Firma stosuje równoważny system czasu pracy oraz 12-miesięczny okres rozliczeniowy.

Czy jeśli pracownik pracował 4 razy w tygodniu po 12 godzin, to przekroczył normę tygodniową i należy mu naliczyć godziny nadliczbowe?

Suma godzin w miesiącu nie była przekroczona.

Do jakiego terminu należy rozliczyć i wypłacić godziny nadliczbowe przy 12-miesięcznym okresie rozliczeniowym?

Na przestrzeni kilkumiesięcznego okresu rozliczeniowego pracodawca może planować czas pracy pracownika w taki sposób, aby w jednym miesiącu przepracował większą liczbę godzin, a w kolejnym odpowiednio mniejszą. Taka organizacja czasu pracy nie powinna powodować powstania pracy w godzinach nadliczbowych.

Okresem rozliczeniowym jest okres, dla którego dokonuje się ustalenia, czy planowany czas pracy pracownika mieści się w granicach obowiązującego pracownika wymiaru czasu pracy (dobowego i tygodniowego) w przyjętym systemie czasu pracy oraz czy nie zostanie przekroczony przeciętnie pięciodniowy tydzień pracy. Jest to również okres, po upływie którego dokonuje się rozliczenia czasu pracy pracownika. Liczba godzin pracy w poszczególnych dniach i tygodniach musi się zatem bilansować na przestrzeni okresu rozliczeniowego (a nie na przestrzeni danego miesiąca). Tym samym pracodawca może planować czas pracy pracowników w taki sposób aby w jednych miesiącach okresu rozliczeniowego pracownicy przepracowali więcej godzin a w kolejnych odpowiednio mniej.

Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 11.03.2010 r., I PK 191/09, LEX nr 920587, "istota instytucji okresów rozliczeniowych czasu pracy sprowadza się do tego, że w ramach danego okresu ustala się ilość przepracowanych przez pracowników dni i godzin, by następnie określić liczbę godzin nadliczbowych (w ujęciu dawnego art. 133 K.p. a obecnie art. 151 K.p.), wynikających z przekroczenia normy średniotygodniowej, które nie zostały zrekompensowane czasem wolnym i podlegają wynagrodzeniu obejmującemu (…) wynagrodzenie normalne wraz z dodatkiem. Zbilansowanie czasu pracy pracowników następuje po zakończeniu okresu rozliczeniowego."

[-OFERTA_HTML-]

Tym samym wskazać należy, że opisana w pytaniu sytuacja nie spowodowała powstania pracy w godzinach nadliczbowych. Z pytania wynika bowiem, że w jednym tygodniu okresu rozliczeniowego pracownik przepracował 48 godzin (4 dni po 12 godzin), a zatem o 8 godzin więcej niż obowiązująca pracowników średniotygodniowa norma czasu pracy. Do końca okresu rozliczeniowego czas pracy pracownika jednak się zbilansował (pracodawca zaplanował zapewne mniejsza liczbę godzin pracy tak aby wyrównać nadpracowane przez pracownika godziny). Takie zachowanie pracodawcy jest dopuszczalne i nie powoduje powstania pracy w godzinach nadliczbowych.

Jednocześnie wskazać należy, że przedłużenie do 12 miesięcy okresu rozliczeniowego nie ma wpływu na sposób rozliczania pracy nadliczbowej wynikającej z przekroczenia przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy pracownika.

Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad dobowy przedłużony wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy - art. 151 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p.

Na gruncie tego przepisu, możemy rozróżnić pracę w godzinach nadliczbowych wynikającą z przekroczenia dobowego wymiaru czasu pracy (lub przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy), a także pracę w godzinach nadliczbowych wynikającą z przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy.

Jeżeli pracownik wykonuje pracę i w jej wyniku okazuje się, że pracował dłużej niż przewidziana dla niego dobowa norma czasu lub przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, to w takiej sytuacji dochodzi do pracy w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia dobowej normy czasu pracy.

Na powstanie takiej pracy nadliczbowej nie ma znaczenia długość okresu rozliczeniowego. Praca w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia obowiązującego pracownika dobowego wymiaru czasu pracy lub przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy powstaje bowiem zawsze w tym dniu, w którym pracownik wykonywał pracę ponad obowiązująca go dobową norę czasu pracy (lub jej przedłużony wymiar).

Długość okresu rozliczeniowego ma natomiast, pośrednio, wpływ, na rozliczenie pracy nadliczbowej wynikającej z przekroczenia średniotygodniowych norm czasu pracy. Tego rodzaju praca nadliczbowa jest bowiem rozliczana dopiero po zakończeniu się okresu rozliczeniowego.

Tym samym pracę nadliczbową wynikającą z przekroczenia średniotygodniowych norm czasu pracy (które mogły by wystąpić ewentualnie w opisywanej w pytaniu sytuacji), pracodawca który wprowadził 12-miesięczny okres rozliczeniowy, będzie mógł w pełni rozliczyć dopiero z jego końcem.