) powstaje w momencie zatrudnienia więcej niż 100 pracowników.

W przypadku pracodawcy zatrudniającego mniej niż 100 pracowników, może on powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.

Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp również może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:

- zatrudnia do 10 pracowników albo

- zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

W razie braku kompetentnych pracowników, zgodnie z art. 23711 § 2 k.p., pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.

Podstawowym warunkiem, jaki musi zostać spełniony przy zlecaniu wykonywania powyższych zadań (niezależnie od formy zatrudnienia), jest posiadanie przez daną osobę odpowiednich kwalifikacji, o których mowa w § 4 ust. 2 r.s.b.h.p., a przez które należy rozumieć: zawód technika bhp lub ukończone studia wyższe o kierunku bądź specjalizacji w zakresie bhp, albo studia podyplomowe w zakresie bhp. W przypadku osób spoza zakładu pracy, którym pracodawca powierza wykonywanie zadań służby bhp, musi zostać spełniony warunek posiadania przez te osoby tytułu co najmniej specjalisty ds. bhp.

Zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 23711 § 1 k.p. – o czym już wstępnie była mowa – pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej „służbą bhp”, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Jak widać, przedstawiony w pytaniu pracodawca – zatrudniający zaledwie 6 osób – nie miał obowiązku utworzenia służby bhp, tym niemniej uczynił to (choć wystarczyłoby np. powierzenie zadań), w niczym oczywiście nie naruszając przepisów prawa.

Skoro zaś pracodawca utworzył służbę bhp (w strukturze organizacyjnej wyodrębnił taką komórkę i zatrudnił w niej – na etacie lub jego części – pracownika służby bhp), to w takim przypadku staż na tym etacie wlicza się do stażu pracy w służbie bhp, o którym mowa w r.s.b.h.p., dzięki czemu ów pracownik będzie mógł po roku zostać specjalistą ds. bhp. Przepisy wymagają bowiem od specjalisty posiadania wyższego wykształcenia o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studiów podyplomowych w tym zakresie oraz co najmniej roku stażu w służbie bhp (trzech lat dla starszego specjalisty i co najmniej pięciu dla głównego specjalisty).

Szukasz odpowiedzi na pytania z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych? Zajrzyj do Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych