Od marca 2003 r. ubezpieczona podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Składkę za czerwiec 2012 r. zapłaciła 1 dzień po terminie. Opóźnienie było spowodowane tym, że w tym czasie była w szpitalu ze względu na zagrożenie ciąży. Z tego powodu, że wiele razy składki opłacała z opóźnieniem, wystąpiła do ZUS z prośbą o przywrócenie terminów do ich uiszczenia. Gdy zachorowała, a potem urodziła dziecko, ZUS odmówił jej prawa do zasiłku macierzyńskiego wskazując, że w dacie urodzenia dziecka nie podlegała ona ubezpieczeniu chorobowemu. Podniósł też, że prowadząc od wielu lat działalność gospodarczą, ubezpieczona 68 razy opłacała składki po terminie.

Polecamy: Od 2016 r. trudniej będzie uciec od składek z umów zleceń

Ubezpieczona odwołała się od decyzji ZUS do sądu. Ten zmienił ją w ten sposób, że przyznał jej prawo do zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. ZUS złożył apelację i tam wygrał - Sąd II instancji oddalił odwołanie ubezpieczonej. Sąd uznał, że zgoda na opłacenie po terminie składki może być udzielona w uzasadnionych przypadkach. Nie jest regułą, lecz raczej dotyczy sytuacji gdy opóźnienie było niezawinione przez płatnika lub było jednostkowe. Tymczasem ubezpieczona uchybiła terminowi aż 68 razy.

Ubezpieczona złożyła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego i tam wygrała. SN przypomniał, że w pojęciu „nieopłacenia w terminie składki należnej na ubezpieczenie” mieszczą się zaś 3 sytuacje: niepłacenie w ogóle w terminie składki chorobowej za dany miesiąc, opłacenie jej w terminie, ale w niepełnej wysokości oraz opłacenie w pełniej wysokości, lecz po terminie. Ustawodawca uznał więc, że osoba składająca wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym i oczekująca świadczeń od organu rentowego, musi opłacać składki w terminie i we właściwej wysokości. Zaistnienie którejś ze wskazanych wyżej sytuacji powoduje - z mocy art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej - ustanie tegoż ubezpieczenia. Ubezpieczenie to wygasa nawet gdy osoba zobowiązana nie ponosi winy za nieopłacenie składki.

Dowiedz się więcej z książki
Kodeks pracy. Wybór orzecznictwa
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 

Uznał jednak, że wyrażenie przez ZUS zgody na opłacenie składki po terminie sprawia, że dobrowolne ubezpieczenie nie ustaje. Nie powoduje też ponownego nawiązania stosunku ubezpieczenia. Niemniej jednak w razie złożenia wniosku o przywrócenie terminu pozytywna decyzja ZUS powoduje kontynuowanie dotychczasowego stosunku ubezpieczenia pod warunkiem opłacenia należnych składek. Natomiast negatywna decyzja potwierdza ustanie z mocy prawa dobrowolnego ubezpieczenia i może być zaskarżona w sądowym postępowaniu odwoławczym. W ustawie nie zostały jednak określone przesłanki „wyrażenia zgody” na opłacenie składki po terminie. Nie oznacza to jednak przyznania ZUS – owi niczym nieskrępowanego uznania w uwzględnieniu lub nieuwzględnieniu wniosku. Przyznana kompetencja winna być wykonywana według sprawdzalnych, sprawiedliwych kryteriów.

sygn. akt III UK 233/14