Czy dla pracownika korzystniej jest korzystać z urlopu bezpłatnego czy usprawiedliwionej nieobecności niepłatnej?

Co jest korzystniejsze dla pracownika urlop bezpłatny czy usprawiedliwiona nieobecność niepłatna?

Podstawę udzielenia urlopu bezpłatnego stanowi art. 174 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu, pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego na jego pisemny wniosek. Przepis § 2 wskazuje natomiast, że okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, a co za tym idzie, nie wlicza się także do okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia.

Usprawiedliwiona niepłatna nieobecność

Przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy - dalej r.u.n.u.z. wskazują sytuacje, w których nieobecność uważa się za usprawiedliwioną. Oprócz wskazanych wprost w rozporządzeniu, istnieją także sytuacje, w których pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2004 r., I PK 541/03; OSNP z 2005 r., nr 7, poz. 94, taką sytuacją jest odmowa poddania się profilaktycznym badaniom lekarskim, jeśli przyczyna odmowy wykonania badań leży po stronie pracownika. Dodatkowymi powodami dla których pracodawca nie powinien dopuścić pracownika do pracy, czyli tak zwana nieobecność usprawiedliwiona niepłatna, są utrata kwalifikacji niezbędnych do wykonywania pracy oraz przestój z winy pracownika.

Okresy niepłatnych usprawiedliwionych nieobecności w pracy, co do zasady wliczane są do stażu pracy pracownika i nie mają wpływu na uprawnienia pracowników u kolejnego pracodawcy, gdyż związane są ściśle z okolicznościami, w których wystąpiły i które taką nieobecność usprawiedliwiają. Z niektórym okresami usprawiedliwionej nieobecności w pracy, bez prawa do wynagrodzenia, przepisy wiążą szczególne uprawnienia i konsekwencje, ale takie okresy są zwykle wyodrębniane (np. urlop wychowawczy).

Uwagi w przedmiotowej kwestii wymaga także teść art. 155²k.p., zgodnie z którym każda nieobecność pracownika w pracy trwająca dłużej niż 1 miesiąc i wynikająca z udzielenia przez pracodawcę m.in. urlopu bezpłatnego, powodują obniżenie wymiaru przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Katalog ten jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że prawodawca nie może uznać, że jakaś inna nieobecność, nawet jeżeli trwa dłużej niż miesiąc, również obniży wymiar urlopu. W powyższym katalogu nie ma nieobecności usprawiedliwionej niepłatnej, zatem za ten okres pracownikowi należy się urlop i przy obliczaniu ekwiwalentu należy również wziąć go pod uwagę

Istotny jest również fakt, iż nieobecność niepłatna musi być usprawiedliwiona. W przypadku urlopu bezpłatnego pracownik nie ma obowiązku wskazania przyczyn uzasadniających wniosek, ani informowania pracodawcy o celu na jaki zamierza przeznaczyć urlop bezpłatny.