Chodzi o art. 121(1) par. 1 kodeksu pracy (dalej: k.p.), który mówi, że w razie niewykonania ugody przez pracownika, podlega ona wykonaniu w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego, po nadaniu jej klauzuli wykonalności przez sąd pracy. - Nie ma bankowych tytułów egzekucyjnych, a ostało się coś takiego. Ugoda pozasądowa dwóch firm reprezentowanych przez profesjonalne kancelarie prawne nie jest tytułem egzekucyjnym, a ugoda pracownika i pracodawcy jest? – napisała Czytelniczka w zgłoszeniu do naszej akcji Poprawmy prawo.
Czytaj również: Mediacje w sprawach pracowniczych mało skuteczne>>
Ugoda tytułem egzekucyjnym
- Ostateczny wyrok sądowy lub prawomocna ugoda powinny zostać wykonane przez podmioty, na które te dokumenty nałożyły określone zobowiązania. Mimo istnienia aktu (wyroku, ugody) wskazującego na obowiązek strony stosunku pracy, nie zawsze jednak jest ona skłonna wywiązać się z niego w sposób dobrowolny. W takim wypadku najczęściej dla uzyskania należnego świadczenia lub spełnienia swojego uprawnienia konieczne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego – napisali w monografii „Procesowe prawo pracy” prof. Krzysztof W. Baran (red.) i dr hab. Daniel Książek. Jak wskazują, w sprawach z zakresu prawa pracy tytułami egzekucyjnymi, które stanowią podstawę do wszczęcia egzekucji, będą najczęściej:
- wyrok sądu pracy prawomocny lub natychmiast wykonalny,
- ugoda sądowa,
- ugoda pozasądowa - chodzi tu przede wszystkim o ugody zawarte w toku postępowania pojednawczego (art. 255 par. 1 k.p.) oraz w przedmiocie naprawienia szkody wyrządzonej pracodawcy (art. 121[1] par. 1 k.p.); przy czym pierwsza z nich stanowi tytuł wykonawczy tylko dla pracownika przeciw pracodawcy, natomiast druga - tylko dla pracodawcy przeciw pracownikowi.
- Przepis chroni pracodawcę przed skutkami niewykonanej przez pracownika ugody pozasądowej. Daje bowiem możliwość jej wyegzekwowania w trybie egzekucji sądowej po nadaniu ugodzie klauzuli wykonalności – mówi serwisowi Prawo.pl Krzysztof Stucke, prawnik prowadzący własną kancelarię prawa pracy, biegły sądowy z zakresu prawa pracy i RODO, mediator sądowy i pozasądowy. I dodaje: - Ugoda pozasądowa w sprawach o wykonanie ugody w trybie ww. artykułu ex lege jest tytułem egzekucyjnym (art. 777 k.p.c.), który może stać się tytułem wykonawczym po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności (art. 776 k.p.c.).
Jak tłumaczy dalej, klauzulę wykonalności ugodom i wyrokom nadaje sąd na wniosek wierzyciela (art. 782 k.p.c.), czyli pracodawcy. Po nadaniu klauzuli wykonalności stanowią one tytuł wykonawczy, który jest podstawą do egzekucji (art. 776 k.p.c.) prowadzonej na wniosek pracodawcy przez komornika (art. 796 par. 1 k.p.c.).
- Przepis art. 121(1) par. 2 dotyczy tylko ugód pozasądowych. Prawidłowość ugody zawieranej przed sądem jest bowiem badana przez ten sąd. Ugoda pozasądowa jest tytułem egzekucyjnym w rozumieniu art. 777 par. 1 pkt 3 k.p.c. Ugoda sądowa jest tytułem egzekucyjnym na podstawie art. 777 par. 1 pkt 1 k.p.c. – wskazuje Krzysztof Stucke. I dodaje: - Ugoda sądowa uważana jest za tytuł egzekucyjny pochodzący od sądu, a więc sądem właściwym do nadania klauzuli wykonalności jest z reguły sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczy (art. 781 par. 1 k.p.c.). Ugodzie pozasądowej tę klauzulę nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika (art. 781 par. 2 k.p.c.), czyli miejsca zamieszkania pracownika.
