Czy pracodawca może odmówić sprostowania świadectwa pracy?

Po rozwiązaniu umowy o pracę z osobą zatrudnioną w latach 1992-2001 w spółce z o.o na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych, pracodawca nie zaznaczył w świadectwie pracy okoliczności wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Pracownik zwrócił się z wnioskiem o sprostowanie informacji zawartych w dokumencie. Pracodawca odmówił sprostowania powołując się na fakt, iż przepisy dotyczące obowiązku wydania świadectwa pracy z zaznaczeniem wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie dotyczą spółki.

Czy odmowa pracodawcy jest uzasadniona? Czy pracownik w razie kolejnej odmowy wydania sprostowania ma prawo zwrócić się do sądu?

Pomimo tego, że przepisy sugerują, że odnoszą się wyłącznie do pracodawców sektora publicznego (lub powstałych z przekształcenia tych podmiotów), zdaniem autora odpowiedzi analogicznie należy potraktować pracodawców prywatnych (np. spółki). Jeżeli pracodawca odmawiałby sprostowania dokumentu można odwołać się do sądu, który orzeknie, kto ma rację.
Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego zawiera wykaz A znajdujący się w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) - dalej r.w.e.p. W punkcie 2 Działu VIII tego załącznika wymienione zostały prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów.

Rozporządzenie to zostało wydane na podstawie przepisów nieobowiązującej już ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 z późn. zm.) - rozporządzenie zachowało jednak moc obowiązującą na mocy art. 194 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).
W r.w.e.p. jest co prawda mowa o osobach zatrudnionych w podmiotach państwowych lub podmiotach z nich utworzonych, ale nie oznacza to, że nie dotyczy to osób zatrudnionych u pracodawców prywatnych. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 r. (II UKN 39/00; OSNP 2002, nr 11, poz. 272) nie podzielił stanowiska, zgodnie z którym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze u prywatnych pracodawców nie mogą być uwzględnione do stażu wykonywania tego rodzaju szczególnego zatrudnienia z tego powodu, że jakoby prywatni pracodawcy nie mają statusu prawnego podmiotów uprawnionych do wydawania świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach. Podmiotowe ograniczenie kręgu pracodawców uprawnionych do wydawania tego rodzaju świadectw wyłącznie do pracodawców wskazanych w trybie § 1 ust. 1 i 3 r.w.e.p. nie ma ustawowego uzasadnienia i stanowi wykładnię bezzasadnie dyskryminującą pracowników wykonujących szczególne zatrudnienie u prywatnych pracodawców.
Uwzględniając powyższe były pracownik powinien powołać się na powyższe orzeczenie, a gdyby jego pracodawca wciąż odmawiał wydania stosownego zaświadczenia - wystąpić na drogę sądową.

Paweł Ziółkowski