Protokół powypadkowy, którego treść określił sąd w toku postępowania sądowego, powinien zostać opatrzony podpisami zarówno członków zespołu powypadkowego, jak i pracodawcy. Z treści protokołu może, a nawet powinno wynikać, że ustalenia zawarte w nim nie są ustaleniami członków zespołu powypadkowego, lecz sądu.

Stosownie do art. 234 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) w razie wypadku przy pracy pracodawca ma obowiązek podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyny wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom w przyszłości.

Okoliczności i przyczyny zdarzenia, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870) analizuje zespół powypadkowy (co do zasady składający się z pracownika służby bhp oraz społecznego inspektora pracy), który powinien tego dokonać nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Potwierdzeniem pracy tego zespołu jest protokół powypadkowy, sporządzony według wzoru ustalonego w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298).

Protokół ten powinien zostać przedstawiony do zapoznania się jeszcze przed zatwierdzeniem przez pracodawcę poszkodowanemu lub – w przypadku jego śmierci – członkom jego rodziny. Zespół powypadkowy powinien również pouczyć poszkodowanego, że przysługuje mu prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym. Jeśli poszkodowany zgłosi takie uwagi lub zastrzeżenia, pracodawca jest zobowiązany zwrócić niezatwierdzony protokół powypadkowy w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy. Jeżeli jednak zespół powypadkowy nie rozpatrzy tych uwag lub zastrzeżeń na korzyść poszkodowanego, a pracodawca zatwierdzi protokół powypadkowy, poszkodowanemu pozostaje już tylko wniesienie powództwa o ustalenie i sprostowanie tego protokołu do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy. Podstawą takiego działania jest art. 189 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.).

W przypadku gdy sąd przychyli się do racji poszkodowanego pracownika i w drodze orzeczenia nakaże sprostowanie protokołu powypadkowego na korzyść pracownika, pracodawca będzie zobowiązany do jego wykonania.

W sytuacji, w której pracownik skutecznie odwołał się od zapisów zawartych w protokole powypadkowym, a pracodawca prawomocnym wyrokiem sądu został zobowiązany do zmiany jego treści, ten ostatni powinien zobowiązać zespół powypadkowy do ponownego przygotowania protokołu uwzględniającego treść orzeczenia. Zarówno członkowie zespołu powypadkowego, jak i sam pracodawca, mogą nie zgadzać się z wyrokiem, natomiast jeżeli nie udało im się przekonać sądu w pierwszej lub drugiej instancji, muszą dostosować się do jego postanowień. W tym celu zarówno w pkt 4 protokołu („ustalono następujące okoliczności wypadku”), jak i pkt 16 („wykaz załączników do protokołu”), należy przywołać to orzeczenie, a także załączyć jego treść do protokołu. Takie rozwiązanie nie będzie budziło niczyich wątpliwości, że ustalenia zawarte w protokole powypadkowym nie są ustaleniami członków zespołu powypadkowego powołanego przez pracodawcę, którzy złożyli podpisy pod tym protokołem, a sądu, który wydał wyrok na podstawie ustaleń dokonanych podczas postępowania sądowego. Tak zmieniony protokół powinni podpisać wszyscy członkowie zespołu powypadkowego.

Maciej Ambroziewicz