Zasady przyznawania i wypłaty świadczeń odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku pozostającego w związku ze służbą oraz tryb ustalania okoliczności i przyczyn tych wypadków określa ustawa z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą (Dz. U. poz. 616) – dalej u.ś.o.w.
Według art. 2 u.ś.o.w. jednorazowe odszkodowanie przysługujące w razie wypadku pozostającego w związku ze służbą lub choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby , a także odszkodowanie za przedmioty osobistego użytku utracone, zniszczone lub uszkodzone wskutek wypadku przysługuje: 1) funkcjonariuszowi Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku albo choroby; 2) członkom rodziny funkcjonariusza, który zmarł wskutek wypadku albo choroby.
Według art. 3 ust. 1 u.ś.o.w. za wypadek uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło podczas m.in.: 1) wykonywania lub w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych albo poleceń przełożonych; 2) wykonywania lub w związku z wykonywaniem czynności w interesie służby, nawet bez polecenia przełożonych; 3) uczestniczenia lub w związku z uczestniczeniem w obowiązkowych zajęciach związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych i sprawności fizycznej funkcjonariuszy. Chorobą w rozumieniu u.ś.o.w. jest choroba spowodowana działaniem czynników szkodliwych występujących w środowisku służby albo choroba wymieniona w wykazie chorób pozostających w związku z pełnieniem służby, określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 32 ust. 1 albo 2 u.ś.o.w.
Świadczenia odszkodowawcze nie przysługują funkcjonariuszowi: 1) w razie wypadku lub choroby, których wyłączną przyczyną było udowodnione przez właściwy organ umyślne lub rażąco niedbałe działanie albo zaniechanie funkcjonariusza naruszające obowiązujące przepisy lub rozkazy, w przypadku gdy jego przełożeni zapewnili warunki odpowiadające tym przepisom i sprawowali we właściwy sposób nadzór nad ich przestrzeganiem, a funkcjonariusz posiadał potrzebne umiejętności do wykonywania określonych czynności i był przeszkolony w zakresie tych przepisów; 2) w razie wypadku, do którego przyczyniło się zachowanie funkcjonariusza spowodowane stanem po spożyciu alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych substancji o podobnym działaniu; 3) jeżeli uszczerbek na zdrowiu lub śmierć zostały spowodowane przez niego z winy umyślnej.
W przypadku podejrzenia, że do wypadku przyczyniło się zachowanie funkcjonariusza spowodowane stanem po spożyciu alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych substancji o podobnym działaniu, funkcjonariusz jest obowiązany poddać się odpowiednim badaniom w celu wyeliminowania takiego podejrzenia. W przypadku odmowy poddania się badaniu świadczenia odszkodowawcze nie przysługują.
Rozdział 3 u.ś.o.w. poświęcono ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku, 4 – ustaleniu związku choroby ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby, Postępowanie w przedmiocie przyznania świadczeń odszkodowawczych uregulowano w rozdziale 6 u.ś.o.w.
Nowa regulacja uchyla ustawę z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Policji (Dz. U. Nr 53, poz. 345, z późn. zm.).
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.