SN: umowa społeczna to źródło prawa pracy

Pakiety socjalne mogą być swoistymi źródłami prawa pracy lub mieć charakter obligacyjny. O tym, czy jest to źródło prawa pracy decyduje to, czy porozumienie jest oparte na ustawie i określa prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Oceny tej może dokonać jedynie sąd. Jeżeli więc umowa społeczna miała charakter normatywny, to jej wykładania przy użyciu metod właściwych dla wykładni oświadczeń woli nie jest prawidłowa.

Tak orzekł Sąd Najwyższy w sprawie powoda, który pracował w dużej spółce handlowej najpierw na czas określony, a potem na nieokreślony. Po pewnym czasie pracodawca zawarł ze związkami zawodowymi umowę społeczną, która przewidywała m.in. gwarancję zatrudnienia. Objęto nią wszystkich pracowników firmy, którzy w dniu jej wejścia w życie byli zatrudnieni na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze oraz których praca w niepełnym wymiarze była ich jedynym źródłem dochodu. Powód przez cały pracy w spółce pobierał emeryturę. W 2012 r. zwolniono go uzasadniając to zmianami organizacyjnymi i restrukturyzacją zatrudnienia.

Polecamy: Nie wszystkie umowy śmieciowe będą obciążone składkami ZUS

Pracownik poszedł do sądu domagając się odszkodowania. Powoływał się na umowę społeczną i uzasadniał, że był objęty gwarancją zatrudnienia. Jednak sąd I instancji uznał, że nie był on tą gwarancją objęty. Powód złożył więc apelację. Sąd II instancji stwierdził, że umowę społeczną należy interpretować zgodnie z zasadami określonymi w art. 65 KC, czyli wykładnią oświadczeń woli. Sąd argumentował, że trwałość zatrudnienia zapewniono pracującym w dniu wejścia w życie umowy w pełnym wymiarze czasu pracy oraz których praca w niepełnym wymiarze była jedynym źródłem dochodu. W konsekwencji sąd przyjął, że powód był objęty gwarancją zatrudnienia.

Pracodawca złożył skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. I wygrał. SN uznał, że przy interpretacji treści źródła prawa pracy (art. 9 KP) decydujące znaczenie mają zasady wykładni aktów normatywnych, a nie odpowiednio i posiłkowo stosowane zasady wykładni oświadczeń woli wg kodeksu cywilnego (art. 65 KC w zw. z art. 300 KP). Wyjątkowo tylko SN dopuszcza odpowiednie i posiłkowe stosowanie art. 65 KC, gdy zawodzą metody wykładni przyjęte w odniesieniu do interpretacji treści aktów normatywnych. W orzecznictwie SN przyjmuje się, że możliwe jest posiłkowe stosowanie art. 65 KC, jeżeli jakieś sformułowania w postanowieniach aktów, zbudowanych w pewnym stopniu na oświadczeniach stron - partnerów socjalnych w przypadku układu zbiorowego pracy, porozumienia zbiorowego opartego na ustawie, pakietu socjalnego albo na jednostronnym oświadczeniu pracodawcy - regulaminie wynagradzania lub pracy - nie dają się wyjaśnić w inny sposób jak tylko przy zastosowaniu metod wykładni właściwych dla oświadczeń woli.

Dowiedz się więcej z książki
	Meritum Prawo Pracy 2016 rzetelna i aktualna wiedza darmowa wysyłka od 50 zł

W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się przy tym, że postanowienia porozumień zbiorowych podlegają sądowej wykładni przy zastosowaniu wszystkich jej metod, a nie tylko wykładni językowej. Oznacza to dopuszczalność stosowania do porozumień zbiorowych także wykładni systemowej i funkcjonalnej, które są przyjętymi metodami wykładni aktów normatywnych. Sąd uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

wyrok SN z 8.09.2015 r., I PK 270/14