Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przedsiębiorcy będzie podlegała uzupełnieniu
\

Z dniem 1 czerwca niezgodne z Konstytucją stały się przepisy określające zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków chorobowego i macierzyńskiego dobrowolnie ubezpieczonego przedsiębiorcy, którego niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca ubezpieczenia chorobowego, w sytuacji gdy było ono poprzedzone ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu.

W dniu 1 czerwca 2012 r. został ogłoszony wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 maja 2012 r., sygn. akt P 12/10 (Dz. U. poz. 622). Trybunał orzekł, że art. 48 ust. 2 i art. 52 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w zakresie, w jakim nie przewidują odpowiedniego stosowania art. 37 ust. 1 tej ustawy przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków chorobowego i macierzyńskiego należnych ubezpieczonemu, dobrowolnie podlegającemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, którego niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego z tego tytułu, w sytuacji gdy było ono poprzedzone ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu, są niezgodne z art. 32 ust. 1 w związku z wynikającą z art. 2 konstytucji zasadą sprawiedliwości społecznej.

Treść zaskarżonych przepisów sprowadza się do tego, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków takiemu ubezpieczonemu, ustawa zasiłkowa nakazuje stosować przepisy dotyczące sposobu obliczania zasiłku właściwego dla ubezpieczonych pracowników. Oba przepisy zostały zaskarżone ponieważ nie przewidują odpowiedniego stosowania art. 37 ust. 1 ustawy zasiłkowej przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku przysługującego osobie ubezpieczonej dobrowolnie - prowadzącej działalność gospodarczą. Przepis ten - w odniesieniu do pracownika, który stał się niezdolny do pracy przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego - przewiduje "uzupełnienie" podstawy wymiaru zasiłku do hipotetycznej wysokości wynagrodzenia, które pracownik ten osiągnąłby, gdyby pracował przez pełny miesiąc kalendarzowy. Tymczasem podstawę wymiaru zasiłku należnego osobie ubezpieczonej z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej stanowi w takiej sytuacji tylko przychód zadeklarowany za rzeczywisty czas trwania ubezpieczenia w danym miesiącu (a więc bez uzupełnienia).

Trybunał Konstytucyjny, uznał, że ubezpieczeni w ubezpieczeniu chorobowym z tytułu pozostawania w stosunku pracy i ubezpieczeni z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej są podmiotami podobnymi, jednakże nie takimi samymi. Cechą różniącą ich jest rodzaj działalności zarobkowej stanowiącej tytuł ubezpieczenia (status pracownika albo nie-pracownika, w tym osoby prowadzącej działalność gospodarczą).

Z uwagi na różnice między statusem pracownika zależnego od pracodawcy a statusem podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, ustawodawca ma prawo różnicować przesłanki nabycia i określenia wysokości zasiłku chorobowego. Trybunał Konstytucyjny uznał jednak, że zróżnicowanie wynikające z zaskarżonej regulacji idzie zbyt daleko i jest przez to niesprawiedliwe w odniesieniu do tych przedsiębiorców, których dobrowolne ubezpieczenie chorobowe z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej poprzedzone było - bezpośrednio albo z krótką przerwą - ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu w szczególności z tytułu pozostawania w stosunku pracy. W sytuacji, gdy ubezpieczony - nawet po wielu latach podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu z tytułu pozostawania w stosunku pracy - zmienia tytuł ubezpieczenia (na ubezpieczenie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej), a następnie staje się niezdolny do pracy przed upływem pełnego miesiąca ubezpieczenia z nowego tytułu, traktowany jest - przy ustalaniu wysokości należnych zasiłków - tak, jakby do ubezpieczenia przystąpił po raz pierwszy.

Zaskarżone przepisy pozostaną w porządku prawnym do czasu interwencji ustawodawcy, ale z chwilą publikacji wyroku w Dzienniku Ustaw, tj. z dniem 1 czerwca 2012 r., utraciły domniemanie konstytucyjności.

Źródło: www.dziennikustaw.gov.pl, stan z dnia 4 czerwca 2012 r.

Data publikacji: 4 czerwca 2012 r.