Prawo energetyczne

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t. jedn. 06.89.625) normuje zasady i warunki wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, magazynowania, dystrybucji oraz użytkowania energii oraz paliw z uwzględnieniem bezpieczeństwa energetycznego, a także obowiązku zapewnienia kwalifikacji wymaganych od pracownikw i nadzoru w branży energetycznej podczas obsługi urządzeń, sieci i instalacji. Zawd energetyka, potocznie utożsamiany z elektrykiem, to zawd kojarzony z opanowaniem i rozsądkiem, a rwnocześnie z dużym ryzykiem. W praktyce jest to zawd wymagający niezbędnej wiedzy teoretycznej i praktycznej, w tym dogłębnej znajomości zagrożeń, jakie niesie bliski kontakt z potencjalnie groźną energią.

Aktem prawnym określającym zasady egzaminowania i stwierdzania kwalifikacji jest rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U.03.89.828 z p. zm.) - wydane na podstawie delegacji art. 54 ustawy Prawo energetyczne.

Rozporządzenie określa w szczególności rodzaje prac, stanowisk oraz urządzeń, instalacji i sieci energetycznych, przy których eksploatacji jest wymagane posiadanie kwalifikacji, zakres wymaganej wiedzy niezbędnej do uzyskania potwierdzenia posiadanych kwalifikacji, tryb przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego, jednostki organizacyjne, przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne, tryb ich powoływania, wysokość opłat pobieranych za sprawdzenie kwalifikacji oraz wzór świadectwa kwalifikacyjnego.

W parze z rozporządzeniem w sprawie kwalifikacji idzie rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. nr 80, poz. 912) – wydane na podstawie Kp.

Zgodnie z powyższymi aktami prawnymi pracownicy mający obsługiwać urządzenia elektryczne na napięcie powyżej 1000 V oraz urządzenia ciepłownicze o mocy ponad 50 kW, muszą przedtem uzyskać ŚWIADECTWA KWALIFIKACYJNE. Świadectwo kwalifikacyjne stwierdza spełnienie przez daną osobę odpowiednich wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania pracy na stanowisku dozoru lub eksploatacji w ustalonym zakresie: obsługi, konserwacji, napraw, kontrolno-pomiarowym i montażu dla określonych rodzajów urządzeń i instalacji energetycznych.

Ww. przepisy bardzo precyzyjnie ustalają nazewnictwo i wymagane kwalifikacje pracowników eksploatacji i pracowników dozoru (nadzoru). I tak:
PRACOWNIK UPRAWNIONY – to pracownik posiadający sprawdzone i właściwe kwalifikacje w zakresie eksploatacji danego rodzaju urządzeń i instalacji energetycznych, potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym;
ZESPÓŁ PRACOWNIKÓW KWALIFIKOWANYCH – to grupa pracowników, w której co najmniej połowa, lecz nie mniej niż dwie osoby, posiada ważne świadectwa kwalifikacyjne;
POLECENIODAWCA – to pracownik, upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych do wydawania poleceń na wykonanie pracy, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru;
KOORDYNUJĄCY – to wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik komórki organizacyjnej sprawującej dozór nad eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych, przy których będzie wykonywana praca, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru;
DOPUSZCZAJĄCY – to wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji i upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych do wykonywania czynności łączeniowych w celu przygotowania miejsca pracy;
NADZORUJĄCY – to wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru lub eksploatacji, wykonujący wyłącznie czynności nadzoru;
KIERUJĄCY ZESPOŁEM PRACOWNIKÓW - wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji, kierujący zespołem pracowników;
KIEROWNIK ROBÓT - wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru, do koordynacji prac, gdy w jednym obiekcie energetycznym jednocześnie pracuje więcej niż jeden zespół pracowników.

Dodajmy, że pracodawca jest obowiązany opracować i zatwierdzić do stosowania INSTRUKCJĘ EKSPLOATACJI - instrukcję określającą procedury i zasady wykonywania czynności niezbędnych przy eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych. opracowana na podstawie odrębnych przepisów, takich jak rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 marca 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz. U. nr 49, poz. 414) oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. (Dz. U. nr 80, poz. 912).

Rozporządzenie w sprawie bhp określa 21 prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach energetycznych w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego oraz szczegółowo określa wymagania bezpieczeństwa dotyczące wykonywania tych prac.