Niezdolność do wykonywania pracy nauczyciela to nie to samo, co zwolnienie się z pracy

Nauczyciel, który do końca 2008 r. wypracował odpowiednio długi staż pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze umożliwiający mu przejście na wcześniejszą emeryturę bez względu na wiek może z tego przywileju skorzystać także po 1 stycznia 2009 r. Musi jednak spełnić wszystkie warunki przewidziane przez art. 88 Karty Nauczyciela. Jednym z nich jest konieczność zwolnienia się z pracy. Za takie nie można uznać orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy wydane przez lekarza, które skutkuje pozbawieniem nauczyciela możliwości wykonywania zawodu.

W konsekwencji nauczyciel nie nabędzie prawa do wcześniejszej emerytury. Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego, który zajął się sprawą pedagoga z Podbeskidzia. Artykuł 88 Karty Nauczyciela stanowi, że nauczyciele mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy przy tablicy mogą – po wcześniejszym rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy - przejść na emeryturę bez względu na wiek. Takie zasady obowiązywały do 31 grudnia 2008 r., ale ci, którzy przed tą datą wypracowali wymagany staż pracy, mogą kontynuować zatrudnienie i skorzystać z dotychczasowych przywilejów po tej dacie przechodząc na emeryturę w dogodnym dla siebie momencie.

Sąd Najwyższy zajął się sprawą pedagoga po dziewięcioletnim procesie w sądach powszechnych. Po przyznaniu mu przez lekarza orzeczenia o niezdolności do pracy, ZUS przyznał mu w marcu 1999 r. emeryturę na mocy rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Nauczyciel zrezygnował jednak z pracy dopiero po dwóch latach od przyznania mu świadczenia i wtedy wystąpił do ZUS o przyznanie emerytury na podstawie art. 88 Karty Nauczyciela.

Wówczas okazało się, że choć spełnia wymagania co stażu w szczególnych warunkach i charakterze (tzw. pracy przy tablicy), to jednak nie spełniał innego, objętego reżimem art. 88 Karty Nauczyciela: nie doszło do rozwiązania stosunku pracy na jego wniosek przed przejściem na emeryturę. Został on bowiem zwolniony z pracy ze względu na kiepski stan zdrowia.

Sędziowie Sądu Najwyższego odpowiedzieli na pytanie, czy zwolnienie z pracy ze względu na zły stan zdrowia, o którym mowa w art. 23 Karty Nauczyciela można potraktować jako wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury przewidziany w art. 88 Karty. Uznali, że w tym wypadku nie można mówić, że doszło do rozwiązania stosunku pracy na wniosek nauczyciela, bo doszło do tego wskutek orzeczenia lekarskiego. Tym samym takie odejście z pracy nie spełnia warunku do uzyskania wcześniejszej emerytury na podstawie art. 88 Karty Nauczyciela. A zatem nauczyciel, który w trakcie roku szkolnego straci zdrowie i otrzyma orzeczenie lekarza o całkowitej niezdolności do pracy traci jednocześnie automatycznie zatrudnienie w szkole i prawo do wcześniejszej emerytury (sygn. akt. II UK 162/10)