Z dniem 1 lipca 2013 r. ok. 140 tyś. osób utraciło prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Z tym dniem wygasły z mocy prawa decyzje o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych zasadach. Znaczna część osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne została pozbawiona do niego prawa i nie spełniła warunków wymaganych do przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego. W grudniu 2013 roku wypowiedział się na ten temat Trybunał Konstytucyjny, który podkreślił że doszło do naruszenia praw słusznie nabytych i w związku z tym konieczna jest zmiana prawa. Obecnie resort pracy, realizując zalecenia Trybunału, przygotował projekt nowej ustawy wprowadzającej zasiłek dla opiekunów, którzy w lipcu 2013 roku utracili prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Na czym polega kontrowersyjna zmiana?

Ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1548) zmieniła z dniem 1 stycznia 2013 r. zasady nabywania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, wprowadzając jednocześnie nowy specjalny zasiłek opiekuńczy. Osoby, które pobierały świadczenie pielęgnacyjne na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 stycznia 2013 r. zachowały prawo do świadczenia pielęgnacyjnego jedynie do 30 czerwca 2013 r.

Trybunał Konstytucyjny, który na skutek wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich rozpatrywał kontrowersyjną zmianę, stwierdził, iż przepisy przejściowe dotyczące świadczenia pielęgnacyjnego są niezgodne z konstytucją. Konieczna był zmiana prawa.
W odpowiedzi Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (projekt z dnia 5 lutego 2014 r.).
Projekt ustawy dotyczy wyłącznie osób, których decyzja o przyznaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wygasła z mocy prawa z upływem 30 czerwca 2013 r. i które w związku z tym zostały od 1 lipca 2013 r. pozbawione wsparcia w postaci świadczenia pielęgnacyjnego.
Osoby te otrzymają zasiłek dla opiekuna.
 
Wysokość zasiłku dla opiekuna
Zasiłki dla opiekunów, przyznawane na podstawie projektowanej ustawy będą przysługiwały w wysokości 520 zł miesięcznie.

Za jaki okres będzie przysługiwał zasiłek dla opiekuna?
 Zasiłek dla opiekuna będzie przysługiwał:
1) zarówno za okresy od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie projektowanej ustawy, jak również
2) od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy – na przyszłość jeżeli osoba będzie spełniała warunki do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego określone w przepisach ustawy o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2012 r.
 
(...)
 
Zasiłek dla opiekuna otrzyma osoba, która złoży wniosek w tej sprawie. Osoba zainteresowana musi złożyć wniosek w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. Wniosek złożony po tym terminie zostanie pozostawiony bez rozpatrzenia.

Wójt poinformuje o możliwości uzyskania zasiłku
Zasiłku dla opiekuna nie otrzyma osoba, która nie złoży odpowiedniego wniosku albo złoży go po terminie. Jednakże projektowana ustawa przewiduje, że zainteresowane osoby zostaną o możliwości uzyskania takiego zasiłku poinformowane. Organ, który wypłacał świadczenia pielęgnacyjne (czyli wójt, burmistrz lub prezydent miasta), w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy, poinformuje osoby, którym prawo do świadczeń pielęgnacyjnych wygasło 1 lipca 2013 r., o możliwości złożenia przez nie wniosku o przyznanie zasiłku oraz o warunkach nabywania do niego prawa.
 
Rodzinny wywiad środowiskowy w celu weryfikacji prawa
Organ właściwy ustalając prawo do zasiłku dla opiekuna, w celu ustalenia tego prawa, będzie mógł odebrać od osoby ubiegającej się o zasiłek dla opiekuna oświadczenie dotyczące spełniania warunków do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2012 r. w okresach, za które osoba ubiega się o zasiłek dla opiekuna. Oświadczenie takie będzie składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
(...)
Będą odprowadzone składki
Osoby pobierające zasiłek dla opiekuna będą podlegać obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego oraz zostanie za nie opłacona składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. 
 
Etap legislacyjny
Projekt został przyjęty przez Radę Ministrów 25 marca 2014 r. Projekt trafi do Sejmu w środę 3 kwietnia.
Zgodnie z projektem, ustawa ma wejść w życie 14 dni od dnia ogłoszenia.