Obowiązki i uprawnienia pracodawcy w zakresie bhp

Proces pracy może wiązać się z zagrożeniem dla stanu psychofizycznego pracowników, ich zdrowia. a czasami nawet dla ich życia. Stąd nowoczesne ustawodawstwo prawa pracy istotną rolę przypisuje zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy. W komentarzu Serwisu BHP Kamil Szymański omówił m.in. obowiązku pracodawcydotyczące informowania o zagrożeniach na stanowisku pracy, ochrony przeciwpożarowej i organizacji pierwszej pomocy.

Fragment komentarza z publikacji Serwisu BHP.

Obowiązek zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy zatrudnionym przez niego pracownikom, ustawodawca uczynił jedną z podstawowych zasad prawa pracy. Temu istotnemu obowiązkowi muszą czynić zadość wszyscy pracodawcy i to bez wyjątku, nawet wówczas, gdy z pozoru wydawać by się mogło, że proces pracy z założenia jest bezpieczny i nie występują żadne istotne zagrożenia. W wyroku z dnia 13 maja 2004 r. II UK 371/03, OSNP 2004, nr 24, poz. 427, Sąd Najwyższy stwierdził, że również „szkoła odpowiada za szkodę wyrządzoną nauczycielowi wskutek zaniechania zapewnienia bezpiecznych warunków pracy.” Żaden pracodawca nie powinien zatem usypiać czujności lub lekceważyć zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca nie tylko powinien realizować normy prawne w zakresie BHP, ale również dbać o rzeczywiste bezpieczeństwo pracowników. W wyroku z dnia 19 grudnia 1980 r., I PR 87/80, LEX nr 14567, SN wyraźnie wskazał, iż „obowiązek zakładu pracy wynikający z unormowania zawartego w treści art. 94 pkt 4, a także w art. 15 k.p. - podniesiony do rangi podstawowej zasady prawa pracy - ma niewątpliwie na celu zapewnienie pracownikowi bezpiecznych warunków pracy. Oznacza to, że pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia pracownikowi faktycznego bezpieczeństwa, a nie tylko do realizacji obowiązków z powszechnie obowiązujących BHP.”

Zobacz także: Obowiązki kadry kierowniczej w aspekcie bhp>>

Obowiązki z zakresu BHP, pracodawca musi realizować niezależnie od swojej sytuacji finansowej. Zła sytuacja materialna nie zwalnia pracodawcy z obowiązku dbania o bezpieczeństwo w zakładzie pracy. Taką tezę sformułował NSA w Białymstoku w wyroku z dnia 20 września 2001 r., SA/Bk 75/01, Pr. Pracy 2002, nr 3, poz. 35, prezentując pogląd, iż „odstąpienie przez pracodawcę od wykonania obowiązku zapewnienia pracownikom odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach pracy może być usprawiedliwione względami technologicznymi, a nie jego sytuacją ekonomiczną.”
Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w każdej firmie ponosi sam pracodawca. Jednocześnie odpowiedzialność pracodawcy z tego tytułu nie podlega ograniczeniu z uwagi na obowiązki w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy nałożone na pracowników, a także ze względu na powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy. Pracodawca nie może zatem tłumaczyć się, tym że określone obowiązki z zakresu BHP powierzył innym podmiotom. Pracodawca, który sam zaniedbuje swoje obowiązki z zakresu BHP, nie może skutecznie bronić się argumentem, iż pracownik również te obowiązki zaniedbuje. Podobnie wypowiedział się SN w wyroku z dnia 3 marca 2007 r., I UK 367/06, M.P.Pr. 2008, nr 2, poz. 102, stwierdziwszy, iż „strona pozwana nie może zwolnić się od odpowiedzialności związanej z niezachowaniem przepisów BHP zarzutem, że również powód nie dopełnił obowiązków z zakresu BHP.”

Zobacz także: Współdziałanie pracodawców w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy>>

Zobacz także: Obowiązki pracodawcy w czasie upałów>>

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.