Zobacz wzór dokumentu w LEX: Wniosek pracodawcy o nadanie klauzuli wykonalności ugodzie zawartej z pracownikiem > >
Cena promocyjna: 6.45 zł
|Cena regularna: 12.9 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 9.03 zł
Przepis art. 121(1) zabezpiecza również interes pracownika
- Przepis dotyczy zarówno ugody zawartej przed sądem pracy, jak i ugody pozasądowej. Bardzo rzadką jest sytuacja niewykonania ugody między pracownikiem a pracodawcą po nadaniu klauzuli wykonalności przez sąd pracy – mówi Waldemar Urbanowicz, adwokat z kancelarii DT- Gujski Zdebiak. I podkreśla, że przepis został tak skonstruowany, że zabezpiecza finalnie interes również pracownika. - Proszę zwrócić uwagę, że ten przepis odnosi się do kwestii niewykonania ugody przez pracownika. Czyli chodzi o sytuację, w której pracownik uchyla się od wykonania zawartego między stronami (pracodawcą, a pracownikiem) porozumienia mającego m.in. uchylić konieczność inicjowania postępowania sądowego. Wówczas pracodawca (mając zawartą ugodę z pracownikiem) może wystąpić do sądu de facto o umożliwienie wykonania zawartej ugody poprzez nadanie jej klauzuli wykonalności – zauważa.
Zdaniem mec. Urbanowicza tu należy zaznaczyć i wskazać na funkcję ochronną dla pracownika, a mianowicie kontrolę takiej ugody przez sąd i dopiero w przypadku potwierdzenia jej prawidłowości i ważności dochodzi do nadania klauzuli wykonalności. - Możliwe są zatem sytuacje, że sąd nie nada klauzuli wykonalności w przypadku stwierdzenia wad ugody dyskwalifikujących ją lub sprzeczności ugody z prawem (np. może wystąpić przypadek, że do jej zawarcia doszło w warunkach wady oświadczenia woli) - dodaje.
Jak tłumaczy mec. Waldemar Urbanowicz, do zawarcia ugody między pracownikiem a pracodawcą może dojść z różnych przyczyn - najczęściej jednak dochodzi do tego w sytuacji szkody będącej następstwem negatywnego postępowania pracownika, np. szkody na majątku pracodawcy, czy też sytuacji związanej z nieuzasadnionym rozwiązaniem umowy o pracę przez pracownika.
Najczęściej chodzi o sytuacje ewidentne, gdy pracownik zdaję sobie sprawę, że jego odpowiedzialność nie budzi żadnej wątpliwości, że przegra taki proces i dążąc chociażby do ograniczenia potencjalnych kosztów, po prostu stwierdza, że woli zawrzeć ugodę z pracodawcą. Przykładowo strony, tj. pracownik i pracodawca, w ramach ugody - czyniąc sobie wzajemnie ustępstwa - zgodnie ustalają, możliwość zapłaty przez pracownika na rzecz pracodawcy określonej niższej kwoty pieniężnej za szkodę - zamiast poddawać całość sprawy pod ocenę sądu, który w ramach rozstrzygnięcia mógłby zasadzić kwoty wyższe niż wynikająca z ugody (m.in. sąd w wyroku mógłby uwzględnić koszty sądowe, odsetki, koszty zastępstwa procesowego).
Jeśli więc zawarta między stronami ugoda nie zostałaby wykonana przez pracownika, to pracodawca może wystąpić do sądu o nadanie jej klauzuli wykonalności, przy czym ugoda, w takiej sytuacji podlega oczywiście kontroli sądu.
- Trzeba jednak pamiętać, że to jest zawsze bardzo wyjątkowa sytuacja i dotyczy kwestii indywidualnego porozumienia, do którego doszły obie strony – zaznacza mec. Urbanowicz.
Zobacz inny wzór dokumentu w LEX: Ugoda pozasądowa w sprawie naprawienia szkody wyrządzonej przez pracownika > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.