Skoro taka współpraca jest możliwa, dlaczego tak niewiele firm – według II Ogólnopolskich Badań Wolontariatu Pracowniczego około 5–7 proc. największych firm prowadzi działania związane z wolontariatem pracowniczym – dostrzega potrzebę uwzględniania we własnej strategii działań na rzecz społeczności?

Działalność, aktywność społeczna postrzegana przez Polaków skupia się w większości wokół pracy na rzecz rodziny. Zgodnie z badaniami CBOS z 2011 r. aż 80 proc. ankietowanych w ciągu 12 miesięcy poświęciło swój czas na rzecz rodziny, przyjaciół. Tylko 16 proc. respondentów poświęciło swój czas na pracę w ramach organizacji pozarządowej, instytucji, kościoła czy innej organizacji2.

Wolontariat pracowniczy – recepta na zgrany zespół

Jednak pomimo przytoczonych powyżej badań przeobrażeniom ulegają postawy wśród pracowników organizacji. Dziś nie tylko wyjazdy integracyjne i szkolenia są sposobem budowania skutecznych zespołów, ale także wspólne działania, np. w obszarze wolontariatu pracowniczego. Taka forma współpracy oparta jest bowiem na aktywności wokół wartości łączących pracownika i pracodawcę, pozwala na autentyczne zaangażowanie całego zespołu, niezależnie od pełnionych funkcji jego członków. Jak wynika z badania przeprowadzonego w połowie 2013 r. przez TNS Polska na zlecenie firmy Groupon „Zaangażowanie społeczne Polaków”, aż 82 proc. badanych twierdzi, że działania w grupie dają im satysfakcję. Natomiast zdaniem 87 proc. uczestników ankiety, działając wspólnie, można osiągnąć więcej niż w pojedynkę3.

Przykładem dobrych praktyk w tym zakresie chętnie dzielą się przedstawiciele Grupy K2 Internet SA. Sześć lat temu zarząd tej firmy wyszedł naprzeciw prospołecznym postawom pracowników i zapoczątkował proces zaangażowania Grupy K2 Internet SA w różne projekty wolontariackie. Na efekty nie trzeba było długo czekać: lepszy wizerunek firmy, integracja pracowników wokół działań pro-społecznych, nowe, cenne doświadczenia rozwijające potencjał firmy, a przede wszystkim satysfakcja, że zrobiło się coś dla innych. Często wsparcie polega na wolontariacie wiedzy i kompetencji.
– Wykonujemy projekty stron www, prowadzimy kampanie reklamowe dla organizacji pozarządowych, wykorzystując przede wszystkim to, na czym się znamy – mówi Beata Stępniak, kierownik ds. HR i administracji. Okazuje się również, że rozpowszechnienie idei wspólnego zaangażowania w projekty non profit zaowocowało oddolnymi inicjatywami, takimi jak: zbiórki jedzenia i odzieży, akcje wspierające ciężko chore dzieci.
– Jesteśmy dumni, że naszą firmę tworzą wspaniali ludzie, dla których tak cenną wartością jest bezinteresowna pomoc – dodaje Beata Stępniak. Zarówno dla pracowników, jak i dla środowiska zewnętrznego uczestnictwo w tego typu przedsięwzięciach jest ważnym sygnałem, że mają do czynienia z organizacją, w której liczy się drugi człowiek.

Biznes odpowiedzialny społecznie

Mimo że ten aspekt prowadzenia biznesu jest nadal niedoceniany i bagatelizowany, coraz częściej komunikacja z konsumentem wykracza poza sferę marketingu, obejmując wiele spraw, które dotyczą nas wszystkich i za które wszyscy jesteśmy odpowiedzialni (m.in. edukację czy ochronę środowiska). Stopniowo coraz ważniejszą rolę odgrywa społeczna odpowiedzialność biznesu i coraz więcej przedsiębiorców traktuje ją jako element na stałe wpisany w strategię rozwojową firmy. Wolontariat to jeden z lepszych sposobów łączenia w biznesie tych – mogłoby się zdawać – sprzecznych wartości, jakimi są zysk i bezinteresowność.
Do tego celu potrzebne jest budowanie kultury odpowiedzialności społecznej wśród pracowników. W Polsce mamy z tym jeszcze pewne problemy.
– Niestety, czasy obowiązkowych czynów społecznych w poważnym stopniu wywarły negatywny wpływ na percepcję społecznego zaangażowania, w tym także wolontariatu – wyjaśnia Radosław Jasiński, Dyrektor Programowy w Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. – Wolny rynek przyniósł przede wszystkim pogoń za poprawą statusu materialnego i pozycji zawodowej, którym z rzadka towarzyszyła refleksja o sprawach społecznych.
Na szczęście stopniowo sytuacja ulega zmianie. Wraz z rozwojem nowych technologii i rosnącą popularnością mediów społecznościowych coraz więcej osób angażuje się w „cyfrowy wolontariat”4, czyli udziela bezpłatnych porad na forach, współredaguje serwisy społecznościowe, za pośrednictwem kanałów elektronicznych organizuje wsparcie dla chorych. Należy docenić jego wartość, szczególnie jako istotnego czynnika aktywizującego do działania i będącego źródłem inspiracji.

