Aby zrozumieć powody tej zaskakująco korzystnej sytuacji w polskim sektorze pracy tymczasowej, musimy cofnąć się w czasie. Możemy przyjąć, że historia tej formy zatrudnienia w Polsce rozpoczyna się w momencie wejścia w życie ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych w 2004 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 166, poz. 1608 ze zm.). Od 10 lat sektor działa w prawnie uregulowanej formie. W tym czasie liczba agencji zatrudnienia wzrosła z 800 do ponad 4,5 tys. podmiotów1. Stopa penetracji rynku (udział pracowników tymczasowych w ogólnej liczbie zatrudnionych) wzrosła z 0,2 proc. w 2004 r. do 1 proc. w roku 20122.
W pozostałych krajach sytuacja wygląda nieco inaczej. Pierwszym krajem w Europie, który zastosował pracę tymczasową, była Francja – nastąpiło to w latach 60. XX w. W 1972 r. po raz pierwszy sformalizowano tę formę pracy, aż wreszcie w 1997 r. Międzynarodowa Organizacja Pracy usankcjonowała funkcjonowanie prywatnych agencji zatrudnienia, w tym także agencji pracy tymczasowej. 10 lat temu stopa penetracji rynku w Holandii była dwukrotnie, a w Wielkiej Brytanii czterokrotnie wyższa, niż jest obecnie w Polsce.
Popularność pracy tymczasowej w Polsce rośnie, jednak nadal dalecy jesteśmy od nasycenia rynku. Postrzeganie tej formy zatrudnienia w naszym kraju jest nadal umiarkowanie entuzjastyczne. Pracodawcy coraz chętniej sięgają po pracę tymczasową, która daje im możliwość szybkiego dostosowywania wielkości zatrudnienia do potrzeb rynku bez generowania kosztów stałych w firmie. Pracownicy są bardziej sceptyczni. Mimo iż wyniki badań dotyczących ich satysfakcji wypadają bardzo dobrze, jednak ta forma zatrudnienia nadal jest kojarzona z niskimi kwalifikacjami i niestałością. W Europie 38 proc.3 pracowników tymczasowych jest zatrudnionych w usługach, w Polsce tylko około 10 proc.4 W naszym kraju nadal największą grupę stanowią pracownicy produkcyjni. Co ciekawe, blisko połowa z nich to osoby młode, do 26. roku życia. Dla wielu Polaków jest to pierwszy etap kariery zawodowej, sposób na zdobycie doświadczenia i nowych umiejętności. W Holandii praktycznie zawsze praca tymczasowa tworzy rodzaj okresu próbnego, w czasie którego obie strony sprawdzają się nawzajem. Patrząc na dane dotyczące całej Europy, 35 proc. pracowników tymczasowych było bezrobotnych przed rozpoczęciem współpracy z agencją, a tylko 14 proc. trafiło z powrotem poza rynek pracy po jej ustaniu5. Wkład pracy tymczasowej w budowanie efektywnego rynku pracy jest zatem znaczny.
Zeszłoroczny wzrost w zakresie pracy tymczasowej, na poziomie około 16 proc., zawdzięczamy przede wszystkim ciągłemu nienasyceniu rynku i rosnącej popularności tej formy zatrudnienia. Agencje intensywnie pracują nad swoją ofertą, prześcigając się w rozwiązaniach jak najbardziej dopasowanych do potrzeb klientów. Wysiłki te przynoszą zamierzone skutki i zainteresowanie usługami HR w Polsce rośnie. Sytuację ułatwiają nowe inwestycje, które w ostatnim czasie zagościły w naszym kraju. Większość firm międzynarodowych wraz z kapitałem przynosi również doświadczenia zdobyte w innych miejscach, gdzie obszary HR – czy to w obrębie outsourcingu procesów rekrutacyjnych, czy pracy tymczasowej – są przekazywane w ręce wyspecjalizowanych w tym zakresie podmiotów.
Perspektywy dalszego rozwoju branży pracy tymczasowej również napawają optymizmem. Agencje zatrudnienia przewidują, że rok 2014 będzie jeszcze bardziej owocny, a wzrosty w sektorze mogą zbliżyć się do 20 proc. Jest to bardzo dobry sygnał, nie tylko dla firm działających w branży, ale również dla całego rynku pracy.
Agnieszka Zielińska
kierownik Polskiego Forum HR – organizacji reprezentującej branżę agencji zatrudnienia. Członkini Public Affairs Committee w Eurociett oraz Sectorial Social Dialogue Committee przy Komisji Europejskiej
1 Krajowy Rejestr Agencji Zatrudnienia, www.kraz.praca.gov.pl, dostęp: 31 marca 2014 r.
2 Ciett, Economic Report, 2014, http://www.ciett.org/fileadmin/templates/ciett/docs/Stats/Economic_report_2014/CIETT_ER2013.pdf, dostęp: 31 marca 2014 r.
3 Tamże.
4 Dane: Polskie Forum HR, http://www.polskieforumhr.pl/raporty-pl, dostęp: 31 marca 2014 r.
5 Ciett, Economic report, 2014, http://www.ciett.org/fileadmin/templates/ciett/docs/Stats/Economic_report_2014/CIETT_ER2013.pdf, dostęp: 31 marca 2014 r.