Przedsiębiorca płaci składkę wypadkową jeśli kontroluje miejsce wykonywania prac przez zleceniobiorcę

Zleceniobiorcy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu jeśli wykonują pracę w miejscu kontrolowanym przez swojego zleceniodawcę, co oznacza obowiązek uiszczania przez firmę składki wypadkowej. Tak orzekł Sąd Najwyższy w sprawie przedsiębiorcy, ktry nie objął ubezpieczeniem wypadkowym osoby zatrudnionej na umowę zlecenie wykonującej prace fizyczne poza siedzibą firmy.

W sprawie, która stanęła na wokandzie Sądu Najwyższego, firma usługowa zmuszona rosnącym zapotrzebowaniem na kadrę, zatrudniła kilka osób na umowę zlecenie. Jedna z nich, na jej podstawie od stycznia do kwietnia 2006 r. sprzątała budynki i odśnieżała chodniki. Umowa zlecenie była jedynym dla niej tytułem ubezpieczeń, toteż zatrudniająca ją  firma płaciła za nią składki na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i chorobowe. Jednak nie zgłosiła zleceniobiorcy do ubezpieczenia wypadkowego argumentując to tym, że praca była wykonywana poza siedzibą firmy. ZUS skontrolował firmę i uznał, że pracodawca musi zapłacić zaległe składki na to ubezpieczenie.

Przedsiębiorca odwołał się od niekorzystnej dla siebie decyzji do sądu okręgowego. Ten po zbadaniu sprawy uznał, że zgodnie z art. 12 i 13 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) osoby pracujące na podstawie umowy-zlecenia podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu i nakazał opłacenie zaległych składek. Taki obowiązek nie zachodzi jeśli zleceniobiorcy wykonują swoją pracę poza siedzibą lub miejscem prowadzenia działalności zleceniodawcy. Na gruncie tej problematyki okazało się koniecznym rozstrzygnięcie kwestii dotyczącej definicji miejsca prowadzenia działalności. Sędziowie uznali, że przez to pojęcie należy rozumieć miejsce w którym zleceniobiorca faktycznie wykonuje swoją pracę.

Firma złożyła apelację od niekorzystnego dla siebie wyroku. Sąd II instancji podtrzymał jednak wyrok sądu okręgowego. Przedsiębiorca nie poddał się jednak i złożył skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. W uzasadnieniu skargi dowodził, że zleceniobiorca wykonywał prace poza miejscem prowadzenia działalności.

Po zbadaniu sprawy Sąd Najwyższy oddalił jego skargę uznając, że miejscem prowadzenia działalności zleceniodawcy nie jest wyłącznie jego siedziba. Firmy zatrudniające zleceniobiorców muszą opłacać za nich składki wypadkowe, jeśli kontrolują miejsce, w którym osoby te świadczą pracę.

Wyrok ten ma zastosowanie do spraw toczących się na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 stycznia 2010 r. Obecnie obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z wyłączeniem osób bezrobotnych. Orzeczenie Sądu Najwyższego powoduje, że przedsiębiorca będzie musiał zapłacić składki na ubezpieczenie wypadkowe wraz z odsetkami (sygn. akt I UK 163/10)