Odpowiedź: Pracodawca może przeprowadzić badanie trzeźwości alkomatem, który nie posiada legalizacji. Jednak dla celów dowodowych pracodawca powinien wezwać organ powołany do ochrony porządku publicznego (staż miejska, policja) w celu przeprowadzenia badania.
Uzasadnienie: Obowiązek pracownika zachowania trzeźwości w czasie pracy należy do podstawowych obowiązków pracownika (wyrok SN z dnia 23 lipca 1987 r., I PRN 36/87, OSNC 1989, nr 2, poz. 32).
W przypadku gdyby jednak pracownik stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości, nie może wykonywać pracy (wyrok SN z dnia 11 kwietnia 2000 r., I PKN 586/99, OSNP 2001, nr 18, poz. 556). Ponadto, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, iż pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu lub spożywał go w czasie pracy, kierownik zakładu pracy albo osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia pracownika do pracy.
Od dnia 1 lipca 2011 r., zgodnie ze znowelizowanym art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473) badanie stanu trzeźwości pracownika, w odniesieniu do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie przybycia do pracy w stanie po użyciu alkoholu bądź spożywania alkoholu w czasie pracy, będzie można wykonać na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej i również, tak jak było do tej pory, na żądanie pracownika, którego dotyczy zarzut przebywania w pracy pod wpływem alkoholu.
Badania tego dokonuje organ powołany do ochrony porządku publicznego, natomiast zabieg pobrania krwi powinien być przeprowadzony przez fachowego pracownika służby zdrowia. Zasady dotyczące przeprowadzenia badania zostały określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 6 maja 1983 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie (Dz. U. Nr 25, poz. 117).
Należy zwrócić uwagę na fakt, iż jeżeli żądającym przeprowadzenia badania trzeźwości jest pracownik nie dopuszczony do pracy z powodu podejrzenia co do jego stanu trzeźwości, badanie wydychanego powietrza za pomocą probierza trzeźwości może przeprowadzić kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona. Jednak w przypadku gdy żądającym przeprowadzenia badania stanu trzeźwości nie dopuszczonego do pracy pracownika jest kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona badanie może przeprowadzić wyłącznie organ ochrony porządku publicznego tj. Policja lub Straż Miejska. Odnosząc się do użycia przez pracodawcę nie atestowanego urządzenia do badania zawartości alkoholu w organizmie należy zwrócić uwagę na fakt, iż nie wyklucza to zarzucenia pracownikowi stawienia się do pracy po użyciu alkoholu, jeżeli przemawiają za tym inne okoliczności, a pracownik nie skorzystał ze stworzonej mu możliwości weryfikacji wyniku badania (wyrok SN z dnia 22 września 2004 r., I PK 576/03, OSNP 2005, nr 7, poz. 91).
W przypadku gdyby jednak pracownik stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości, nie może wykonywać pracy (wyrok SN z dnia 11 kwietnia 2000 r., I PKN 586/99, OSNP 2001, nr 18, poz. 556). Ponadto, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, iż pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu lub spożywał go w czasie pracy, kierownik zakładu pracy albo osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia pracownika do pracy.
Od dnia 1 lipca 2011 r., zgodnie ze znowelizowanym art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473) badanie stanu trzeźwości pracownika, w odniesieniu do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie przybycia do pracy w stanie po użyciu alkoholu bądź spożywania alkoholu w czasie pracy, będzie można wykonać na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej i również, tak jak było do tej pory, na żądanie pracownika, którego dotyczy zarzut przebywania w pracy pod wpływem alkoholu.
Badania tego dokonuje organ powołany do ochrony porządku publicznego, natomiast zabieg pobrania krwi powinien być przeprowadzony przez fachowego pracownika służby zdrowia. Zasady dotyczące przeprowadzenia badania zostały określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 6 maja 1983 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie (Dz. U. Nr 25, poz. 117).
Należy zwrócić uwagę na fakt, iż jeżeli żądającym przeprowadzenia badania trzeźwości jest pracownik nie dopuszczony do pracy z powodu podejrzenia co do jego stanu trzeźwości, badanie wydychanego powietrza za pomocą probierza trzeźwości może przeprowadzić kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona. Jednak w przypadku gdy żądającym przeprowadzenia badania stanu trzeźwości nie dopuszczonego do pracy pracownika jest kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona badanie może przeprowadzić wyłącznie organ ochrony porządku publicznego tj. Policja lub Straż Miejska. Odnosząc się do użycia przez pracodawcę nie atestowanego urządzenia do badania zawartości alkoholu w organizmie należy zwrócić uwagę na fakt, iż nie wyklucza to zarzucenia pracownikowi stawienia się do pracy po użyciu alkoholu, jeżeli przemawiają za tym inne okoliczności, a pracownik nie skorzystał ze stworzonej mu możliwości weryfikacji wyniku badania (wyrok SN z dnia 22 września 2004 r., I PK 576/03, OSNP 2005, nr 7, poz. 91).
Małgorzata Skibińska