Pytanie prawne przedstawił Prokurator Generalny. Chciał on wyjaśnić wątpliwość: czy w sytuacji urodzenia więcej niż jednego dziecka, podczas, jednego porodu dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje matce lub ojcu, albo opiekunowi, uprawnionemu do urlopu wychowawczego na każde z dzieci, czy też w takiej sytuacji przysługuje jeden dodatek?
Cel wprowadzenia przepisu
Rozszerzony skład NSA nawiązał do uzasadnienia projektu ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, która weszła w życie z dniem 1 maja 2004 r. Nowe regulacje brzmiały: w przypadku, gdy rodzina korzystającego z tego urlopu pracownika osiąga dochody poniżej ustalonego kryterium dochodowego i przysługuje jej z tego tytułu wsparcie ze środków publicznych w postaci zasiłków rodzinnych oraz dodatków do tych zasiłków na zasadach przewidzianych w ustawie, to osobie uprawnionej przysługuje dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (art. 8 pkt 2 i art. 10 ustawy).
W uzasadnieniu projektu ustawy (Sejm IV Kadencji druk nr 1555), przedstawiając założenia proponowanej regulacji, określono, że jej celem jest budowa nowego, wyraźnie odrębnego, od systemu pomocy społecznej, które mają na celu wspieranie rodziny w realizacji jej funkcji, głównie opiekuńczej, wychowawczej i edukacyjnej. System ten określa kryterium dochodowe warunkujące dostęp do świadczeń na poziomie wyższym niż potrzeby egzystencjalne, które to świadczenia mają charakter wyłącznie obligatoryjny i nie wymagają analizowania potrzeb metodą wywiadu środowiskowego. Ponadto - mają jedno źródło (budżet państwa) finansowania wydatków. Będą one realizowane przez uproszczoną strukturę organizacyjną.
Rozszerzony skład NSA nawiązał do uzasadnienia projektu ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, która weszła w życie z dniem 1 maja 2004 r. Nowe regulacje brzmiały: w przypadku, gdy rodzina korzystającego z tego urlopu pracownika osiąga dochody poniżej ustalonego kryterium dochodowego i przysługuje jej z tego tytułu wsparcie ze środków publicznych w postaci zasiłków rodzinnych oraz dodatków do tych zasiłków na zasadach przewidzianych w ustawie, to osobie uprawnionej przysługuje dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (art. 8 pkt 2 i art. 10 ustawy).
W uzasadnieniu projektu ustawy (Sejm IV Kadencji druk nr 1555), przedstawiając założenia proponowanej regulacji, określono, że jej celem jest budowa nowego, wyraźnie odrębnego, od systemu pomocy społecznej, które mają na celu wspieranie rodziny w realizacji jej funkcji, głównie opiekuńczej, wychowawczej i edukacyjnej. System ten określa kryterium dochodowe warunkujące dostęp do świadczeń na poziomie wyższym niż potrzeby egzystencjalne, które to świadczenia mają charakter wyłącznie obligatoryjny i nie wymagają analizowania potrzeb metodą wywiadu środowiskowego. Ponadto - mają jedno źródło (budżet państwa) finansowania wydatków. Będą one realizowane przez uproszczoną strukturę organizacyjną.
Praktyka sądów: dwa poglądy
Sądy administracyjne interpretując przepisy ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, przyjmują jednolicie, że zasiłek rodzinny przysługuje oddzielnie na każde dziecko. Przy czym do każdego z zasiłków może być przyznany dodatek (lub dodatki) na zasadach przewidzianych w odrębnych dla każdego dodatku. Art. 10 ust. 2 ustawy określa wysokość tego dodatku na kwotę 400 zł miesięcznie, nie rozstrzygając jednocześnie, czy przyznaje się go w tej wysokości na każde dziecko, czy też jest to jeden dodatek.I tu sądy się podzieliły.
Pierwsza interpretacja uznaje, że wysokość dodatku nie jest uzależniona od liczby dzieci. Liczba urodzonych dzieci podczas jednego porodu determinuje jedynie czas, na jaki dodatek ten jest przyznawany.
Drugi kierunek orzecznictwa zakłada, że dodatek ów przysługuje do każdego zasiłku. Wyznacznikiem tego stanowiska stał się wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 24 stycznia 2008 r., sygn. akt IV SA/Po 848/07.
