Kto zyska prawo do emerytury pomostowej?
Zgodnie z przyjętym przez rząd projektem ustawy o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej będzie przysługiwało pracownikom, którzy urodzili się po 31 grudnia 1948 r. i przepracowali w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze co najmniej 15 lat. Ponadto na emeryturę pomostową przejdą wtedy, gdy osiągną wiek wynoszący co najmniej: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.
Skorzystanie z prawa do emerytury pomostowej będzie także uwarunkowane okresem składkowym i nieskładkowym, który musi wynosić co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn. Ponadto osoby te przed 1 stycznia 1999 r. oraz po 31 grudnia 2008 r. były zatrudnione w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i nastąpiło z nimi rozwiązanie stosunku pracy.
Dopuszczono możliwość przejścia na emeryturę pomostową w wieku niższym, tzn. co najmniej 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn. Jednak przywilej ten dotyczy m.in. pilotów statków powietrznych oraz personelu pokładowego takich jednostek, dokerów pracujących bezpośrednio przy przeładunku statków, zawodowych ratowników górskich, nurków, maszynistów pojazdów trakcyjnych, kierowców lokomotywy spalinowej o mocy do 300 KM oraz instruktorów, po uzyskaniu orzeczenia o niemożności kontynuowania pracy na tym stanowisku. Prawe do emerytury pomostowej objęci będą również nauczyciele i wychowawcy zatrudnieni w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich i zakładach poprawczych.
Projekt zakłada, że emerytura pomostowa będzie przyznawana na wniosek ubezpieczonego, zgodnie z procedurami obowiązującymi przy przyznaniu powszechnej emerytury, i będzie wypłacana do osiągnięcia wieku emerytalnego. Jej wysokość nie może być niższa niż najniższa emerytura określona w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.
Prawo do emerytury pomostowej ustanie z dniem: poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury, które jest ustalone decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego; osiągnięcia przez uprawnionego wieku 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn; śmierci uprawnionego. W tym ostatnim przypadku rodzinie przysługiwać będzie renta rodzinna.
Zgodnie z projektem, prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Tego typu emerytury będą finansowane z Funduszu Emerytur Pomostowych (FEP), który będzie państwowym funduszem celowym. Fundusz ma uzyskiwać dochody m.in. ze składek opłacanych przez pracodawców i uzupełniającej dotacji z budżetu państwa, a także z odsetek z lokat aktywów FEP w pierwszych latach jego funkcjonowania. Obowiązek opłacania składek na FEP za pracownika powstaje z dniem rozpoczęcia wykonywania przez niego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie, zgodnie z nowymi przepisami, prowadził centralny rejestr stanowisk pracy o szczególnym charakterze, a także rejestr pracowników wykonujących takie prace lub pracujących w szczególnych warunkach.


Zmiany w przepisach dotyczących waloryzacji emerytur
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął również projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Projekt zakłada zmianę trybu negocjacji wysokości wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, w części uzależnionej od realnego wzrostu płac. Zgodnie z nowymi przepisami, coroczne rozmowy na ten temat rozpoczynać się będą w czerwcu, w roku poprzedzającym waloryzację, po przedstawieniu partnerom społecznym prognoz makroekonomicznych, w tym planowanego wzrostu inflacji. W bieżącym roku negocjacje rozpoczną się 14 dni od wejścia w życie ustawy, a przed uchwaleniem budżetu państwa na 2009 r. Przyjęte rozwiązania są efektem porozumienia osiągniętego w Komisji Trójstronnej ds. Społeczno-Gospodarczych.
Ponadto zaproponowano, aby osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub zespół oświatowy, na podstawie przepisów o systemie oświaty, traktowane były w zakresie ubezpieczeń społecznych identycznie jak osoby prowadzące działalność pozarolniczą.
Kolejna zmiana dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą i zawierających umowy o pracę nakładczą. Będą one mogły podlegać identycznym regułom ubezpieczeniowych jak osoby zawierające umowy zlecenia. Przedsiębiorcy opłacaliby jednakową składkę z tytułu działalności gospodarczej, niezależnie od dodatkowo zawartej umowy. Przewiduje się, że rozwiązanie to wyeliminuje zawieranie fikcyjnych umów o pracę nakładczą tylko w celu obejścia przepisów ubezpieczeniowych.
W projekcie nowelizacji ustawy zaproponowano, aby emerytowani żołnierze i funkcjonariusze służb mundurowych, pobierający emeryturę „mundurową”, mieli możliwość otrzymywania emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (wymagany 25-letni okres składkowy oraz 65 lat życia). Na tych samych zasadach o świadczenia pieniężne z FUS mogliby ubiegać się członkowie rodzin emerytowanych żołnierzy i funkcjonariuszy służb mundurowych po ich śmierci. W przypadku przyznania tej emerytury wypłata świadczenia „mundurowego” zostałaby wstrzymana.


Wzrosną stawki ubezpieczenia dla niektórych grup rolników
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął też projekt nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zakłada on zróżnicowanie składek rolników na ubezpieczenie społeczne.
Zgodnie z projektem, sposób naliczania składek zmieni się z kwartalnego na miesięczny, przy czym opłacane będą one nadal w układzie kwartalnym. Zaproponowano też, aby podstawowa składka miesięczna wynosiła 10 proc. najniższej emerytury, czyli 63,63 zł miesięcznie. Dla osób prowadzących podwójną działalność (rolniczą i pozarolniczą) byłaby to dwukrotność składki – 20 procent najniższej emerytury.
Zaplanowano obciążenie zwiększoną składką osób prowadzących działalność rolniczą na dużą skalę, tj. mających gospodarstwa przekraczające 50 ha przeliczeniowych. Autor projektu, tzn Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest zdania, że właściciele tych gospodarstw mogą, bez uszczerbku dla prowadzonej działalności, opłacać za siebie i małżonka wyższe składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Dla tej grupy składka wzrośnie od 100 do blisko 500 proc., w zależności od obszaru gospodarstwa.
W przypadku rolników prowadzących gospodarstwa rolne o obszarze przekraczającym 50 ha przeliczeniowych składka będzie zwiększona dodatkowo o:
- 12 proc. kwoty najniższej emerytury dla gospodarstw o obszarze 50-100 ha przeliczeniowych użytków rolnych, czyli o 76,40 zł,
- 24 proc. kwoty najniższej emerytury dla gospodarstw o obszarze 100-150 ha przeliczeniowych użytków rolnych, czyli o 152,70 zł,
- 36 proc. kwoty najniższej emerytury dla gospodarstw o obszarze 150-300 ha przeliczeniowych użytków rolnych, czyli o 229,10 zł,
- 48 proc. kwoty najniższej emerytury dla gospodarstw o obszarze powyżej 300 ha przeliczeniowych użytków rolnych, czyli o 305,40 zł.
W przypadku domowników (osób pracujących na rzecz rolnika), bez względu na wielkość gospodarstwa, składka będzie opłacana w podstawowej wysokości. Szacuje się, że liczba rolników i ich małżonków, objętych zwiększoną składką w 2009 r., nie przekroczy 15,5 tys., czyli około 1 proc. ubezpieczonych. Podwyższenie opłat nie wpłynie na wzrost świadczeń emerytalno-rentowych.
Projekt ustawy o emeryturach pomostowych, projekt zmian w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych i zmian w ustawie o emeryturach i rentach z FUS oraz projekt nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników trafią teraz pod obrady Sejmu.