Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika

Pracownik wykwalifikowany zazwyczaj jest pracownikiem lepszym, bardziej kompetentnym. Powoduje to, że inwestycja w naukę może przynieść pracodawcy sporo korzyści zwróci się poprzez efekty pracy świadczonej przez pracownika. Warto więc poznać zasady, na jakich można finansować naukę osób zatrudnionych, tym bardziej, że obowiązującym przepisom daleko od ideału.

1. Związek z pracą
Niewątpliwie z podnoszeniem kwalifikacji pracowniczych mamy do czynienia, jeżeli pracownik nabędzie nowe umiejętności lub wiedzę potrzebne do wykonywania pracy bieżącej lub przyszłej. Rodzi się jednak pytanie, czy w sytuacji, gdy brak jest takiego związku, wciąż mamy do czynienia z podnoszeniem kwalifikacji (np. kurs szydełkowania dla spawacza lub studia archeologiczne dla sprzedawcy butów).
Zgodnie z art. 102 k.p. kwalifikacje zawodowe pracowników wymagane do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku mogą być ustalane w przepisach prawa pracy przewidzianych w art. 77¹-77³ k.p., w zakresie nie uregulowanym w przepisach szczególnych. Oznacza to, że omawiane kwalifikacje powinny zostać określone (o ile pracodawca tak uważa) w układzie zbiorowym lub regulaminie wynagradzania.
Jednocześnie jednak zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych określone zostały w art. 103¹ k.p. Zgodnie z tym przepisem przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Podkreślenia wymaga, iż przepis ten nie ogranicza kwalifikacji wymaganych do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku.
Należy przy tym podkreślić, iż art. 103¹ k.p. (kwalifikacje ogólne) nie pozostaje w korelacji z art. 102 k.p. (kwalifikacje stanowiskowe). W efekcie za uzasadniony należy uznać pogląd, iż w chwili obecnej podnoszenie kwalifikacji zawodowych w trybie art. 103¹ k.p. dotyczyć może dowolnych kwalifikacji, nawet niezwiązanych bezpośrednio z wykonywanym zawodem.
Warto podkreślić, że resort pracy opracował własną interpretację przepisów o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych (dostępne na stronie http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=1601) – złośliwi twierdzą, że zrobił to z zemsty za to, że projekt ministerialny zmian do k.p. upadł, a przeszedł projekt senacki - w 2010 r. były dwa projekty zmian do k.p. wprowadzających omawianą tematykę). W tekście tej interpretacji (zwanej dalej interpretacją MPiPS) możemy przeczytać, iż „nowe przepisy Kodeksu pracy dotyczą przede wszystkim (podkreślenie autora) podnoszenia kwalifikacji zawodowych w ramach pracy aktualnie wykonywanej przez pracownika, ale również będą mogły mieć zastosowanie w przypadku, gdy planowany jest awans pracownika lub też pracodawca zamierza zaproponować mu inne warunki pracy, np. pracę na innym stanowisku, ze względu na zmianę profilu działalności firmy." Na podstawie tego zapisu pojawiły się poglądy, że resort pracy – podobnie jak organy podatkowe – chce zawęzić pojęcie podnoszenia kwalifikacji. Należy jednak podkreślić, że zapis interpretacji MPiPS jest wręcz genialny pod względem prawnym, bo nie mówi taka naprawdę nic konkretnego. Po pierwsze użyty został zwrot „przede wszystkim", co wskazuje na katalog przykładowy. Po drugie resort w żadnym miejscu swojej interpretacji nie wykluczył możliwości podnoszenia kwalifikacji spoza pracy – w efekcie zamiast wyjaśniać zawiłości, interpretacja MPiPS wprowadziła dodatkowe zamieszanie.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.