Organy Unii Europejskiej mogą wprowadzać m.in. rozporządzenia, dyrektywy i decyzje.
Rozporządzenia, bezpośrednio i w taki sam sposób stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE, zostały oparte na czterech podstawowych zasadach:
1) jedności stosowanego ustawodawstwa – osoba przemieszczająca się po terytorium kilku państw UE podlega ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego. Stosuje się ustawodawstwo tego państwa, na którego terytorium dana osoba jest zatrudniona lub prowadzi działalność na własny rachunek;
2) równego traktowania - polegającej na tym, że obywatele państw członkowskich mieszkający na terenie innego państwa członkowskiego mają takie same prawa i obowiązki jak obywatele tego państwa. Zasada ta zabrania wszelkiej dyskryminacji, w tym związanej z przynależnością państwową oraz płcią. Jednak ustalenie różnego wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn nie jest, w myśl prawa unijnego, dyskryminacją;
3) sumowania okresów ubezpieczenia, zatrudnienia i zamieszkania - przy ustalaniu np. wysokości świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, przysługujących na podstawie ustawodawstwa jednego państwa członkowskiego uwzględnia się, w razie potrzeby, okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania zgodnie z ustawodawstwem innego państwa członkowskiego (o ile okresy te nie pokrywają się);
4) zachowania praw nabytych - gwarantującej osobom przemieszczającym się w grnicach UE utrzymanie nabytych (lub będących w trakcie nabywania) praw i korzyści. Zgodnie z tą zasadą świadczenia nie mogą ulec zmniejszeniu, zmianie, zawieszeniu, zniesieniu lub przepadkowi z tego tylko powodu, że osoba do nich uprawniona zamieszkuje w innym państwie członkowskim niż to, w którym znajduje się instytucja zobowiązana do wypłaty świadczeń. Zasada ta umożliwia dokonywanie transferu świadczeń do innego państwa członkowskiego.
Rozporządzenia są łącznikami między systemami krajowymi, mającymi ułatwić przemieszczanie się w granicach UE, przy zachowaniu uprawnień obywateli państw członkowskich w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Obowiązująca moc rozporządzeń w państwach członkowskich UE nie oznacza jednak unifikacji systemów zabezpieczenia społecznego. Unia Europejska nie realizuje jednolitego dla wszystkich państw członkowskich modelu polityki społecznej ani nie narzuca np. płac minimalnych czy minimum socjalnego. Państwa członkowskie zachowują prawo do tworzenia własnych systemów ubezpieczeń społecznych, do określania wysokości składek i świadczeń (np. odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy), warunków ich nabywania lub ustalania wieku emerytalnego itp.
W ramach systemu prawnego UE funkcjonują tzw. instytucje łącznikowe. Ich celem jest zapewnienie koordynacji i przepływu informacji między instytucjami państw UE w zakresie np. zabezpieczenia społecznego, uczestniczenie w stosowaniu rozporządzeń unijnych oraz w informowaniu zainteresowanych o prawach i obowiązkach z nich wynikających. W Polsce funkcję instytucji łącznikowych w zakresie ubezpieczeń społecznych pełni ZUS i KRUS. Koordynacja zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej gwarantuje ochronę praw oraz realizację świadczeń z ubezpieczenia społecznego wszystkim przemieszczającym się w obrębie państw członkowskich pracownikom oraz ich rodzinom, w tym osobom prowadzącym działalność na własny rachunek. Równe traktowanie w zabezpieczeniu społecznym dotyczy także emerytów i rencistów oraz członków ich rodzin, w tym byłych pracowników migrujących, osób, które nabyły uprawnienia do świadczeń emerytalno-rentowych na podstawie ustawodawstwa krajowego, członków ich rodzin przebywających lub zamieszkujących na terenie innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Dyrektywy UE mają inny charakter niż rozporządzenia - są aktami prawnymi, na podstawie których państwa członkowskie Unii wprowadzają przepisy do własnych porządków prawnych dotyczących funkcjonowania różnych dziedzin gospodarki, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy. Dyrektywy mają przy tym różny stopień obowiązywania (obligatoryjności) – wyróżnia się dyrektywy zalecane, obowiązujące oraz wprowadzane na okres próbny.
Jedną z podstaw tworzenia polskiego prawa pracy od momentu wejścia naszego kraju do Unii Europejskiej są dyrektywy tzw. nowego podejścia, określające zasadnicze wymagania dotyczące ochrony zdrowia i bezpieczeństwa.
Dyrektywy nie mają bezpośredniej mocy obowiązującej jak rozporządzenia, tj. nie nakładają one bezpośrednio praw i obowiązków na obywateli danego państwa. Przepisy dyrektyw nabierają mocy prawnej w danym kraju dopiero z chwilą wejścia w życie aktu prawnego, który je transponuje.
Rozporządzenia i dyrektywy UE zachowują prymat nad ustawami i rozporządzeniami krajowymi wówczas, gdy przepisy tych ustaw i rozporządzeń są sprzeczne z prawem unijnym.