Wolontariat – potencjał konkurencyjności firmy

Biznes coraz częściej zdaje sobie sprawę z tego, że aktywność społeczeństwa informacyjnego niesie za sobą nowe zapotrzebowania, przewaga konkurencyjna przestaje leżeć tylko po stronie kosztów, logistyki czy technologii, ale coraz bardziej jest uzależniona również od działań okołobiznesowych, które kształtują wizerunek przedsiębiorstwa odpowiedzialnego i zaangażowanego społecznie. Tego natomiast nie zbudują już okazjonalne darowizny, lecz trwała strategia. Do takich działań dobrze znaleźć partnera społecznego, takiego jak organizacja pozarządowa czy mniej sformalizowana lokalna inicjatywa obywatelska, skupiająca zaangażowanych wolontariuszy.
Na takie rozwiązanie zdecydowała się również Fundacja NBP, wspólnie z Fundacją Rozwoju Wolontariatu i programem „PROJEKTOR – wolontariat studencki”, podejmując się realizacji projektu „W banku, w sejfie czy w skarpecie. Jak skutecznie zarządzać finansami?”. Zetknięcie ze światem wolontariatu zaowocowało cennym doświadczeniem oraz udanym przedsięwzięciem. Mariola Wysocka, członek zarządu Fundacji NBP, podkreśliła nadspodziewanie pozytywne efekty, jakie przyniosło zaangażowanie wolontariuszy. – Wydaje nam się, że końcowy efekt podjętych działań jest głębszy i bardziej znaczący, niż gdyby ten sam projekt był realizowany bez udziału wolontariuszy – twierdzi. – Dlaczego tak uważamy? Głównym, docelowym odbiorcą projektu były dzieci i młodzież z prawie 40 szkół w trzech województwach wschodniej Polski. W roli projektodawców i animatorów zorganizowanych dla nich warsztatów wystąpiło 80 wcześniej przeszkolonych studentów-wolontariuszy. Działania wolontariuszy cechuje ogromne zaangażowanie, które jest naturalną konsekwencją dobrowolności udziału w danym projekcie, a ich kreatywność i umiejętność komunikowania się z młodzieżą szkolną pozytywnie wpływa na skuteczność przekazu.

Warto zauważyć, że korzyści w projekcie odnieśli również sami wolontariusze, poszerzając własną wiedzę merytoryczną i metodyczną, która z pewnością zaowocuje w ich karierach studenckich i zawodowych oraz następnych działaniach wolontariackich. Współpraca z programem „PROJEKTOR – wolontariat studencki” przyniosła wielorakie korzyści: poszerzyła wiedzę i umiejętności wolontariuszy oraz uczniów, do których był adresowany projekt, jednocześnie przyczyniając się do utrwalenia pro-społecznych postaw.
Wydaje się, że firmy jeszcze nie w pełni potrafią oceniać znaczenie istotnych zmian społecznych przekładających się na zmiany postaw i zachowań konsumentów (ale też pracowników) na perspektywę rozwoju swojego biznesu. Ale patrząc perspektywicznie, przedsiębiorstwo zaangażowane w wolontariat zwiększa swoją konkurencyjność – zarówno poprzez wizerunek firmy odpowiedzialnej społecznie, jak i dzięki zwiększaniu potencjału pracowniczego. Innowacyjny i aktywny kapitał ludzki to najlepsze źródło przewagi konkurencyjnej we współczesnym świecie.
– Wolontariusze są ludźmi o szczególnych cechach: aktywni, zaangażowani, innowacyjni, gotowi na nowe wyzwania – czyż nie są to cechy najbardziej pożądane u współczesnych pracowników? Jest więc w dobrze pojętym interesie pracodawcy podejmowanie działań, które promują właśnie takie postawy zarówno w otoczeniu firmy, jak i wśród własnego personelu – podsumowuje Radosław Jasiński z Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.

Zosia Wodnicka
dyrektor ds. marketingu i PR w Fundacji Rozwoju Wolontariatu

Fragment artykułu pochodzi z kwietniowego numeru Personelu Plus

1 II Ogólnopolskie Badania Wolontariatu Pracowniczego, Wolontariat pracowniczy w największych firmach w Polsce, http://bibliotekawolontariatu.pl/wp-content/uploads/II_badania_wolontariatu_pracowniczego.pdf, dostęp: 5 marca 2014 r.
2 Aktywność społeczna Polaków – poziom zaangażowania i motywacje, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2011/K_062_11.PDF, dostęp: 5 marca 2014 r.
3 Komunikat prasowy biura prasowego firmy Groupon, Razem możemy więcej! Polacy wolą działać w grupie niż w pojedynkę, http://media.groupon.pl/pr/248685/razem-mozemy-wiecej-polacy-wola-dzialac-w-grupie-niz-w-pojedynke, dostęp: 5 marca 2014 r.
4 Patrz http://e-wolontariat.pl/pl/poznaj-e-wolontariat/czymjeste-wolontariat, dostęp: 5 marca 2014 r.