Sądy administracyjne interpretując przepisy ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, przyjmują jednolicie, że zasiłek rodzinny przysługuje oddzielnie na każde dziecko. Przy czym do każdego z zasiłków może być przyznany dodatek (lub dodatki) na zasadach przewidzianych w odrębnych dla każdego dodatku. Art. 10 ust. 2 ustawy określa wysokość tego dodatku na kwotę 400 zł miesięcznie, nie rozstrzygając jednocześnie, czy przyznaje się go w tej wysokości na każde dziecko, czy też jest to jeden dodatek.I tu sądy się podzieliły.
Pierwsza interpretacja uznaje, że wysokość dodatku nie jest uzależniona od liczby dzieci. Liczba urodzonych dzieci podczas jednego porodu determinuje jedynie czas, na jaki dodatek ten jest przyznawany.
Drugi kierunek orzecznictwa zakłada, że dodatek ów przysługuje do każdego zasiłku. Wyznacznikiem tego stanowiska stał się wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 24 stycznia 2008 r., sygn. akt IV SA/Po 848/07.
Nie wybiera się dziecka do dodatku
Bez względu na liczbę dzieci urodzonych podczas jednego porodu pracownikowi przysługuje prawo do jednego urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Ale okoliczność ta - jak zauważa sędzia sprawozdawca Włodzimierz Ryms - nie może przesądzać, że w sytuacji, gdy osoba uprawniona korzysta z urlopu wychowawczego z tytułu opieki nad bliźniakami, przysługiwać jej będzie tylko jeden dodatek do jednego z zasiłków rodzinnych. NSA zwrócił uwagę, że nie można z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy, wyprowadzać wniosku, że przepis ten przesądza o jednym dodatku do zasiłku rodzinnego na jedno z dzieci, w sytuacji gdy każde z dzieci jest dzieckiem, na które przysługuje zasiłek rodzinny. Zwłaszcza, że pozostaje pod faktyczną opieką osoby uprawnionej do urlopu wychowawczego, w okresie korzystania z tego urlopu. Nie sposób twierdzić, na podstawie art. 10 ustawy, że w takiej sytuacji należy wybrać jedno z dzieci, na które będzie przysługiwał ten dodatek do zasiłku rodzinnego na to dziecko. Nie jest przekonujący argument, że wydłużenie okresu przysługiwania dodatku do 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli opieka jest sprawowana nad więcej niż jednym dzieckiem, oznacza, że dodatek przysługuje tylko do zasiłku rodzinnego na jedno z tych dzieci.
Uchwała 7 sędziów NSA z 26 czerwca 2014 r., sygnatura akt I OPS 15/13.
Bez względu na liczbę dzieci urodzonych podczas jednego porodu pracownikowi przysługuje prawo do jednego urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Ale okoliczność ta - jak zauważa sędzia sprawozdawca Włodzimierz Ryms - nie może przesądzać, że w sytuacji, gdy osoba uprawniona korzysta z urlopu wychowawczego z tytułu opieki nad bliźniakami, przysługiwać jej będzie tylko jeden dodatek do jednego z zasiłków rodzinnych. NSA zwrócił uwagę, że nie można z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy, wyprowadzać wniosku, że przepis ten przesądza o jednym dodatku do zasiłku rodzinnego na jedno z dzieci, w sytuacji gdy każde z dzieci jest dzieckiem, na które przysługuje zasiłek rodzinny. Zwłaszcza, że pozostaje pod faktyczną opieką osoby uprawnionej do urlopu wychowawczego, w okresie korzystania z tego urlopu. Nie sposób twierdzić, na podstawie art. 10 ustawy, że w takiej sytuacji należy wybrać jedno z dzieci, na które będzie przysługiwał ten dodatek do zasiłku rodzinnego na to dziecko. Nie jest przekonujący argument, że wydłużenie okresu przysługiwania dodatku do 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli opieka jest sprawowana nad więcej niż jednym dzieckiem, oznacza, że dodatek przysługuje tylko do zasiłku rodzinnego na jedno z tych dzieci.
Uchwała 7 sędziów NSA z 26 czerwca 2014 r., sygnatura akt I OPS 15/13.
Więcej na www.lex.pl>>>