Prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) będzie wiązało się z szeregiem obowiązków po stronie pracodawców. Możemy podzielić je na:
- obowiązek prowadzenia PPK (zawarcie umowy o zarządzanie PPK i umów o prowadzenie PPK)
- obowiązek naliczania i odprowadzania składek
- obowiązki informacyjne wobec uczestników i funduszu inwestycyjnego.

Obowiązek prowadzenia PPK

W pierwszej kolejności warto podkreślić, iż obowiązek prowadzenia PPK nie będzie obciążał jedynie pracodawców w rozumieniu Kodeksu pracy (a więc podmiotów, które zatrudniają pracowników). Prowadzenie PPK będzie obowiązkowe również wobec osób wykonujących pracę nakładczą, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, osób fizycznych wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umów o świadczenie usług, a także członków rad nadzorczych otrzymujących wynagrodzenie, o ile tylko osoby te podlegają pod polski system ubezpieczeń społecznych. Co ważne, obowiązek prowadzenia PPK ma ciążyć również na podmiocie z siedzibą za granicą, jeżeli tylko współpracuje z powyższymi osobami.

Obowiązek prowadzenia PPK ma co do zasady charakter bezwzględny. Projekt przewiduje nieliczne wyjątki, w przypadku których podmiot zatrudniający będzie zwolniony z prowadzenia PPK.

Powyższy obowiązek jest realizowany poprzez zawarcie umowy o zarządzanie PPK. Taka umowa powinna zostać zawarta z instytucją finansową dopuszczoną do prowadzenia PPK na specjalnym portalu internetowym (portal PPK). Termin zawarcia umowy jest różny w zależności od wielkości podmiotu zatrudniającego – projekt przewiduje bowiem, że w pierwszej kolejności ustawą zostaną objęte podmioty zatrudniające co najmniej 250 osób (od 1 stycznia 2019 roku), a następnie, co pół roku kolejne podmioty (progi wynoszą 50 i 20 pracowników). Ostatecznie, od 1 lipca 2020 roku obowiązek prowadzenia PPK ma spoczywać na wszystkich podmiotach zatrudniających. Umowa o zarządzanie PPK powinna zostać zawarta w terminie 90 dni od objęcia danego podmiotu ustawą.

 [-OFERTA_HTML-]

W tym terminie należy zasięgnąć opinii związków zawodowych lub innych reprezentantów osób zatrudnionych co do instytucji finansowej, która ma zarządzać środkami zgormadzonymi w ramach PPK. Opinia jest przy tym niewiążąca. Następnie należy ostatecznie wybrać instytucję finansową i podpisać z nią umowę. Co ważne, warunki umowy nie mogą być mniej korzystne niż warunki oferowane przez tą instytucję finansową na portalu  PPK.

Co się stanie w przypadku, gdy taka umowa nie zostanie zawarta? Polski Fundusz Rozwoju (PFR), wezwie podmiot do zawarcia umowy o zarządzanie PPK w terminie 30 dni od otrzymania wezwania. Jeżeli takie wezwanie nie poskutkuje, to umowa zostanie zawarta z mocy prawa ze skutkiem wstecznym – od pierwszego dnia, w którym powinna była zostać zawarta, ze wszystkimi tego konsekwencjami m.in. w zakresie naliczenia i odprowadzenia zaległej składki wraz z odsetkami. Umowa zostaje przy tym zawarta z funduszem inwestycyjnym prowadzonym przez PFR. Taka opieszałość może też wiązać się z odpowiedzialnością karną osób odpowiedzialnych np. członków zarządu.

Skąd PFR będzie wiedział, że podmiot zatrudniający nie założył PPK? Od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który zostanie zobowiązany do przekazywania PFR informacji o płatnikach składek.

Kolejnym, tym razem ciągłym, istotnym obowiązkiem podmiotu zatrudniającego jest zawieranie umów o prowadzenie PPK z poszczególnymi osobami objętymi PPK. Taką umowę podmiot zatrudniający zawiera w imieniu i na rzecz danej osoby. Wyręcza zatem w tym zakresie uczestników. Umowa jest zawierana z instytucją finansową zarządzającą PPK w terminie 7 dni po upływie pierwszego okresu 90 dni od dnia zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym. Do powyższego okresu liczy się również okres zatrudnienia w innych spółkach tej samej grupy kapitałowej.

Czytaj też: Pracownicze Plany Kapitałowe nie będą powtórką z OFE >>

Jeżeli umowa nie zostanie zawarta w powyższym terminie, to dochodzi do zawarcia tej umowy z mocy prawa ze skutkiem wstecznym.

W przypadku podmiotów zatrudniających wielu pracowników, realizacja powyższego obowiązku będzie niewątpliwie wymagała szczególnej uważności (terminy) i dużego zaangażowania administracji.

Obowiązek naliczania i odprowadzania składek

Po zawarciu umowy, podstawowym obowiązkiem podmiotu zatrudniającego będzie naliczanie i odprowadzanie składki zarówno po stronie pracodawcy jak i pracownika (innych osób). Składki po stronie podmiotu zatrudniającego nie są wliczane do wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia wysokości składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Z kolei składki finansowane przez osobę zatrudnioną potrąca się z wynagrodzenia netto pracownika. Pracownik płaci również podatek od składki podmiotu zatrudniającego ponoszonej z jego środków. Będzie to zatem dodatkowe obciążenie finansowe.

Czytaj też: PPE, PPK, a może coś jeszcze? Pracodawcy stoją przed wyborem >>

Obowiązki informacyjne wobec uczestników i funduszu inwestycyjnego

Wreszcie, w związku z zawieraniem umowy, na podmiocie zatrudniającym ciąży również cały szereg obowiązków informacyjnych. Obowiązki te obejmują m.in. zarządzanie wypłatami transferowymi, informowanie uczestników o wysokości środków, zarządzanie rezygnacjami z oszczędzania w PPK, itp. Realizacja tych obowiązków będzie się wiązała z dodatkowym zaangażowaniem pracowników administracji podmiotów zarządzających.

Prowadzenie PPK oznacza zatem nie tylko dodatkowe, bezpośrednie obciążenia finansowe realizowane poprzez naliczenie i zapłatę składki po stronie podmiotu zatrudniającego, ale również cały szereg obowiązków administracyjno-informacyjnych, których realizacja może być znacznym obciążeniem dla tych podmiotów.

Łukasz Kuczkowski
Radca prawny, partner w kancelarii Raczkowski Paruch