Zarówno „Ramowy program szkolenia okresowego pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy i osób wykonujących zadania tej służby”, jak i „Ramowy program szkolenia pracodawców wykonujących zadania służby bezpieczeństwa i higieny pracy” ujęte w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 27.07.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.) przewidują temat „Metody identyfikacji, analizy i oceny zagrożeń oraz oceny ryzyka związanego z tymi zagrożeniami”. Tę tematykę powinny zawierać programy szkolenia pracowników służb bhp na wszystkich poziomach kształcenia (średnim, wyższym i podyplomowym).
Zgodnie z PN-N-18001:2004P analiza ryzyka to badanie ryzyka obejmujące określenie granic obiektu, identyfikację zagrożeń i szacowanie ryzyka. Natomiast ocena ryzyka to proces analizowania i wyznaczania ryzyka dopuszczalnego, a następnie wydawanie na tej podstawie opinii (sądu) o ryzyku. Ocena obejmuje analizę ryzyka i jego wartościowanie oraz decyzję o akceptacji ryzyka lub działaniach w celu jego zmniejszenia (redukcji).
W zakładach o trudnych warunkach pracy, w których występują różnorakie zagrożenia, w szczególności chemiczne, najlepiej jest, jeśli ocena ryzyka przeprowadzana jest przez kompetentny zespół powołany przez pracodawcę. W skład takiego zespołu powinni np. wchodzić pracodawca lub jego przedstawiciel (szef służby bhp lub doświadczony behapowiec), wyznaczeni przez pracodawcę pracownicy (np. kierownik ocenianej jednostki organizacyjnej zakładu), a jeżeli ocena dotyczy szczególnie skomplikowanych procesów pracy – również eksperci.
Zobacz także: Niepotwierdzenie zapoznania się z oceną ryzyka zawodowego może uzasadniać karę porządkową>>
Ocenę ryzyka zawodowego należy przeprowadzać przy udziale pracowników lub ich przedstawicieli, jak np. społeczny inspektor pracy. Osoby te powinny być przygotowane do udziału w przedsięwzięciu, poprzez ich przeszkolenie dotyczące sposobu i kolejności realizacji poszczególnych etapów oceny ryzyka. Osoby uczestniczące w ocenie powinny znać informacje dotyczące organizacji zakładu (wydziału, oddziału), zagrożeń związanych z maszynami i urządzeniami, stosowanej technologii oraz materiałami używanymi w procesie produkcji. Zespołem powinna kierować osoba odpowiedzialna za planowanie i koordynowanie jego działań, najlepiej z bezpośredniego kierownictwa zakładu.
Na analizę ryzyka składają się następujące etapy:
- etap użytkowania maszyny, urządzenia, procesu, w tym wykonywane czynności produkcyjne, przeglądy i ustawianie parametrów maszyny, remonty i naprawy, praca na innych urządzeniach związanych z czynnościami produkcyjnymi na tym stanowisku itp.;
- określenie granic obszaru stanowiska pracy, możliwości bezpiecznego dojścia i dojazdu np. wózkami transportowymi itp.;
- ustalenie wszystkich niedogodności wykrytych podczas dotychczasowego użytkowania maszyny przez pracowników ze względu na płeć i wiek, prawo- lub leworęcznych, z uwzględnieniem ich możliwości fizycznych z uwzględnieniem np. stanu ich wzroku lub słuchu, a także wzrostu, tuszy, siły itp.);
- porównanie wymaganego i faktycznego poziomu wykształcenia, doświadczenia lub predyspozycji do potencjalnego przyuczenia;
- określenie innych osób, które mogą być realnie narażone na zagrożenia spowodowane maszynami lub czynnościami wykonywanymi na ocenianym stanowisku.
Zobacz także: Porównując stanowiska pracy, nie należy kierować się ich nazwami>>
Do oceny ryzyka zawodowego należy zebrać i wykorzystać w szczególności informacje o lokalizacji ocenianego stanowiska pracy i zadaniach na nim realizowanych, o tym jakie osoby (przygotowanie zawodowe) na nim pracują. Szczególną uwagę należy zwrócić na kobiety w ciąży, młodocianych i osoby niepełnosprawne. Następnie należy ustalić, jakie środki pracy (maszyny, narzędzia), materiały i operacje technologiczne stosuje się na ocenianym stanowisku pracy oraz jakie czynności są tu wykonywane – w tym sposób i czas ich wykonywania przez poszczególne osoby, jakie normy i przepisy mają zastosowanie na tym stanowisku, jakie zagrożenia i ich źródła zostały zidentyfikowane oraz jakie są możliwe skutki tych zagrożeń, jakie środki ochrony zbiorowej i indywidualnej stosuje się (lub powinno się stosować) na stanowisku pracy, czy zdarzały się tu wypadki przy pracy i choroby zawodowe.
Ważnym źródłem informacji są dane techniczne maszyn i urządzeń, dokumentacja techniczno-ruchowa, w tym instrukcje obsługi (dostarczone przez producenta) oraz instrukcje stanowiskowe bhp (opracowane przez pracodawcę), wyniki pomiarów czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych, rejestry i protokoły powypadkowe dotyczące wypadków przy pracy oraz dokumentacja dotycząca ewentualnych przypadków chorób zawodowych, karty charakterystyk substancji chemicznych, przepisy bhp i normy techniczne oraz literatura naukowo-techniczna.
Przydatne jest również zgromadzenie informacji zebranych na podstawie obserwacji pracy, w tym przebiegu wykonywania zadań na stanowisku pracy i poza nim, rozmów z pracownikami, ustalenie czynników zewnętrznych mogących mieć wpływ na warunki pracy np. atmosferycznych oraz informacji wynikających z analizy działań zakładu w zakresie zapewnienia właściwych warunków pracy.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Kontrola pracowników. Obowiązki i prawa pracodawcy i pracownika
|